Halk argosunda “Abdal”, “Enâi” anlamlarında kullanılır, misaller: rerek sorar: Arkadaşına sokakdan geçen birini göste- — Kim bu kasalak herif? — Dümbeleğin biri!.. Aklının almadığı, idrâkinin yetmediği işlere karışan, fikir beyanına kalkışanlara da “Uk...

1934 Belediye Şehir Rehberine göre Boğaziçinin Rumeli yakasında Tarabiyanın sokaklarından; köyün güney - batı kısmında Tarabiya Bostanı Sokağı ile Nekre Tıflı Sokağı arasında bir aralık sokakdır (1934 B.Ş:R. Pafta 22) i yerine gidilip şu satırların yaz...

“Fatihde (Dülgeroğlu Camii) yanındadır. H. 1195 (1780) de yapılmışdır. Üçüzlü mermer aynataşlarından ortadakinin kemerinin üst tarafındaki mermer levhada nefis bir besmelei şerif oyuludur. Çeşme hâlen muattaldır ve az bir himmetle ihyâ edilebilir” (İbr...

1934 Belediye Şehir Rehberine göre Fatih Kazâsı merkez nâhiyesinin Hüsambey Mahallesi sokaklarından (Pafta 6/65) ; Macar Kardeşler Caddesi ile Su yolu Sokağı (Bozdoğan su kemeri) arasında uzanır; Büyük Karaman Caddesi ile dört yol ağzı yaparak kesişir;...

Fâtih Sultan Mehmed devri eserlerinden; Saraçhânebaşından Fâtihe doğru giderken, ana cadde üzerinde sol koldadır; Hadikatül Cevâmi şu mâlûmâtı veriyor: “Bânisi Şemseddin Habib (aslında Ahmed) Efendidir, kabri mihrab duvarı önündedir. Mescidin altında z...

Onaltıncı asırda yaşamış ve güzelliği ile İstanbulun şöhretlerinden olmuş bir delikanlı; asrın büyük şâirlerinden Taşlıcalı Yahya Bey tarafından meşhur “Şehrengiz”inde şu beyitlerle övülmüşdür: Birisi Dülgeroğlu şûhi âlem Binâyi hüsn anınla oldu muhke...

Geçen asır sonlarında Balatın yedi meşhur gedikli meyhânesinden biri; yerinin Balatın neresinde olduğu tesbit edilemedi (B.: Meyhâne).

Kalender meşreb şâirler tarafından “Şehrengiz” adı verilen manzum risâlelerle medhedilen esnaf güzelleri arasında dülger civanlarına da rastlanır; şehrengiz yollu yazılmış “Hûbanâmei Nevedâ” isimli manzum mecmuada dülger civanı şu beyitlerle övülmüşdür...

İstanbul sularının geçici balıklarındandır; “Dülger” adını taşımasının sebebi, vücudunu teşkil eden kemik - kılçıklar arasında destere, keser, burgu, çekiç gibi dülger âletlerine az çok benzeyen kemikler bulunmasıdır; bundan dolayı Fransızlar da “forge...

Zamanımızda sayıları pek çok kaybolmuş kızlardan biri; yoksulluk bir lüksün çatışmasından doğmuş bir yangın bir toplum krizinin olaylarındandır, ya bir câninin pençesinde yahud fuhuş girdabında kapanır; ve hiç şüphesizdir ki bu gibi vak’alarda her iki ...

“Dilimize farsca dervger kelimesinden alınmışdır, ev yapan sanatkâr” (Hüseyin Kâzım, Büyük Türk Lugatı). Bilhassa eski büyük ahşab İstanbulda, birer âfet hâlini alan ve şehrin bir kaç mahallesini, dörtde birini, yarısını, ve hattâ dörtde üçünü yakıp yo...

Gazeteci, hukukcu, politika adamı; 1911 de İstanbulda doğdu; babasının adı Ragıp, annesinin adı Pakizedir; 1933 de Galatasaray Lisesini bitirdi, 1937 de İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinden diploma aldı. Doğu Gazetesinde fıkra yazarlığı ve yazı iş...

