Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
CANBAZ (Türk Edebiyatında)
Onyedinci asrın büyük şâiri Şeyhülislâm Yahya Efendi bu ismi bir gazelinde pek hünerli kullanmışdır; şâirin mısrâlarındaki inceliği zedelemeden bugünkü dilimize çevirmek çok zordur, korka korka yazıyoruz: “Ey güzel!.. Senin zülüf teline konmuş olan gönlüm gözümdeki gamze ile (gülümsiyerek bakdığı zaman gözlerin ucunda beliren o tatlı çizgi ile), tıbkı ip üstünde kılıçla oynayan canbaz gibi safâlanıyor”; güzel mısrâlar şudur:
Hâli siyehin ârızı zîbâna yaraşmış
Zülfün ne güzel düşmüş o vechi hasen üzre
Zülfünde gönül gamzen ile eğlenür ey mâh
Canbaz gibi tig ile oynar resen üzre
Zorâkî yazılmış güftesi kimindir bilmiyoruz, geçen asır ortalarında Lâtif Ağa tarafından bestelenmiş hicazkâr bir şarkıda da canbaz ismine rastladık:
İster isen biz bize ey dilşikâr
Aynalıkavağa gtisek bu pazar
Sen de reftâr eylesen orda nevvar
Aynalıkavağa gitsek bu pazar
Bir müferrih yer değildir Ihlamur
Şimdi Boğaziçine gitmek de zor
Canbaza gitsek olursun bîhuzur
Aynalıkavağa gitsek bu pazar
Pek kalabalık Kâğıthane hele
İmrahora azm idüp düşme dile
Bir iki candan güzel ahbab ile
Aynalıkavağa gitsek bu pazar
İstanbul’un esnaf güzelleri şânında şehrengiz yollu yazılmış “Hîbannâmei Nevedâ” adındaki manzum risâlede canbaz güzeli şöyle övülmüşdür:
Canbaz güzelinde türlü hüner var
S...
⇓ Devamını okuyunuz...
Onyedinci asrın büyük şâiri Şeyhülislâm Yahya Efendi bu ismi bir gazelinde pek hünerli kullanmışdır; şâirin mısrâlarındaki inceliği zedelemeden bugünkü dilimize çevirmek çok zordur, korka korka yazıyoruz: “Ey güzel!.. Senin zülüf teline konmuş olan gönlüm gözümdeki gamze ile (gülümsiyerek bakdığı zaman gözlerin ucunda beliren o tatlı çizgi ile), tıbkı ip üstünde kılıçla oynayan canbaz gibi safâlanıyor”; güzel mısrâlar şudur:
Hâli siyehin ârızı zîbâna yaraşmış
Zülfün ne güzel düşmüş o vechi hasen üzre
Zülfünde gönül gamzen ile eğlenür ey mâh
Canbaz gibi tig ile oynar resen üzre
Zorâkî yazılmış güftesi kimindir bilmiyoruz, geçen asır ortalarında Lâtif Ağa tarafından bestelenmiş hicazkâr bir şarkıda da canbaz ismine rastladık:
İster isen biz bize ey dilşikâr
Aynalıkavağa gtisek bu pazar
Sen de reftâr eylesen orda nevvar
Aynalıkavağa gitsek bu pazar
Bir müferrih yer değildir Ihlamur
Şimdi Boğaziçine gitmek de zor
Canbaza gitsek olursun bîhuzur
Aynalıkavağa gitsek bu pazar
Pek kalabalık Kâğıthane hele
İmrahora azm idüp düşme dile
Bir iki candan güzel ahbab ile
Aynalıkavağa gitsek bu pazar
İstanbul’un esnaf güzelleri şânında şehrengiz yollu yazılmış “Hîbannâmei Nevedâ” adındaki manzum risâlede canbaz güzeli şöyle övülmüşdür:
Canbaz güzelinde türlü hüner var
Serenbaz cundabaz bir deli rüzgâr
İşve cilve hüsün her tavrı lâtif
Kaddi sülüs hatla çekilmiş elif
Âşıka perende oyunu çokdur
Âr ile nâmus bilmez hîcâbı yokdur
Üsküdarlı halk şâiri Tophâne ketebesinden Âşık Râzi de canbaz civanları şöyle târif ediyor:
Târif idem ben size canbaz şâhı
Sözümde hilâf yok kasem vallâhi
Mürâhik civandır tığ gibi çâlâk
Zirâ ki şuhun makaamı eflâk
Kâkülün teline kıyamaz berber
Anınçün saçlıdır o canbaz dilber
Güzel ayâğında cümle hüneri
Kıl üstünde yürür zîrâ o peri
Mâşûkudur cümlesi bir üstâdın
Cihan kallâşı bir rindi fettânın
Ol can pazarında ger olmasa aşk
Olmaz idi resen üzre bunca meşk
Zerdâneyle saydolunur âhûdur
Sînede lâne tutar piristûdur
Humret üzre olur rengi rû ekser
Güneş hamîresi zîrâ o püser
İsmi şerifini sorsan o şâhın
Ya Nâsırdır, ya Kubâdi, ya Şâhin
Döküb âbı rûyi pâyi billûre
Han hamam yidir ol külçei nûre
Tigi pûlâdına ver gel sen seri
Dime canbaz şûhe haylaz serserî
Zülfi siyâhından penbe topuğa
İnsâf eyle benzer var mı kopuğa
Tema
Folklor
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Kod
IAM060616
Tema
Folklor
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
Cilt 6, sayfa 3365
Tema
Folklor
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.