Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
BÜLBÜLDERESİ (Üsküdar Bülbülderesi)
Üsküdarlı Vâsıf Hoca vatanı Üsküdarın bu semtini aşağıdaki notlarla anlatmışdır: “Selânikliler mezarlığı ile Üsküdar - Bağlarbaşı tramvayının geçdiği cadde arasında kalan dere boyu, oradaki servilerle çalılıklar, ve adı geçen mezarlığın eskiden “Dağhamamı” denilen üst kısmı bir bülbül yatağı imiş, semt Bülbülderesi adını bihakkin almışdır. 1916 - 1917 arasındaki Dağhamamı yangınından, ve az sonra da tramvayların işlemeye başlamasından sonra bülbüller oradan tamâmen hicret ettiler.
“Hürriyetin ilânından evvel Üsküdarın bayram yerleri Harmanlık ve İnâdiye ile bu Bülbülderesinin ulu bir çınar altındaki meydancığında kurulurdu; meşrûtiyetin ilânından sonra oralardan kaldırıldı, Doğancılar Meydanına nakledildi, bir müddet sonra orası da park hâline getirilince Bayram Yeri Duvardibine gitti (1946).
“1876 Rus harbinden sonra Üsküdarda bir araba şirketi kurulmuş, 1887 yılına kadar devam etmiş olan bu şirket arabalarını iyi hatırlarım; Üsküdar vapur iskelsei önünden kalkarlar Bülbülderesine kadar gelirlerdi. üç beygirle çekilirdi, hayvanların ahırı da şimdi Bülbülderesinde Feyziye Camiinin karşısında bir mûsevînin harabca yağhânesi idi. Camiin yanındaki ibtidâî mektebinin altında da mermerden yalaklar vardı, gelip geçen hayvanlar sulanırdı. Şimdiki çeşme ise eskiden camiin önünde idi, v...
⇓ Read more...
Üsküdarlı Vâsıf Hoca vatanı Üsküdarın bu semtini aşağıdaki notlarla anlatmışdır: “Selânikliler mezarlığı ile Üsküdar - Bağlarbaşı tramvayının geçdiği cadde arasında kalan dere boyu, oradaki servilerle çalılıklar, ve adı geçen mezarlığın eskiden “Dağhamamı” denilen üst kısmı bir bülbül yatağı imiş, semt Bülbülderesi adını bihakkin almışdır. 1916 - 1917 arasındaki Dağhamamı yangınından, ve az sonra da tramvayların işlemeye başlamasından sonra bülbüller oradan tamâmen hicret ettiler.
“Hürriyetin ilânından evvel Üsküdarın bayram yerleri Harmanlık ve İnâdiye ile bu Bülbülderesinin ulu bir çınar altındaki meydancığında kurulurdu; meşrûtiyetin ilânından sonra oralardan kaldırıldı, Doğancılar Meydanına nakledildi, bir müddet sonra orası da park hâline getirilince Bayram Yeri Duvardibine gitti (1946).
“1876 Rus harbinden sonra Üsküdarda bir araba şirketi kurulmuş, 1887 yılına kadar devam etmiş olan bu şirket arabalarını iyi hatırlarım; Üsküdar vapur iskelsei önünden kalkarlar Bülbülderesine kadar gelirlerdi. üç beygirle çekilirdi, hayvanların ahırı da şimdi Bülbülderesinde Feyziye Camiinin karşısında bir mûsevînin harabca yağhânesi idi. Camiin yanındaki ibtidâî mektebinin altında da mermerden yalaklar vardı, gelip geçen hayvanlar sulanırdı. Şimdiki çeşme ise eskiden camiin önünde idi, ve burma musluksuz, durmadan akar idi.
“Hâlen araba demircileri, keser, balta, nacak yapan demircilerin yanındaki Abdülfeyyaz Sokağının adı da Halimağa Sokağı idı, ve bu sokağın ağzında bir köprü vardı ki ona da “Halimağa Köprüsü” denilirdi. Köprü civarında dört güzel kahvehâne vardı, şimdi orada tek kahvehâne kalmışdır.