Yenikapı civârında idi;Hadikatül Cevâmi şu mâlûmâtı veriyor: “Bânisi Dülbendci Hüsameddin Çelebidir, mescidi yanında medfundur; minberini Dergâhıâlî (Saray) kapucubaşılarından reis kethüdân Elhac Mustafa Ağa koymuşdur ki Karacaahmed civârında fevkaanî ...

İsim arabcadır; “Mısırda İskenderiye meliki Mukavkes’in Peygamberimiz Hz. Muhammed’e hediye olarak gönderdiği kır esterin (katırın) adı.” (Türk Lügatı) İstanbul civârında Karaburun ile Terkos Gölü arasında işleyen dar hatlı tirenin - dekovilin 1893 den...

Denizabdal semtinde Odabaşı Camii civârında idi. Hadikatül Cevâmi şu mâlûmâtı veriyor: “Bânisi Elhâc Mehmeddir, fevkaanî bir mesciddir, bitişiğindeki müteehhilîn odaları (B.: Müteehhilin Odaları) da mescidin vakıf yapılarıdır. Bânisinin kabrinin nerede...

1934 Belediye Şehir Rehberine göre Eminönü Kazâsının Kumkapu Nâhiyesi mahallelerinden; aslında Aksarayın güneyinde Yenikapuda, deniz kıyısında küçük bir mahalledir; Kumkapu Nâhiyesinin Kazanî Sâdi ve Kâtib Kasım, ve Samatyanın Yalı mahalleleri ve Marma...

Kalender meşreb şâirler tarafından “Şehrengiz” adı verilen manzum risâlelerle medhedilen esnaf civanları arasında Dülbendci civanlarına da rastlanır; şehrengiz yollu yazılmış “Hûbannâmei Nevedâ” ismini taşıyan manzum mecmuada Dülbendci civan şu beyitle...

Eski Osmanlı Sarayı teşkilâtında Enderunu Hümâyundaki iç oğlanların (pâdişah hizmetindeki seçme saray uşaklarının) en itibarlı sınıfını teşkil eden 40 nefer Has Odalı Ağadan birinin unvânı (B.: Enderunu Hümâyun; Has Oda; Zülüflü Ağalar). Has Odanın ve ...

“Pek ince beyaz bez, sarıklık bez” (Türk Lugatı); Günlük hayatda çok çeşidli yerde kullanıla gelmişdir; bu arada en önemli hizmeti tabâbette, cerrâhîde görür, yara bezleri, sargı bezleri dülbendden yapılır. Sık ve seyrek dokunuşuna, keten ve pamuk ipli...

Orta Oyunu Türk Tiyatrosunun sahneden önce yüz yıllar boyunca sürmüş ilk devrinde bir açık hava, meydan tiyatrosudur; “Dükkân”, o meydan tiyatrosunun, oyununun iki dekorundan biridir ki yerine göre ya sâdece bir dükkân, yahud bir çarşı boyunu temsil ed...

“Arabca isim, perâkende satılan eşyânın teşhir edildiği yer. Dükkân açmak, alış verişe başlamak, ticâret etmek; dükkân tutmak, alış veriş, ticâret için yer kiralamak; dükkâncı, dükkânda alış veriş eden esnaf; dükkâncılık, alış veriş, ticâret. Cem’i Dek...

(İsim karine ile böyle okunmuşdur, Dekbec veya Dikbeç de olabilir) Kafkasyanın Ruslar tarafından kesin işgaali üzerine 1856 dan sonra Kafkasya müslümanlarının Türkiyeye kaafile kaafile muhaceretinde İstanbula gelmiş güzel ve asil bir Nogay kızı; Cerîde...

1934 Belediye Şehir Rehberine göre Beyoğlu kazâsının Merkez Nâhiyesinin Kalyoncukolluğu Mahallesi ile Taksim Nâhiyesinin Bostan Mahallesi arasında bir sınır sokakdır; Kurdele Sokağı ile Kalyoncukolluğu Caddesi arasında bir aralık sokakdır (1934 B. Ş. R...