Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
CANYAKAN
Yeniçeriliğin son devrinde yaşamış ve güzelliği ile meşhur olmuş Galatanın kaldırım kopuklarından bir nevcivan; Bizim gencliğimizde Salıpazarı Deniz Hamamı gaayet şenlikli bir yerdi, Tersânenin, Galatanın, Tophânenin bütün kabadayı, zıpırları, külhânileri ve o semtlerin, kendi kadrü kıymetlerini bilmeyerek altın adlarını bakır yapmış tâze bıçkınları hep orada toplanır, hâyü hûy içinde bir acâib cünbüşler olur giderdi. Ağızdan kulağa nakledilegelmişdir, üzerinde kararmış acâib bir leke bulunan çürük bir tahtayı her sene hamam kurulurken aynı yere çakarlar ve derlerdi ki bu hamam yeniçerilik devrinden kalmışdır, namlı yeniçeri zorbalarından Karayılan baltalı mahbûbu (B.: Balta) Galatalı Canyakan için iki kalyoncu neferini kıtır kıtır kesmişdir, işte bu leke o kalyoncuların kanıdır. Mâhud tahtanın muhâafaza edilip her sene aynı yere çakılmasının sebebi de uygunsuzlara, yüreğinde fesad olanlara ibret olması içinmiş. Yârimiz ve destancılıkda üstâdımız Tophâne ketebesinden Üsküdarlı Aşık Râzi bir gün bu Canyakandan konuşulur iken şu manzûmeyi yazmış idi:
Salıpazarında deniz hamamı
Gaayet şenliklidir her yaz eyyâmı
Anda cem olmuşdur cümle mehâbib
Hem cümle âşıkan şâirü edib
Şu yelkenci şu kayıkcı güzeli
Fermeneci dilberi saçları telli
Topukludur yemenici civanı
Kebûter misâli t...
⇓ Read more...
Yeniçeriliğin son devrinde yaşamış ve güzelliği ile meşhur olmuş Galatanın kaldırım kopuklarından bir nevcivan; Bizim gencliğimizde Salıpazarı Deniz Hamamı gaayet şenlikli bir yerdi, Tersânenin, Galatanın, Tophânenin bütün kabadayı, zıpırları, külhânileri ve o semtlerin, kendi kadrü kıymetlerini bilmeyerek altın adlarını bakır yapmış tâze bıçkınları hep orada toplanır, hâyü hûy içinde bir acâib cünbüşler olur giderdi. Ağızdan kulağa nakledilegelmişdir, üzerinde kararmış acâib bir leke bulunan çürük bir tahtayı her sene hamam kurulurken aynı yere çakarlar ve derlerdi ki bu hamam yeniçerilik devrinden kalmışdır, namlı yeniçeri zorbalarından Karayılan baltalı mahbûbu (B.: Balta) Galatalı Canyakan için iki kalyoncu neferini kıtır kıtır kesmişdir, işte bu leke o kalyoncuların kanıdır. Mâhud tahtanın muhâafaza edilip her sene aynı yere çakılmasının sebebi de uygunsuzlara, yüreğinde fesad olanlara ibret olması içinmiş. Yârimiz ve destancılıkda üstâdımız Tophâne ketebesinden Üsküdarlı Aşık Râzi bir gün bu Canyakandan konuşulur iken şu manzûmeyi yazmış idi:
Salıpazarında deniz hamamı
Gaayet şenliklidir her yaz eyyâmı
Anda cem olmuşdur cümle mehâbib
Hem cümle âşıkan şâirü edib
Şu yelkenci şu kayıkcı güzeli
Fermeneci dilberi saçları telli
Topukludur yemenici civanı
Kebûter misâli takla atanı
Varolcu güzelde gör perendeyi
Hem temâşâ eyle şu küçükbeyi
Nilgûn peştemalı ince belinde
Ayağında nazı cilve elinde
Reftâr ider dilber tâvus misâli
Boynunda nice yüz âşık vebâli
İşmar etti sandım ayyar gamzesi
Meğer aldaturmuş kâfir berkesi
Açdım âguuşumu ben ol hümâye
Pertav etti kaçdı şehbaz deryâye
Kimdir dedim âyâ aceb şu fettan
Dediler ki nâmı anın Canyakan
Kaldırım kopuğu o Galatalı
Çorbacının civeleği baltalı
Karayılan nâm bir ejderi heftser
İki kolyoncuyu anınçün keser
Güzellere kötü gözle bakanlar
İbret alsun diye silinmez kanlar
Salıpazarı karakolunda İbrâhim Efendi adında bir lâz komiser vardı, beş vakit namazında müslüman adamdı. Nâmus dâvâsında gaayetle mutaassıb ve mütecellid, ite köpeğe göz açdırmaz, kuyruk sallatmaz, yakaladığını tepeler, mazbut zâbit adamdı, bir gün biz hamamda iken geldi, mâhud kanlı çürük tahtayı kendi eliyle sökdü, balta ile paraladı, “burada edeb ve nâmusun muhâfızı bu tahta parçası değil, kanundur, devletin zâbıtasıdır, onlardan korkmayan şerîr bu çürük tahtadan mı korkacak” dedi idi.
Vasıf HİÇ
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Creator
Vâsıf Hiç
Identifier
IAM060666
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 6, pages 3381-3382
See Also Note
B.: Balta
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.