TR
Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
About
Istanbul Encyclopedia
Reşad Ekrem Koçu
Web Project
Archive
❯
G
❯
G13
Georgian Concubines and Slaves article
GÜRCÜ CÂRİYELER VE KÖLELER – Yüzyıllar boyunca İstanbul Esir Pazarında satıla gelmiş esir kızların ve oğlanların en makbullerinden bilinmişdi.Delikanlılar uzun boylaları,gaayet çevik hareketleri,güçlü vüduc yapıları ile bilhassa zengin hamamcılar tarafından satın alınırlar,hamamlarının erkekler kısmında dellâklik hizmetinde kullanılırdı.Gürcü kızların çoğunun vücud yapıları da delikanlı yapısında,iri döküm elli ayaklı olduğundan,zengin yosma hanımlar tarafından sahhâkelik yolunda muhabbet için bilhassa aranır,satın alınırdı; 1816 da öyle bir gürcü kızı İstanbulda büyük bir rezâletin kahramanı olmmuşdu (B.:Câriye Vak’ası, cild 6 ,sayfa 3386) Gürcü kölelerin hamam dellâkliği üzerine de geçen asır sonlarında yaşamış kalender halk şâiri Erzurumlu Âşık İbrahimin bir manzumesi vardır.Türkiyede artık esaretin çokdan kaldırılmış olduğu bir devirdir,Âşık İbrahim bir gürcü dellâki çalışdığı hamamdan çıkarıp Merdiven Köyünde Şahkulu Bektâşi tekkesine götürdüğünü ve tekkeye mürid yapdığını söylemektedir : Gürcünün güzeli gaayetle serkeş, Hâleti vahşeti peleng ile eş , Kaddi mevzun ile kaş gözün nakşı, Gel gör ki efendim,dilrübâ,dilkeş . Meclisi rindânın olur çerâğı, Mürâhik,nevhatı,makbul her çağı, Topuk kaksa başa,hoş gör efendim, Öpdüğün şakii derbend ayağı. Hizmetde reftârı çâbikü çâlâ...
⇓ Read more...
GÜRCÜ CÂRİYELER VE KÖLELER – Yüzyıllar boyunca İstanbul Esir Pazarında satıla gelmiş esir kızların ve oğlanların en makbullerinden bilinmişdi.Delikanlılar uzun boylaları,gaayet çevik hareketleri,güçlü vüduc yapıları ile bilhassa zengin hamamcılar tarafından satın alınırlar,hamamlarının erkekler kısmında dellâklik hizmetinde kullanılırdı.Gürcü kızların çoğunun vücud yapıları da delikanlı yapısında,iri döküm elli ayaklı olduğundan,zengin yosma hanımlar tarafından sahhâkelik yolunda muhabbet için bilhassa aranır,satın alınırdı; 1816 da öyle bir gürcü kızı İstanbulda büyük bir rezâletin kahramanı olmmuşdu (B.:Câriye Vak’ası, cild 6 ,sayfa 3386) Gürcü kölelerin hamam dellâkliği üzerine de geçen asır sonlarında yaşamış kalender halk şâiri Erzurumlu Âşık İbrahimin bir manzumesi vardır.Türkiyede artık esaretin çokdan kaldırılmış olduğu bir devirdir,Âşık İbrahim bir gürcü dellâki çalışdığı hamamdan çıkarıp Merdiven Köyünde Şahkulu Bektâşi tekkesine götürdüğünü ve tekkeye mürid yapdığını söylemektedir : Gürcünün güzeli gaayetle serkeş, Hâleti vahşeti peleng ile eş , Kaddi mevzun ile kaş gözün nakşı, Gel gör ki efendim,dilrübâ,dilkeş . Meclisi rindânın olur çerâğı, Mürâhik,nevhatı,makbul her çağı, Topuk kaksa başa,hoş gör efendim, Öpdüğün şakii derbend ayağı. Hizmetde reftârı çâbikü çâlâk, Gürcülerden çıkar hep dellâki pâk; Nigâhı fettânı,âşifte gamze, Çakar işmarını bî havfü bî bâk . Sevdim siyehçerde bir gürcü şâhı, Dîvâne gönlümün yokdur günâhı, Kasdımız irşaddır sıdku aşk ile, Âfeti devran o şâhi gümrâhı . Ey hamam çıplağı şâhım efendim, Kadrin bil eşbehim,yürü gel didim. Hacı