“Ulu çınarın yanında bir yatır vardır, “Âsâdar Baba” denilir, Aziz Mahmud Hüdâînin halîfelerinden olub, yürümesi geç kalmış çocuklar getirilip etrâfında gezdirilir, bu ziyâretten sonra yürüdükleri mücerrebdir derler; kabir taşında, yazısı eski harflerledir, âsânın ilk harfi olan “ayın” dan evvel bir de “elif” yazılmışdır ki “A’sâdar” okunur.
“Abdülfeyyaz Sokağının yanı başındaki Kuyu Sokağın başında da “Börekci Baba” nın kabri vardır.
“Selânikliler mezarlığının karşısındaki bayıra Tutkalcı Bayırı derler. Yol kenarında bir taşcı dükkânı vardır, çok eski bir dükkândır, halk arasında oranın adı da Taşçı diye meşhurdu, şimdi tramvayın Sedbaşı durak yeridir.
“Şimdiki kahvehânenin arkasında barakamsı ufak evlerin bulunduğu “Debbağın Bağçesi” diye anılır güzel bir bostandı. O baraka evler hürriyetden sonra yapıldı, ve lâyıksız evler, zamanımız tâbiri ile genel evler oldu, sonra evlerin sâkinleri Söğüdlüçeşme civarındaki Paris Mahallesine kaldırıldı. Debbağın Bağçesine bitişik Ballı Bağçe adında bir güzel bostan daha vardı, zamanımızda büyük bir sokak hâlini almış ve meskenlerle dolmuşdur.
“Bülbülderesinde yazmacılar yazma yıkarlardı, yazma yıkadıkları yer de Halimağa Köprüsü başı idi.” (Vâsıf Hiç)
Aşağıdaki satırları değerli muhâbirimiz Hakkı Göktürkün notundan alıyoruz: “Üsküdar Bülbülderesi 1934 Belediye Şehir Rehberinin 27 numaralı paftasında Selâmsız, Sultantepe, İskele civârı, İmrahor ve Çavuşderesi semtleri ile çevrilmiş gösterilmektedir; sokakları şunlardır: Selânikliler Caddesi, Yeni Bülbül Sokağı, Tekkeiçi Sokağı, Selâmi Hamamı Sokağı, Bağlıbağçe Sokağı, Edhem Ağa Sokağı, Terlikci Çıkmazı, Bülbüldere Çıkmazı, Bülbüldere - Bağlarbaşı Yolu, Sandalcı Çıkmazı, Hızıroğlu Sokağı, Gümüş Arayıcı Sokağı, Tabağın Bağçesi Sokağı, Azizlik Sokağı, Kösedayı Sokağı, Abdülfeyyaz Sokağı, Kara Ahmed Çıkmazı, Tophânelioğlu Sokağı, Topçu Reşid Sokağı, Canbaz Ali Sokağı, Solak Sinan Sokağı, Solak Çıkmazı, Kevâkibzâde Çıkmazı, Küfeci Çıkmazı.
“Yukarda adı geçen rehberde Üsküdarın mahalleleri gösterilmemiş, yalnız, sınırlarının tesbiti imkânsız olan semtlerin adı yazılmışdır ki her halde büyük noksandır.” (Hakkı Göktürk)
Geçen asır sonlarında bu semt üzerine çıkmış şirin, bestesi de çok kıvrak, oynak bir türkü vardır ki ancak iki mısraı hatırda kalmış, notası da bulunamamışdır:
Sevdim seni, semtin nereli?
Üsküdarda Bülbüldereli!..
Üsküdar Bülbülderesi
(1934 Belediye Şehir Rehberinden)
Theme
Location
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM060337
Theme
Location
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 6, pages 3170-3171
Note
Image: volume 6, page 3170
Theme
Location
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.