TR
Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
About
Istanbul Encyclopedia
Reşad Ekrem Koçu
Web Project
Entries
❯
Volume 7: Cem-Çir
ÇAKAL BEY (Topuklu)
Bir İstanbul bıçkını tipi; altı ve üstü kopuk, konusu tamâmen koybolmuş bir meddah hikâyesinin iki manzûmesinde anlatıldığına göre babası kayıkcı ve anası sokak sürtüğü bir hamam ustası olan Kasımpaşalı gaayet güzel fakat fingirdek, hoppa, “er canlısı” bir kız vardır. Kızın anası yosmasını zengin ve kibar ve muhakkak ki toy bir delikanlıya yamayarak ana kız hanımlık pâyesine yükselme ümidini beslemektedir; ve bu maksad ile, düğün, sünnet düğünü, kına gecesi, lohusa cemiyeti, gelin çeyizi seyri ve daha türlü vesîlelerle kibar kapularına girip çıkmakda olan sürtük kadın güzel kızını gaayet süslü olarak dâimâ peşinde sürüklemekte, onu kibar muhitlerinde teşhir ile satmaya çalışmaktadır. Erkek canlısı kız ise koca olarak kibar ve zengin evlâdı değil, kaşı gözü yerinde, eli ayağı düzgün, koşarlı, uçarlı, kâküllü perçemli tığ gibi bir şehbaz düşünmektedir, ve günün birinde böyle bir mürâhik oğlana gönlünü kapdırmışdtır, oğlan bir külhânbeydir (B.: Külhan Beyi); bir hamam külnanından kalanderler penceresinde terbiye görerek yetişmiş ve meclislerde köçeklik yapmakta olan bir bıçkındır, adı Topuklu Çakal Beydir; anası bir çingene kızı, babası mechul bir aşk çocuğu, bir yâdigârdır (B.: Yâdigâr). Bu aşk hikâyesi bir meddah ağzında çok renkli dekorlar içinde her türlü entrikalarla işlenebili...
⇓ Read more...
Bir İstanbul bıçkını tipi; altı ve üstü kopuk, konusu tamâmen koybolmuş bir meddah hikâyesinin iki manzûmesinde anlatıldığına göre babası kayıkcı ve anası sokak sürtüğü bir hamam ustası olan Kasımpaşalı gaayet güzel fakat fingirdek, hoppa, “er canlısı” bir kız vardır. Kızın anası yosmasını zengin ve kibar ve muhakkak ki toy bir delikanlıya yamayarak ana kız hanımlık pâyesine yükselme ümidini beslemektedir; ve bu maksad ile, düğün, sünnet düğünü, kına gecesi, lohusa cemiyeti, gelin çeyizi seyri ve daha türlü vesîlelerle kibar kapularına girip çıkmakda olan sürtük kadın güzel kızını gaayet süslü olarak dâimâ peşinde sürüklemekte, onu kibar muhitlerinde teşhir ile satmaya çalışmaktadır. Erkek canlısı kız ise koca olarak kibar ve zengin evlâdı değil, kaşı gözü yerinde, eli ayağı düzgün, koşarlı, uçarlı, kâküllü perçemli tığ gibi bir şehbaz düşünmektedir, ve günün birinde böyle bir mürâhik oğlana gönlünü kapdırmışdtır, oğlan bir külhânbeydir (B.: Külhan Beyi); bir hamam külnanından kalanderler penceresinde terbiye görerek yetişmiş ve meclislerde köçeklik yapmakta olan bir bıçkındır, adı Topuklu Çakal Beydir; anası bir çingene kızı, babası mechul bir aşk çocuğu, bir yâdigârdır (B.: Yâdigâr). Bu aşk hikâyesi bir meddah ağzında çok renkli dekorlar içinde her türlü entrikalarla işlenebilir; eğer sonu acıklı bağlanmak istenirse, kızın babası olan kayıkcı oğlanın mechul babası, dolayısı ile kızla oğlan kardeş çıkarlar. Manzûmeler şunlardır: DER VASFI NİGÂR Tâzeden tâzedir kınalı pullu Hanımım kız oğlan kız İstanbullu Semti Kasımpaşa âşifte nigâr Babası kayıkcı ne lâzım inkâr Kız için anası, bezde kenarı Hamam ustasıdır anası karı İki otuzunda rastık kaşında Yaz kış eksik değil çiçek başında Velfecri okuyan gözde sürmesi Köşe yastığıdır iki memesi Nerde düğün dernek, çeng ü çegaane Karı etek sürter hâne behâne Kızı hem peşinde yosma fingirdek Süslü iki dirhem bir çekirdek Ferâcesi yeşil, sarıdır başmak Al yanak üstünde ak bulut yaşmak Kırıta kırıta hem seke seke Arar sayd etmeğe koç ile teke Gamzeli nigâhı sözdü geçdi mi Çileden çıkarır hemen âdemi Cevâhir akçede yoktur hiç gözü Kız er canlısıdır kısadan sözü Karı hümâ pervaz kızı şıp sevdi Aramaz beyzâde paşazâdeydi Bakmaz hiç ayağa var mı pabucu Kâfidir oğlanın perçem sorgucu El ayak kaş gözün varsa ger nakşı Dir ki işte buldum canım oynaşı Dururken nice yüz kibar evlâdı Buldu bir nev zuhur çeşmi cellâdı Külhan perverdesi meydan köçeği Kalender hemdemi ol Çakal Beyi DER VASFI MAHBUB Hind pâdişâhının şehzâdesi mi Keşmirî zeminde kaş gözün resmi Nâzü cilve ile reftârın gören Hubub ider sanur seher nesîmi Kılık kıyâfetden yana pırpırı Çakşırı cebkeni bıçkın kesimi Baldır bacak çıplak ayaklar yalın Topuklu Çakal Bey şöhreti ismi İtlik nişânesi küşâde sîne Müşkilcedir târif ile tersîmi Pistâna mercan mı çakıl mı denür Yoksam aşk âteşi şerâresi mi Şâhin başa koymuş külâhı eğri Tâcı Layhar diye mümkün tevsîmi İşte efendim bu külhenî şâhı Kim dir kıbtiyânın mahbûbu sîmi
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM070310
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 7, pages 3658-3659
See Also Note
B.: Külhan Beyi; B.: Yâdigâr
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
In collaboration with  
Rights Statement
Cookie Policy
LPPD