Bektaş Sultan himmetidir..hû.. Götürdüm pirime teslim eyledim. Baba huzurunda şöyle dur hele, Güzel ayakları heman mühürle , Koyayım başına bektaş tâcını, Nûri îman gelsin gürcü güzele . Enderunlu Fazıl Bey,çeşidli milletlerin güzel kız ve oğlanlarını övdüğü meşhur eserinde(B.:Fazıl Bey,Enderunlu,cild 10,sayfa 5539 ;Defteri aşk,cild 8, sayfa 4348 ;Hbannâme ;Zenannâme) Gürcülerin yalnız kadınlarından (İstanbul hayatı kölelerini) da o arada kaydediyor : Der Beyânı Zenânı Gürci Ey ki sahrâyi şîri jiyan Teni nermîni pamukdan arslan Mihrü meh yüzlü zenânı Gürcü Evci eflâke saadet burcu Nedir ol cezbei hoş zîbâ Nedir ol çeşmi ruhi müstesnâ Kâsei hüsnü değildir lebrîz Lîk olur câzibesi şûrengîz Az ise hüsnü o mıkdar olsun Cezbei kaahiresi vâr olsun Eylemez kimseye hâtır şikeni Merhamet pîşe olur merdü zeni Zenü gilmânı sana râm olmaz O hümâ dânekeşi dâm olmaz Mâl ile râm idemezsin hey’hât Mâli Kaarunu da virsen bizzât Meger illâki ola hud’a ile Yâni sayd eylieysin hîle ile Çünki rikkatli olur pür insâf İstemez kim ola âdem itlâf Âh idüb sızlayasın ağlayasın Belki bununla işin sağlayasın İde göz yaşına şâyed rikkat Eyliye nâili zevki vuslat Sanma bu millete benzer kes ola Bu cihan içre meger Çerkes ola Biraz da alay yollu,gürcü câriye ve kölelerin parada malda gözü olmadıklarını, onlarla âşıklarına aslaa ram olmadıklarını,vuslatlarına nâil olabilmek için,ağlayıp sılayıp yalvarmak kerekdiğini,çünki çok merhametli olduklarını ;gürcü kızları ve oğlanlarının Güzellikden ziyâde câzibeye sâhib olduklarını söylemektedir. Gürcü köleler esirci elleriyle satışlarında uzun saçla,saçları omuzlarında, “Geysûdar” olurlardı,saçlarını isterse alan sahibi kestirirdi,ve başlarında da kuzu derisinden uzun kalpaklar bulunurdu.Efendilerinin işret sofralarında hizmet,sâkilik ettikleri zaman şarab tasını diz çökerek verirlerdi,ona da “Gürcü edebi üzere sâkilik” denilirdi. Hamam hizmetinde kullanılan Gürcü Köleler de ,dellâk peştemalını,uzun saçlarını kestirmeyerek kuşanırlardı
Theme
Other
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Article Title
GÜRCÜ CÂRİYELER VE KÖLELER
Identifier
G13A015
Theme
Other
Subject
Gürcü câriyeler ve köleler, Georgian concubines and slaves, Cariye Vak'ası, Concubine Incident, Âşık İbrahim (Erzurumlu), Merdivenköy, Şahkulu Bektaşi Tekkesi, Şahkulu Bektaşi Dervish Lodge, Enderunlu Fazıl Bey, Defter-i Aşk, Hübannâme-i Nevedâ (Enderunlu Fazıl), Zenânnâme
Type
Document
Format
Typewriting, Handwriting
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Text written for the Gür chapter of Istanbul Encyclopedia
Note
Typewriting on paper. Print notes are handwritten with pen on the document.
See Also Note
Câriye Vakâsı, cilt 6, sayfa 3386; Fazıl Bey (Enderunlu), cilt 10, sayfa 5539; Defteri Aşk, cilt 8, sayfa 4348; Hûbannâme; Zenannâme
Bibliography Note
Erzurumlu Âşık İbrahim; Enderunlu Fazıl Bey
Provenance
Istanbul Encyclopedia Archive has been opened to access in cooperation with Kadir Has University and Salt.
Theme
Other
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
In collaboration with  
Rights Statement
Cookie Policy
LPPD