TR
Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
About
Istanbul Encyclopedia
Reşad Ekrem Koçu
Web Project
Entries
❯
Volume 7: Cem-Çir
COŞKUN (Ali Huzûri)
Çağdaş halk şâirlerinin en büyüklerinden biri, 1887 de Artvinin Yusufeli kazâsının Zor köyünde doğmuşdur, bu köyün ileri gelenlerinden Kavasoğulları âilesinden şâir Mustafa Keşfî Efendinin oğludur; âşık yaradılışı kendisini tarlaya, bağa, bağçeye, rencber köylü hayâtına bağlatmamış, bütün emsâli gibi “güzellerin ah gözleri, ah kaşları, ah benleri, ah dudakları, elleri, ayakları diye diye” elinde sazı, evini evlâdını terkederek memleketinde diyar diyar dolaşmaya başlamış, fakat her gittiği yerde köyünü, evini özlemiş, koşa koşa dönmüş, dinlenmiş, sonra yine yollara düşmüşdür. Kalenderlik yolunda sazını arşa asmış büyük şâirdir. Folklor araşdırıcılarından Mehmed Gökalp; “Asrımızın halö şâirleri arasında Poshoflu Âşık Müdâmî ve Yusufelili Âşık Pervânî Ali Huzûrî Coşkuna Huzûrî Baba diye hitâb ederek onu kendilerine üstad bilmişlerdir” diyor. Her gittiği yerde gönül verecek bir güzel bulmakda güçlük çekmeyen Ali Huzûrî Coşkun, sevgilerinde afif kalmış, o iffetidir ki kendisine âşıklık ve kalenderlik yolunda bülbül gibi şakıma imkânını bahşetmişdir; meselâ bir ara bir ramazan ayında uğradığı Erzurumda imamlık yaparken, bir tâze fidan dilberi müstesnânın zülûf kemendine tutulmuş, ve şu şirin kıt’alar o alâkanın mahsûlü olmuşdur: Bir gül için bin dikene kul olmak İnce düşünürsen revâ ...
⇓ Read more...
Çağdaş halk şâirlerinin en büyüklerinden biri, 1887 de Artvinin Yusufeli kazâsının Zor köyünde doğmuşdur, bu köyün ileri gelenlerinden Kavasoğulları âilesinden şâir Mustafa Keşfî Efendinin oğludur; âşık yaradılışı kendisini tarlaya, bağa, bağçeye, rencber köylü hayâtına bağlatmamış, bütün emsâli gibi “güzellerin ah gözleri, ah kaşları, ah benleri, ah dudakları, elleri, ayakları diye diye” elinde sazı, evini evlâdını terkederek memleketinde diyar diyar dolaşmaya başlamış, fakat her gittiği yerde köyünü, evini özlemiş, koşa koşa dönmüş, dinlenmiş, sonra yine yollara düşmüşdür. Kalenderlik yolunda sazını arşa asmış büyük şâirdir. Folklor araşdırıcılarından Mehmed Gökalp; “Asrımızın halö şâirleri arasında Poshoflu Âşık Müdâmî ve Yusufelili Âşık Pervânî Ali Huzûrî Coşkuna Huzûrî Baba diye hitâb ederek onu kendilerine üstad bilmişlerdir” diyor. Her gittiği yerde gönül verecek bir güzel bulmakda güçlük çekmeyen Ali Huzûrî Coşkun, sevgilerinde afif kalmış, o iffetidir ki kendisine âşıklık ve kalenderlik yolunda bülbül gibi şakıma imkânını bahşetmişdir; meselâ bir ara bir ramazan ayında uğradığı Erzurumda imamlık yaparken, bir tâze fidan dilberi müstesnânın zülûf kemendine tutulmuş, ve şu şirin kıt’alar o alâkanın mahsûlü olmuşdur: Bir gül için bin dikene kul olmak İnce düşünürsen revâ değildir Dayanır çekerim cevrini ancak Meylim sana kuru dâvâ değildir. Münâsib bağrıma vurursun bir ok Alışkındır ister olsun daha çok Göze kaşa kirpiklere sözüm yok Kim der bal dudağına devâ değildir Lütfet sevdiğim Huzûrî zâre Bu derdliyi yola getir ne çâre Bir sulu şeftâli gönder iftâre Bu gazeller bâdi hevâ değildir. 1943 yılında Ankara, Eskişehir, İzmir, Bergama, Bursa, İnegöl taraflarında dolaşdıktan sonra İstanbula geldi. Nereye gitse garibliğini duydu. İzmirde yazdığı bir gazelde şöyle diyor: Huzûrî, âşinâ yok, hemderd ü hemdem yok Diyârı garbe düşdüm, şimdi şarkın kıymetin bildim İstanbulda nasıl bir hayat sürdüğü kesin olarak bilinmiyor. Başından bâzı küçük mâceralar geçmiş olacağı muhakkakdır. Meselâ bir gün Kadıköyünden vapur ile İstanbula geçerken, muhakkak ki güverte yolcuları arasında kalender halk şâirinin gözleri, gönlünün meşrebine uygun, aradıklarından birini bulmuşdur: Kadıköyden vapur ile gelirken