Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
Natır article
NATIR – Dilimize arabcadan alınmış bir isimdir,o dilde Natur şeklinde yazılır ve söylenir,ve bağ ve bağçe bekçisi,bağçıvan anlamlarında gelir.Türkçede ve bilhassa halk ağzında bizim yazdığım Natır şeklinde söylenir ve sâdece “Hamam uşağı,hademesi” anlamında kullanılır,vazifeleri,bir çarşı hamamının havlu,peştamal,nalın(Takunya),soyunma peykelerinin eşyasının muhafazası,müşterileri soymak ve giydirmek,onların sırtından çıkanları,boğçalara koyup,müşteri yıkanıp çıkıncaya kadar muhafaza etmek,sair kıymetli şeylerini tesellüm edip hamamın emânet çekmecesine koyup saklamakdır.Natırlar dâimâ dürüst kimseler olur.Mesleğe çocuk sayılacak yaşda girerler,ve bir hemşehrinin veya akrabanın himayesi altında başlar ve onun terbiyesi ile yetişdirilir.Hamamda yatıp kalkarlar.Son zamanlara gelinceye kadar hepsi bekâr uşakları olmuşdur.İçlerinde en kıdemlisinin sözü geçer,ayakdaşları tarafından emri tutulur,fakat Natır kelimesinin anlamında,Şemseddin Sami Beyin Kaamûsi Türkîde yazdığı gibi “Hamam hademesinin başı” diye bir mânâ yokdur. Natırlar soyunub ayrıca dellâklik yapmazlar.Kendi işlerinin başında dâima giyimlidirler ;devir devir üstlerinde şalvar,potur,pantolon,kuşak,mintan,yelek bulunmuşdur.Çoğu ayrıca esvablarının üstüne bir de peştamal kuşanır.Çorab giyenleri pek azdır,çıplak ayaklarına t...
⇓ Read more...
NATIR – Dilimize arabcadan alınmış bir isimdir,o dilde Natur şeklinde yazılır ve söylenir,ve bağ ve bağçe bekçisi,bağçıvan anlamlarında gelir.Türkçede ve bilhassa halk ağzında bizim yazdığım Natır şeklinde söylenir ve sâdece “Hamam uşağı,hademesi” anlamında kullanılır,vazifeleri,bir çarşı hamamının havlu,peştamal,nalın(Takunya),soyunma peykelerinin eşyasının muhafazası,müşterileri soymak ve giydirmek,onların sırtından çıkanları,boğçalara koyup,müşteri yıkanıp çıkıncaya kadar muhafaza etmek,sair kıymetli şeylerini tesellüm edip hamamın emânet çekmecesine koyup saklamakdır.Natırlar dâimâ dürüst kimseler olur.Mesleğe çocuk sayılacak yaşda girerler,ve bir hemşehrinin veya akrabanın himayesi altında başlar ve onun terbiyesi ile yetişdirilir.Hamamda yatıp kalkarlar.Son zamanlara gelinceye kadar hepsi bekâr uşakları olmuşdur.İçlerinde en kıdemlisinin sözü geçer,ayakdaşları tarafından emri tutulur,fakat Natır kelimesinin anlamında,Şemseddin Sami Beyin Kaamûsi Türkîde yazdığı gibi “Hamam hademesinin başı” diye bir mânâ yokdur. Natırlar soyunub ayrıca dellâklik yapmazlar.Kendi işlerinin başında dâima giyimlidirler ;devir devir üstlerinde şalvar,potur,pantolon,kuşak,mintan,yelek bulunmuşdur.Çoğu ayrıca esvablarının üstüne bir de peştamal kuşanır.Çorab giyenleri pek azdır,çıplak ayaklarına terlik giyerler,giydikleri terlik de,İstanbulda Mercan çarşısında yapılub satılan ve ondan ötürü “Mercan Terliği” denilen ve çıplak ayağın ancak parmak üstlerini örten terliklerdir.Zamanımızda natırlar da ,diğer hamam uşakları dellâkler gibi Sivas Vilâyeti ve mülhekaatı halkından olurlar.Yalnız kadın hamamlmarındaki natırlar kadımden beri Kıbtii Müslim olagelmişdir (B.:Arnavud Dellâklar,cild 2,sayfa 1038 ;Dellâk ,cild 8,sayfa 4362 ;Hamam,cild ,sayfa ).
Natır Civanı – Şehrengiz adı verilen ve esnaf civanlarının övgüsü için tertib edilmiş manzum risâlelerede natır civanına da rastlanır ;şu beyitleri şehrengiz yollu yazılmış “Hûbannâmei Nevedâ” isimli eserden alıyoruz :
Nevhat natır uşak mehbub dilâver
Faslı göze virür cilâ ile fer
Âdemi soymakda hünerver şehbaz
Kendi soyunmakla nazlanır dilbaz
Dâim Mercan işi terlik giyerler
Anlara hamamın baş tâcı derler
Theme
Folklore
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Article Title
Identifier
N3A002
Theme
Folklore
Subject
Natır, Natur, Hamam uşağı, Hamam hademesi, Bathhouse attendant, Bekar uşakları, Single youngsters, Şemseddin Sami, Kâmûs-i Türkî (Şemseddin Sami), Kostüm, Costume, Mercan terliği, Slippers made in Mercan Bazaar, Sivas, Sivaslı natırlar, Müslüman Kıptiler, Kadın hamamı, Woman hammam, Woman bathhouse, Natır civanı, Şehrengiz, Hübannâme-i Nevedâ (Enderunlu Fazıl)
Type
Document
Format
Typewriting
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Text written for the Nam-Naz chapter of Istanbul Encyclopedia
Note
Typewriting on paper
See Also Note
Arnavud Dellâklar, cild 2, sayfa 1038; Dellâk, cild 8, sayfa 4362; Hamam
Bibliography Note
Hûbannâme-i Nevedâ
Provenance
Istanbul Encyclopedia Archive has been opened to access in cooperation with Kadir Has University and Salt.
Theme
Folklore
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.