TR
Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
About
Istanbul Encyclopedia
Reşad Ekrem Koçu
Web Project
Archive
❯
I-İ
❯
I15
İsmail (Barber Poyraz) article
İSMAİL (Berber Poyraz) – 1926 da,yeniçeri ocağının kanlı bir şehir muhârebesiile kaldırıldığı yıl,hem güzelliği ve hem de yeniçeri taslakcılığından gelen bıçkınlağı ile İstanbulun şöhretlerinden olmuş bie delikanla ;ellinci orta kolluğu yangın sandığı uşaklarından,son yeniçeri tulumbacılarından. Devrin kalender halk şâiri Çardak kolluğu çorbacısı Galatalı Hüseyin Ağa tarafından(B.:Hüseyin Ağa,Galatalı,cild,sayfa) şehrengiz yollu bir destan ile övülmüşdür ;44 kıt'alık destanın birkaç kıt'asını alıyoruz Gel bre derbeder uykudan ayıl Turalı altını tıraş ol bayıl Bir berber civanı nam verdi bu yıl Adıyla sanıyla Poyraz Ismayıl Paçalar sıvalı ayakda nalın Ham gümüş bacaklar ayaklar yalın Bıçkın edâsıyla ey fetâ salın Ey şûhi şehlevend tannaz Ismayıl Kınalı parmaklar bir koçan sünbül Topuğa reşk ider vallah gonca gül Nalının sesidir dükkânda bülbül Reftâr ider iken palazIsmayıl Belinde futası tavus kuyruğu Elinde aynası berber buyruğu Cümle kalenderan kulu uyruğu Şâhi hûban oldu bu yaz Ismayıl Külâhında yazma Kandilli işi Oyası biberle karanfil dişi Pek yaraşır kaş üstüne eğişi Tulumbacı civan şehbaz Ismayıl Samur kaşlar olmuş alın yazısı Hüsün berâtının yalın yazısı Şekerin pekmezin balın yazısı Benzeri binde bir pek az Ismayıl Alnı akıtmalı sırma kâküllü Ensesi bir tutam samur...
⇓ Read more...
İSMAİL (Berber Poyraz) – 1926 da,yeniçeri ocağının kanlı bir şehir muhârebesiile kaldırıldığı yıl,hem güzelliği ve hem de yeniçeri taslakcılığından gelen bıçkınlağı ile İstanbulun şöhretlerinden olmuş bie delikanla ;ellinci orta kolluğu yangın sandığı uşaklarından,son yeniçeri tulumbacılarından. Devrin kalender halk şâiri Çardak kolluğu çorbacısı Galatalı Hüseyin Ağa tarafından(B.:Hüseyin Ağa,Galatalı,cild,sayfa) şehrengiz yollu bir destan ile övülmüşdür ;44 kıt'alık destanın birkaç kıt'asını alıyoruz Gel bre derbeder uykudan ayıl Turalı altını tıraş ol bayıl Bir berber civanı nam verdi bu yıl Adıyla sanıyla Poyraz Ismayıl Paçalar sıvalı ayakda nalın Ham gümüş bacaklar ayaklar yalın Bıçkın edâsıyla ey fetâ salın Ey şûhi şehlevend tannaz Ismayıl Kınalı parmaklar bir koçan sünbül Topuğa reşk ider vallah gonca gül Nalının sesidir dükkânda bülbül Reftâr ider iken palazIsmayıl Belinde futası tavus kuyruğu Elinde aynası berber buyruğu Cümle kalenderan kulu uyruğu Şâhi hûban oldu bu yaz Ismayıl Külâhında yazma Kandilli işi Oyası biberle karanfil dişi Pek yaraşır kaş üstüne eğişi Tulumbacı civan şehbaz Ismayıl Samur kaşlar olmuş alın yazısı Hüsün berâtının yalın yazısı Şekerin pekmezin balın yazısı Benzeri binde bir pek az Ismayıl Alnı akıtmalı sırma kâküllü Ensesi bir tutam samur püsküllü Şakağı çiçekli sünbüllü güllü Tulumbacı kopuk haylaz Ismayıl Karagümrükdedir var gör ol dükkân Sanma kim vaslını eyler râyegân Müşteri bey ağa cümle zâdegân Ahûyi vahşîdir pür naz Ismayıl Kara Tahsin Ağa germiş kanadı Tahsinin cihânı tutmuşdur adı Yan bakanın billâh olur cellâdı Omuzu baltalı dilbaz Ismayıl Belî baltalıdır şâhin nişanlı Ellinin yoldaşı ol delikanlı Ayağı koşarlı başı dumanlı İder âteş içre pervaz Ismayıl Her yeniçeri ortasının “Nişan” denilen bir alâmeti fârikası vardı,yeniçeriler ortalarının nişanlarını kollarına,baâzularına,baldırlarına,ellerinin üstlerine,çıplak vücudlarında neresi hoşlarına giderse oraya dövme ile nakşettirirlerdi (B.: Davme : Cild 9,sayfa 4733),Ellinci Ortanın nişanı da bir şâhin kuşu resmi idi; İsmailin de baldırında,bâzusunsa dövme ile o resmin bulunmuş olması muahakkakdır,fakat aşağıda kaudedildiği gibi Poyraz İsmail her ne sebebden ise vücuduna ortasının nişanını dövdürmemişdir,belki bir çevre balta