Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
EFENİN KAHVEHÂNESİ
İkinci Abdülhamid devrinde tulumbacılığın en revnaklı zamanında Gedikpaşa tulumbacılarının kahvehânesi idi; Divanyolunda Çarşukapusu durağından Bayazıda giderken sağ koldaki gazinonun yeridir (1943). Gazino Efenin kahvehânesine nisbetle hayli küçülmüş; kahvehânenin dip tarafında merdivenle çıkılır bir büyük şirvan (yatakhâne - koğuş) var idi ki tamâmen yok olmuşdur.
Asıl adı unutulmuş, lâkabı ile anıla gelen kahveci aslen kürd, gümrük hammallarından olup Fehim Paşanın hafiye çetesine girmiş ve paşanın sâyesinde bu büyük tulumbacı kahvehanesini açmışdı. Dev yapılı, kıllı kara, sakallı matruş, pos bıyıklı, câhil, ayyaş, muğlim bir adamdı, fakat; şekil ve şemâilinden umulmıyacak derecede nâzik, kaba görünüşü ile tam tezad hâlinde zevk sâhibi idi. Kahvehânesi zamanının en mükellef, en temiz kahvehânelerinden biri idi; bütün duvarları, o zamana göre cömerdce para harcanarak İstanbul tulumbacılarının grup hâlinde veya münferid fotoğrafları ile süslenmişdi; büyüklü küçüklü, hepsi camlı çerçiveli 200 parçadan fazla fotoğraf vardı ki bu zengin kolleksiyon kimin elinde kalmışdır bilemeyiz. Bu satırların muharriri bu günahkâr Vâsıf ramazan aylarında Efenin kahvehânesini tutar, bir ay çalgılı kahvehâne olarak işletirdim. Merkezî yerde olduğu için pek kalabalık olurdu (B.: Çalgılı Kahvehânele...
⇓ Read more...
İkinci Abdülhamid devrinde tulumbacılığın en revnaklı zamanında Gedikpaşa tulumbacılarının kahvehânesi idi; Divanyolunda Çarşukapusu durağından Bayazıda giderken sağ koldaki gazinonun yeridir (1943). Gazino Efenin kahvehânesine nisbetle hayli küçülmüş; kahvehânenin dip tarafında merdivenle çıkılır bir büyük şirvan (yatakhâne - koğuş) var idi ki tamâmen yok olmuşdur.
Asıl adı unutulmuş, lâkabı ile anıla gelen kahveci aslen kürd, gümrük hammallarından olup Fehim Paşanın hafiye çetesine girmiş ve paşanın sâyesinde bu büyük tulumbacı kahvehanesini açmışdı. Dev yapılı, kıllı kara, sakallı matruş, pos bıyıklı, câhil, ayyaş, muğlim bir adamdı, fakat; şekil ve şemâilinden umulmıyacak derecede nâzik, kaba görünüşü ile tam tezad hâlinde zevk sâhibi idi. Kahvehânesi zamanının en mükellef, en temiz kahvehânelerinden biri idi; bütün duvarları, o zamana göre cömerdce para harcanarak İstanbul tulumbacılarının grup hâlinde veya münferid fotoğrafları ile süslenmişdi; büyüklü küçüklü, hepsi camlı çerçiveli 200 parçadan fazla fotoğraf vardı ki bu zengin kolleksiyon kimin elinde kalmışdır bilemeyiz. Bu satırların muharriri bu günahkâr Vâsıf ramazan aylarında Efenin kahvehânesini tutar, bir ay çalgılı kahvehâne olarak işletirdim. Merkezî yerde olduğu için pek kalabalık olurdu (B.: Çalgılı Kahvehâneler, cild 7, sayfa 3863).
Bu hâtıraları anar iken eski destancılığımızın depreşdi, aşağıdaki kırık dökük manzûme de son yadigârlarımızdan olsun dedik:
İskemleler hezâren peykeler kadifeli
Kahvecinin zevk ehli olduğu da besbelli
Duvarlar tulumbacı resmi ile donanmış
Kıymetini üç Mısır hazinesi biçmeli
Billûrdur nargileler, en âlâ fincan çubuk
Ocağa da kondurmuş bir kahveci güzeli
Efenin şorolosu Gedikpaşa bıçkını
Hem ayağı koşarlı hem işe yatkın eli
İki nefer uşaklar alımlı çalımlıdır
Çapkınların başında esiyor kavak yeli
Ya efendim kahveyi dolduran müşteriler
Semtin cümle şübbânı birbirinden cilveli
Esnafın şehbazın pırpırının eşbehi
İnletiyor kalender sazındaki bam teli
Kâkül ile perçemi ebrû ile müjgânı
Pençe ile topuğu o şahlarda görmeli
Nigâhı mestânedir işmar çakar gamzesi
Yanağında fülfülü gözler kudret sürmeli
Gelsin kahve çay çubuk burda kaanunu ülfet
Bilâ kaydu şart herkes yâr seçüp peylemeli
Bûsi pâyine ruhsat aldın mı dilberinden
Heman postu kahvenin şirvanına sermeli
Altmışaltı pişpirik piket ile pırafa
Cimdallı bom pastıra bir hüner göstermeli
Efenin kahvesinde benim de bir şıkırdım
Siyehçerde yârim var Reisoğlu Pandeli
Çalımlı tulumbacı fenerci mürâhikdir
Topuklar demir gülle perçemi ipek teli
Kahvenin duvarına koydum ama resmini
Yangın kulelerine heykelini dikmeli
Birer turunç köpüklü kahve içüp şâhımla
Kahvehâne medhini burada bitirmeli
Sonra çıkup kahveden o sabah keyfi ile
Gedik Ahmed Paşanın hamamına girmeli
Vâsıf HİÇ
Theme
Location
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Creator
Vâsıf Hiç
Identifier
IAM090665
Theme
Location
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 9, page 4945-4946
See Also Note
B.: Çalgılı Kahvehâneler, cild 7, sayfa 3863
Theme
Location
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.