EN
Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
Hakkında
İstanbul Ansiklopedisi
Reşad Ekrem Koçu
Web Projesi
Maddeler
❯
7. Cilt: Cem-Çir
ÇAKAL BEY (Topuklu)
Bir İstanbul bıçkını tipi; altı ve üstü kopuk, konusu tamâmen koybolmuş bir meddah hikâyesinin iki manzûmesinde anlatıldığına göre babası kayıkcı ve anası sokak sürtüğü bir hamam ustası olan Kasımpaşalı gaayet güzel fakat fingirdek, hoppa, “er canlısı” bir kız vardır. Kızın anası yosmasını zengin ve kibar ve muhakkak ki toy bir delikanlıya yamayarak ana kız hanımlık pâyesine yükselme ümidini beslemektedir; ve bu maksad ile, düğün, sünnet düğünü, kına gecesi, lohusa cemiyeti, gelin çeyizi seyri ve daha türlü vesîlelerle kibar kapularına girip çıkmakda olan sürtük kadın güzel kızını gaayet süslü olarak dâimâ peşinde sürüklemekte, onu kibar muhitlerinde teşhir ile satmaya çalışmaktadır. Erkek canlısı kız ise koca olarak kibar ve zengin evlâdı değil, kaşı gözü yerinde, eli ayağı düzgün, koşarlı, uçarlı, kâküllü perçemli tığ gibi bir şehbaz düşünmektedir, ve günün birinde böyle bir mürâhik oğlana gönlünü kapdırmışdtır, oğlan bir külhânbeydir (B.: Külhan Beyi); bir hamam külnanından kalanderler penceresinde terbiye görerek yetişmiş ve meclislerde köçeklik yapmakta olan bir bıçkındır, adı Topuklu Çakal Beydir; anası bir çingene kızı, babası mechul bir aşk çocuğu, bir yâdigârdır (B.: Yâdigâr). Bu aşk hikâyesi bir meddah ağzında çok renkli dekorlar içinde her türlü entrikalarla işlenebili...
⇓ Devamını okuyunuz...
Bir İstanbul bıçkını tipi; altı ve üstü kopuk, konusu tamâmen koybolmuş bir meddah hikâyesinin iki manzûmesinde anlatıldığına göre babası kayıkcı ve anası sokak sürtüğü bir hamam ustası olan Kasımpaşalı gaayet güzel fakat fingirdek, hoppa, “er canlısı” bir kız vardır. Kızın anası yosmasını zengin ve kibar ve muhakkak ki toy bir delikanlıya yamayarak ana kız hanımlık pâyesine yükselme ümidini beslemektedir; ve bu maksad ile, düğün, sünnet düğünü, kına gecesi, lohusa cemiyeti, gelin çeyizi seyri ve daha türlü vesîlelerle kibar kapularına girip çıkmakda olan sürtük kadın güzel kızını gaayet süslü olarak dâimâ peşinde sürüklemekte, onu kibar muhitlerinde teşhir ile satmaya çalışmaktadır. Erkek canlısı kız ise koca olarak kibar ve zengin evlâdı değil, kaşı gözü yerinde, eli ayağı düzgün, koşarlı, uçarlı, kâküllü perçemli tığ gibi bir şehbaz düşünmektedir, ve günün birinde böyle bir mürâhik oğlana gönlünü kapdırmışdtır, oğlan bir külhânbeydir (B.: Külhan Beyi); bir hamam külnanından kalanderler penceresinde terbiye görerek yetişmiş ve meclislerde köçeklik yapmakta olan bir bıçkındır, adı Topuklu Çakal Beydir; anası bir çingene kızı, babası mechul bir aşk çocuğu, bir yâdigârdır (B.: Yâdigâr). Bu aşk hikâyesi bir meddah ağzında çok renkli dekorlar içinde her türlü entrikalarla işlenebilir; eğer sonu acıklı bağlanmak istenirse, kızın babası olan kayıkcı oğlanın mechul babası, dolayısı ile kızla oğlan kardeş çıkarlar. Manzûmeler şunlardır: DER VASFI NİGÂR Tâzeden tâzedir kınalı pullu Hanımım kız oğlan kız İstanbullu Semti Kasımpaşa âşifte nigâr Babası kayıkcı ne lâzım inkâr Kız için anası, bezde kenarı Hamam ustasıdır anası karı İki otuzunda rastık kaşında Yaz kış eksik değil çiçek başında Velfecri okuyan gözde sürmesi Köşe yastığıdır iki memesi Nerde düğün dernek, çeng ü çegaane Karı etek sürter hâne behâne Kızı hem peşinde yosma fingirdek Süslü iki dirhem bir çekirdek Ferâcesi yeşil, sarıdır başmak Al yanak üstünde ak bulut yaşmak Kırıta kırıta hem seke seke Arar sayd etmeğe koç ile teke Gamzeli nigâhı sözdü geçdi mi Çileden çıkarır hemen âdemi Cevâhir akçede yoktur hiç gözü Kız er canlısıdır kısadan sözü Karı hümâ pervaz kızı şıp sevdi Aramaz beyzâde paşazâdeydi Bakmaz hiç ayağa var mı pabucu Kâfidir oğlanın perçem sorgucu El ayak kaş gözün varsa ger nakşı Dir ki işte buldum canım oynaşı Dururken nice yüz kibar evlâdı Buldu bir nev zuhur çeşmi cellâdı Külhan perverdesi meydan köçeği Kalender hemdemi ol Çakal Beyi DER VASFI MAHBUB Hind pâdişâhının şehzâdesi mi Keşmirî zeminde kaş gözün resmi Nâzü cilve ile reftârın gören Hubub ider sanur seher nesîmi Kılık kıyâfetden yana pırpırı Çakşırı cebkeni bıçkın kesimi Baldır bacak çıplak ayaklar yalın Topuklu Çakal Bey şöhreti ismi İtlik nişânesi küşâde sîne Müşkilcedir târif ile tersîmi Pistâna mercan mı çakıl mı denür Yoksam aşk âteşi şerâresi mi Şâhin başa koymuş külâhı eğri Tâcı Layhar diye mümkün tevsîmi İşte efendim bu külhenî şâhı Kim dir kıbtiyânın mahbûbu sîmi
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Kod
IAM070310
Tema
Kişi
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
Cilt 7, sayfalar 3658-3659
Bakınız Notu
B.: Külhan Beyi; B.: Yâdigâr
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
  İş birliğiyle
Kullanım Şartları
Çerez Politikası
KVKK