Bir nevreste civan oldu arkadaş Tenâsüblü âzâ, her yanı güzel Kara saçlar, kara gözler, kara kaş Rûha neş’e verir âfet mi âfet Eğri bakış koymaz kimsede tâket Zeri pâdişâhî hulkî melâhet Vakuur ü gülbeden gaayet ağır baş Hayretlere saldı Huzûrü zâri Hüsnü her tarafa saçar envâri Saklasın her derdden cenâbı Bâri Lâ’lü gevher olsun el vurduğu taş Tarih öğretmeni M. Fahreddin Kırzıoğlu’nun delâleti ile Fâtih tarafında, Horhor civârında Kars Talebe Yurduna anbar memurluğu ile girmiş, yurd binasının alt katındaki küçük bir odaya yerleşmişdir. Yine aşk derdlerinden anlayacak hemderd ve hemdem bulamamış, odasına garîbâne kapanmış, şiir yazmış, saz çalmış, ne şiirini okuyacak ve ne de sazını dinletecek bulamamışdır. İstanbul tarihden öğrendiği ve tahayyül ettiği belde olmakdan çıkmış, Huzûrî için şiir ve füsununu kaybetmişdir. Halkının ağız tadı kalmamış, artık o eski çalğılı kahveler, semâî kahveleri yokdur, avâmı da kibârı da sıdk u vefâ ile can sohbetleri ve muhabbetlerini unutmuşdur. Acımışdır İstanbulun hâline: İğrenc havyan ağılını andırmış Bon bulaşık insanların otağı Cehâlet her yanın almış bürümüş Yazık olmuş sana bilgi ocağı Ruhları okşayan dillerin bitmiş Kalbinde sevincli duygular yitmiş Nezâket nezâfet bozuluş gitmiş Çamurlu yolların vahşet yatağı Kazancın kalmamış havadan gayrı Kim kurtarır seni Hudâdan gayrı Elinden ne gelir duâdan gayrı Huzûrî olsa da derdin ortağı İstanbulda Profesör Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu ve Folklorcu Mehmed Halid Bayrı ile tanışmışdır. Öyle zan ediyoruz ki, bu tanışmalar sâdece akademik kalmışdır, Fındıkoğlu da Bayrı da, İstanbul sokaklarında Huzûrî ile beraber âvâre dolaşacak, şu iskelede bir şehbaz civelek, şu kahvehânede bir keman ebrû, bir fitne nigâh, şu sokakda, şu meydanda topuk nümayişi ve kâkül cümbüşü arayacak kimseler değildirler. Afif fakat külhânî ve derbeder şâir iç âlemiyle anlaşılamamış, küçümsenmişdir, ve Huzûrî de bunu duymuşdur: Düşdük İstanbul’a garîbü bikes Kimsin diye hâlimizden soran yok Sazımız paslandı kırıldı heves Sivri sinek kadar kimse gören yok Huzûrî Felekden yedik bol dayak Ekmeğimiz atlı olmuş, biz ayak Anteri istemem, sokmakçün ayak Ham iplikden sâde çorab ören yok İstanbulda kendi taraflarını pek tez özlemişdir: Kaldım gurbet elde ağlayanım yok Gözden atmış o yar beni aramaz Azdı yaralarım bağlayanım yok Her bir tabib aşk yâresin saramaz Yine kendi mısraı ile İstanbulda “Arûza, heceye zihin yoran yok” dur eski çağlarda şehrengizlerle övülmüş İstanbul güzelleri diyar garibi kalender âşıkların ceblerini, koyunlarını dolduran ve hepsi onların medhi şânında yazılmış tomar tomar, defter tefter gazel, şarkı, destan, semâî, koşmalara kayıdsız; o gamzeli yüzler, fitne bakışlar, cüzdanlardaki kâğıt para destelerindedir. İstanbulda hem yalnızlıkdan, hem yoksullukdan bunalan Âşık Ali Huzûrî Coşkun aynı 1943 yılında, bir gün sessiz, Anadolu yakasına geçmiş ve Erzurum postasının bir üçüncü mevki tahtalı vagonunda şarkın yolunu tutmuşdur. Bu büyük halk şâiri 23 eylûl 1951 de Artvin memleket hastahânesinde vefât etmişdir. Bibl. : Mehmed Gökalp, makaaleler, Türk Folklor Araştırmaları Dergisi, cild 1, II. Ali Huzûrî Coşkuner (Resim : Suzan Âdil, Türk Folklar Araştırmaları dergisinden)
Theme
Person
Contributor
Suzan Âdil
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM070244
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Contributor
Suzan Âdil
Description
Volume 7, pages 3611-3612
Note
Image: volume 7, page 3611
Bibliography Note
Bibl. : Mehmed Gökalp, makaaleler, Türk Folklor Araştırmaları Dergisi, cild 1, II.
Theme
Person
Contributor
Suzan Âdil
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
In collaboration with  
Rights Statement
Cookie Policy
LPPD