taşımışdır (B.:Balta,cild 4,sayfa 2067) ;Kara Tahsin Ağa gibi yeniçeri zorbaları himâyeleri altına aldıkları civeleklerine,yosma nigârlarına,bir köşesine ortalarının nişanı işlenmiş bir çevre,bir yelpâze,veyâ her hangi bir hediye verirlerdi,ona da balta denilirdi.Baltalı bir delikanlıya,bir yosmaya,aynı yolda benlik dâvâsı güdenler bile,kanlı bir dövüşü göze almadan,laf atmak değil,hattâ bakamazlardı.Destanından,Berber Poyraz İsmailin omuzunda,kuşağında öyle bir Çevre-Balta taşıdığı anlaşılıyor. Güzel delikanlıya Benli Behiye adında Tırnava çingenelerinden bir çengi kız gönül vermiş.Yeniçeri Ocağının kaldırıldığı kanlı günde İsmaili kaçırıp saklamak için Aksarayda Yeni Odalar denilen kışlaya koşmuş.Nemrud ateşi hâlinde yanmakda olan kışlaya aşk cinneti ile dalmış ve kendisini mâşuku oğlanın uğrunde fedâ etmişdir.Bu vak'a da Galatalı Hüseyin Ağanın destan macmuasında,bu destanın kenarını ayrıca kaydedilmişdir (B.: Behiye,Tırnavalı Benli,cild 5,sayfa 2384). Vak'ayı Hayriyede İstanbuldaki bütün yeniçerilerin pâdişaha karşı silâh çekmedikleri bugün bir tarih hakikatidir.Büyük kısmı ihtilâl başlar başlamaz,şehrin kale kapuları henüz kendi ellerinde iken şehir dışına kaçmışlardır. O müdhiş günün erken saatlerinde,Poyraz İsmail de zorba hâmisi Kara Tahsinin elinden,ve on iki yıl Kasımpaşada Kulaksız Hamamında dellâk olub gizlenmeye muvaffak olmuşdur.Bu da aydın olarak gösterir ki 1826 da 16-17 yaşlarında bulunan güzel delikanlının vücudunda dövme ile yenişeri nişanı yokdur. Çengi Behiyenin feci âkibetini gözü ile gören Taşkasablı Tulumbacı Haydar da İsmail gibi kaçıp saklanmış ve vak'ayı tâkib eden amansız yeniçeri kırımından kellesini kurtarmışdır.Bundan ötürüdür ki Tırnavalı Benli Behiyenin mâcerâsı,İstanbulda tulumbacı Haydar meydanaçıkdıkdan sonra,yâni on oniki yıl sonra ancak yayılabilmişdir.O zaman da Benli Behiyenin ağzından,Poyraz İsmail vak'ada öldürülmüş gibi şu türkü düzülmüşdür.Şekli ve bâzı sözleri Onyedinci Yüzyılda söylenmiş meşhur bir Edirne türküsünden alınmışdır : Poyraz İsmailim yoldaşım aman Arar bulamam da arar bulamam Dört yanım ateşdir ateşle duman Kimseye soramam aman soramam Şişhâne tüfengi çakdım almadı Çakdım almadı da çakdım almadı Semender de olsam tâkat kalmadı Kalmadı da ateşe tâkat kalmadı Sultan Mahmud senin yazık sânına Poyraz İsmailin girdin kanına Okuyanın başına felâket getirecek olan bu türkünün zamanında çok gizli tutulduğu muhakkakdır.
Theme
Person
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Article Title
İSMAİL (BERBER POYRAZ)
Identifier
I15A006
Theme
Person
Subject
İsmail (Berber Poyraz), Ismail (Barber Poyraz), Berber Poyraz İsmail, Barber Poyraz Ismail, Yeniçeri Ocağı, Janissary Corps, Tulumbacı, Firefighter, Hüseyin Ağa (Çardak Kolluğu Çorbacısı Galatalı), Çardak Kolluğu Galatalı Çorbacı Hüseyin Ağa, Şehrengiz, Destan, Epic, Kara Tahsin Ağa, Karagümrük, Benli Behiye, Aksaray, Vak‘a-i Hayriyye, Kasımpaşa, Kulaksız Hamamı, Kulaksız Hammam, Kulaksız Bathhouse, Çengi Behiye, Tırnavalı Benli Behiye, Taşkasaplı Tulumbacı Haydar, Poyraz İsmail
Type
Document
Format
Typewriting, Handwriting
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Text written for the İsmail-İsmail Bey chapter of Istanbul Encyclopedia
Note
Typewriting on paper. Press notes are handwritten with pen on the document. The papers including the first poem are glued onto the document.
See Also Note
Hüseyin Ağa (Galatalı); Devme, cild 9, sayfa 4733; Balta, cild 4, sayfa 2067; Behiye (Tırnavalı Benli), cild 5, sayfa 2384
Provenance
Istanbul Encyclopedia Archive has been opened to access in cooperation with Kadir Has University and Salt.
Theme
Person
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
In collaboration with  
Rights Statement
Cookie Policy
LPPD