Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
BULGAROĞLU
Son meyhâne köçeklerinden hıristiyan kıbti bir delikanlıdır, 1874 de Tırnava’da doğmuş, 1894 de yirmi yaşlarında iken İstanbul’da mahbushâne’de öldürülmüşdür. Rush harbinde Bulgaristan istilâya uğradığı zaman, 1876 da henüz iki yaşında bir sabî imiş, zengin bir Türk âilesinin çiftliğinde yanaşma olan babası ile beraber İstanbul’a gelmiş, babası ölmüş, bîkes şopar muhâcir âileye yük olmuş, on dört yaşına kadar İstanul’un en süflî köşelerinde barınmış, büyümüş, kaşı gözü yerinde, eli ayağı düzgün çingenenin güzeli bir genç olmuş. Bir gün Harmanlıkda bir sünnet düğününde üç beş kuruş bahşiş için oynar iken devrin sayılı kalender halk şâirlerinden Üsküdarlı Âşık Râzi’nin nazarı dikkatini çekmiş, genç çingeneyi himâyesi altına alan Râzi onu o zamanın namlı köçeklerinden ve yine kıbti tâifesinden Kız Mehmed’in eline vermiş, ve kısa zamanda asıl adı unutulmuş olan Bulgaroğlu, “Fındıkkurdu” lakabı ile meşhur bir köçek olmuşdur. Babadan dededen kalma büyükce bir servete sâhib olan Âşık Râzi’nin kendisine aşırı muhabbetine liyâkat gösteremeyen köçek oğlan işret, esrar ve kumar yollarına sapmış, İstanbul’un en namlı serserileri, haytalarına ayakdaşlık sevdâsına kapılmış, bir doğuş kaabiliyeti ile hakikaten büyük rakkas iken hem güzelliğini hem de köçek zindeliğini ve civelekliğini yıpratmış...
⇓ Read more...
Son meyhâne köçeklerinden hıristiyan kıbti bir delikanlıdır, 1874 de Tırnava’da doğmuş, 1894 de yirmi yaşlarında iken İstanbul’da mahbushâne’de öldürülmüşdür. Rush harbinde Bulgaristan istilâya uğradığı zaman, 1876 da henüz iki yaşında bir sabî imiş, zengin bir Türk âilesinin çiftliğinde yanaşma olan babası ile beraber İstanbul’a gelmiş, babası ölmüş, bîkes şopar muhâcir âileye yük olmuş, on dört yaşına kadar İstanul’un en süflî köşelerinde barınmış, büyümüş, kaşı gözü yerinde, eli ayağı düzgün çingenenin güzeli bir genç olmuş. Bir gün Harmanlıkda bir sünnet düğününde üç beş kuruş bahşiş için oynar iken devrin sayılı kalender halk şâirlerinden Üsküdarlı Âşık Râzi’nin nazarı dikkatini çekmiş, genç çingeneyi himâyesi altına alan Râzi onu o zamanın namlı köçeklerinden ve yine kıbti tâifesinden Kız Mehmed’in eline vermiş, ve kısa zamanda asıl adı unutulmuş olan Bulgaroğlu, “Fındıkkurdu” lakabı ile meşhur bir köçek olmuşdur. Babadan dededen kalma büyükce bir servete sâhib olan Âşık Râzi’nin kendisine aşırı muhabbetine liyâkat gösteremeyen köçek oğlan işret, esrar ve kumar yollarına sapmış, İstanbul’un en namlı serserileri, haytalarına ayakdaşlık sevdâsına kapılmış, bir doğuş kaabiliyeti ile hakikaten büyük rakkas iken hem güzelliğini hem de köçek zindeliğini ve civelekliğini yıpratmış, kaybetmiş, ağır bir sefâlet altına düşmüş, nihâyet, uygunsuzluk yolunda tanışdığı Zehir Mehmed, Cellâd Temel ve Laz Hasan adında üç korsanın yamağı olarak yemiş iskelesinde bir gece bir han soyarlar iken suç üstünde yakalanarak beş sene hapse mahkûm olmuşdur. Fakat mahbushânede, bir köçeğin mukadder âkibeti bir takım eşirrâya bâziçe olmakdan kurtulamamış, bir gece koğuşda saz çalınıp oynatılır iken çıkan bir kavgada, mahbushânede işi bir bıçakla vurularak öldürülmüşdür.
