“Gelinin veya yeni doğmuş çocuğun başına takılıp yüzünü örten ve telli süslü örtü” (Şemseddin Sâmi, Kaamûsu Türki). Eski gelin duvakları gelin telleri ile berâber başın üstünden diz kapakları altına kadar inerdi. Şehirlerde ve kasabalarda beyaz tülden yapılırdı. Zamanımızda büyükşehirlerde ve bilhassa yüksek tabakadan gelinlerin baş tuvvaletleri üstünde büyükce bir mendil kadar kalmışdır. Köylü gelinlerin duvaklarında ise, bâzı bölgeler için hâlâ kırmızı tülden duvaklar tercih edile gelmişdir. Gelibolulu Sunîi nin bir manzûmesinden XVI. yüz yılda gelin duvaklarının al valadan yapıldığı öğreniliyor; şâirin bu konudaki mısraı şudur: Duvağ etmişler ana al vala Eski toplum hayatımızda güvey, gelinin yüzünü zifaf gecesi duvağını kendi eliyle kaldırarak görürdü, ve duvağı kaldırmadan, zevcesine yine kendi eliyle “Yüz görümlüğü” denilen bir mücevher takardı. Duvak zifâfın sabahı sâhibesi tarafından sandığa konulur ve ömür boyunca telleriyle beraber saklanırdı. Teli ile duvağı ile gelin olmak her kızın en büyük ideâli idi; bundan ötürüdür ki gelinlik çağında yahud yeni gelin iken ölen kızların, tâzelerin tabutları bir duvak ve gelin telleri ile süslenirdi; bu hazin geleneği ebedileliştirmiş kabir taşları da vardır; meselâ İstanbulda Muradpaşa Camii mezarlığında yeni gelin iken ölmüş ...

“Gelinin veya yeni doğmuş çocuğun başına takılıp yüzünü örten ve telli süslü örtü” (Şemseddin Sâmi, Kaamûsu Türki). Eski gelin duvakları gelin telleri ile berâber başın üstünden diz kapakları altına kadar inerdi. Şehirlerde ve kasabalarda beyaz tülden yapılırdı. Zamanımızda büyükşehirlerde ve bilhassa yüksek tabakadan gelinlerin baş tuvvaletleri üstünde büyükce bir mendil kadar kalmışdır. Köylü gelinlerin duvaklarında ise, bâzı bölgeler için hâlâ kırmızı tülden duvaklar tercih edile gelmişdir. Gelibolulu Sunîi nin bir manzûmesinden XVI. yüz yılda gelin duvaklarının al valadan yapıldığı öğreniliyor; şâirin bu konudaki mısraı şudur: Duvağ etmişler ana al vala Eski toplum hayatımızda güvey, gelinin yüzünü zifaf gecesi duvağını kendi eliyle kaldırarak görürdü, ve duvağı kaldırmadan, zevcesine yine kendi eliyle “Yüz görümlüğü” denilen bir mücevher takardı. Duvak zifâfın sabahı sâhibesi tarafından sandığa konulur ve ömür boyunca telleriyle beraber saklanırdı. Teli ile duvağı ile gelin olmak her kızın en büyük ideâli idi; bundan ötürüdür ki gelinlik çağında yahud yeni gelin iken ölen kızların, tâzelerin tabutları bir duvak ve gelin telleri ile süslenirdi; bu hazin geleneği ebedileliştirmiş kabir taşları da vardır; meselâ İstanbulda Muradpaşa Camii mezarlığında yeni gelin iken ölmüş bir Hatice Nefise Hanımın muhteşem kabir taşına bir gelin başlığı ile duvak ve gelin telleri nakşedilmişdir. Yeni doğmuş çocuk duvağına gelince, annesinin gelin tellerinden bir kaç sap ile süslenir, ve loğusa döşeğinde anasının âguuşunda yatan bebeğin yüzüne, babasına gösterileceği sırada örtülürdü; baba bu sefer zevcesine yüz görümlüğü bir mücevher hediye eder, kadın da bebeğin duvağını kaldırarak yüzünü babaya gösterirdi. Zamanımızda unutulmuş mâsum şirin ve âsil bir gelenekdi. Hatice Nefise Hanımın telli duvaklı kabir taşı (Resim : Behcet Cantok)