Âşık Râzi’nin bu köçek oğlan için bir destanı vardır, acemilik devri eseridir; gencin Febüs Fotoğrafhânesinde çekdirilmiş bir de resmi vardır ki Râzi’nin söylediğine göre resmi çekildiği zaman Bulgaroğlu sarhoş imiş, hattâ Febüs Efendi hiddet ederek fotoğrafhânesinden kovmaya bile kalkmış. Destan şudur:
1. Şöhreti Bulgaroğlu Fındıkkurdu
Gönül tahtında bir eyyam oturdu
Yalın ayak hâneberduş bıçkındı
Üstde yırtık mintan partal poturdu
2. Tırnavalı köçekzâde köçekdir
Kıbtıliği zannı gaalib gerçekdir
Keşmîrî ten üzre kaşla göz kara
Nevhat civan bataklıkda çiçekdir
3. Harmanlıkda görüb ettik iltifât
Düzdük çamaşırı esvabı kat kat
Hâki mezelletden çıkarub şûhi
Pederâne gerdik üstüne kanat
4. Tâlimi raks için virdik üstâde
Cümle âlem oldu ana üftâde
Kalem kalem parmaklarla pervâzı
Kâh topuk vuruşu hârikul’âde
5. Tutmuşken şöhretü şânı cihânı
Haytalığa uydurdular civânı
Nasihat eyledik boş yere vâfir
Rehber itti kendisine şeytânı
6. Çekdikce halıya vardı çalıya
Nâmı Zehir Mehmed bir belâlıya
Ayak uydurup ol rakkas civanım
Gemi başdan kara vurdu yalıya
7. Meyhâneye sermiş yatağı hani
Mesken itti ya hamamda külhanı
Kalmadı gayri raksa mecâli
Kalmadı hem nakşi hüsn ile ânı
8. Üç yılın içinde savruldu harman
Yine kaldı yalın ayak daltaban
Bir gün cerîdeler yazdı ol köçek
Gece hırsızıymış meğer pek yaman
9. Zehir Mehmed, Cellâd Temel, Laz Hasan
Ehremen simâ ol üç nefer korsan
Alub yanlarına Fındıkkurdunu
Tutulmuş soyarken Yemişde bir han
10. Yirmi yaşındaydı boylandı zından
Zından içre soldu ol güli handan
Kara haberini alınca Râzi
Rahmet için yazdı efendim destan
11. Oynatmışlar tâ be sabah köçeği
Koğuş yoldaşı birkaç külhanbeyi
Sonra olmuş kanlı bir it dalaşı
Hançer bulmuş bîçârede yüreği
12. Vak’ai dilsûzu nakliden râvî
Gardiyan kelâmı kizibden ârî
Kucağımda didi ruh teslim etti
Rahmet ide Fındıkkurduna Bârî
Şu kıt’ayı da bu Vâsıf günahkâr ilâve etti:
Müslim gayri müslim Allâhın kulu
Herkes Hakkı bulur doğruysa yolu
Sene bin üçyüz onbirdir efendim
Defini hâk oldu ol Bulgaroğlu
Vâsıf Hiç
Bulgaroğlu
(Resim : S. Bozcalı)
Theme
Person
Contributor
S. Bozcalı
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM060259
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Contributor
S. Bozcalı
Description
Volume 6, pages 3112-3113
Note
Image: volume 6, page 3112
Theme
Person
Contributor
S. Bozcalı
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.