Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
BESİM (Yorgancı Ölü)
1887 ile 1885 arasında Üsküdarda yorgancı esnafından onsekiz ondokuz yaşlarında son derecede dilber, şehbaz ve şehlevend, akran ve emsâli arasında edeb ve terbiyesi ile mümtâz bir delikanlı idi; Üsküdar sandıklarından birinde tulumbacılığı da vardı; arkadaşlığı aranır, ülfeti ve muhabbeti âşikaane sâdikaane, tatlı dilli, bulunduğu meclisde haddini bilir, beş vakitde camie, mescide gider, yâran ile olursa mey; hâne âlemlerini de bilir, hulâsa âşinâlarının muhbûbu kalbi ile, 1885 de bir temmuz günü idi, Yorgancı Besim ölmüş diye Üsküdarda bir haber çıkdı, herkes yandı, cenazesinde bir cemaati kübrâ toplandı; anlatdıklarına göre dükkânda yorgan dikerken; “Ustacığım bana bir şeyler oluyor, ölüyorum galibâ!..” demiş, devrilmiş.
Göz yaşları ile Karacaahmet defnedildi; fakat ertesi günü: “Yorgancı Besim dirilmiş, mezardan çıkıp dükkânına gelmiş” diye yeni bir haber yayıldı; işiden dükkâna koşdu, hakikatde de Besim dirilmiş, ustasının bir köşeye serdiği döşekde yatardı; el ayak, kaş göz, boy bos Besimdir, esisde onun sesidir, lâkin dilber delikanlılının tatlı esmer derisi bir gecelik kabir misafirliğinde bir acâib şekilde kara sarı ölü rengi almıştı.
Meğer o gece iki bıçkın bir sürtük kadın bulub mezarlıkda içki sofrası kurmuş haytaca eğlenirken derinden bir inilti işitmişler, evvelâ kor...
⇓ Read more...
1887 ile 1885 arasında Üsküdarda yorgancı esnafından onsekiz ondokuz yaşlarında son derecede dilber, şehbaz ve şehlevend, akran ve emsâli arasında edeb ve terbiyesi ile mümtâz bir delikanlı idi; Üsküdar sandıklarından birinde tulumbacılığı da vardı; arkadaşlığı aranır, ülfeti ve muhabbeti âşikaane sâdikaane, tatlı dilli, bulunduğu meclisde haddini bilir, beş vakitde camie, mescide gider, yâran ile olursa mey; hâne âlemlerini de bilir, hulâsa âşinâlarının muhbûbu kalbi ile, 1885 de bir temmuz günü idi, Yorgancı Besim ölmüş diye Üsküdarda bir haber çıkdı, herkes yandı, cenazesinde bir cemaati kübrâ toplandı; anlatdıklarına göre dükkânda yorgan dikerken; “Ustacığım bana bir şeyler oluyor, ölüyorum galibâ!..” demiş, devrilmiş.
Göz yaşları ile Karacaahmet defnedildi; fakat ertesi günü: “Yorgancı Besim dirilmiş, mezardan çıkıp dükkânına gelmiş” diye yeni bir haber yayıldı; işiden dükkâna koşdu, hakikatde de Besim dirilmiş, ustasının bir köşeye serdiği döşekde yatardı; el ayak, kaş göz, boy bos Besimdir, esisde onun sesidir, lâkin dilber delikanlılının tatlı esmer derisi bir gecelik kabir misafirliğinde bir acâib şekilde kara sarı ölü rengi almıştı.
Meğer o gece iki bıçkın bir sürtük kadın bulub mezarlıkda içki sofrası kurmuş haytaca eğlenirken derinden bir inilti işitmişler, evvelâ korkup kaçmışlar, fakat yanlarındaki fâişe: “Ses bu kabirden geliyor, kabir de yenidir, birini diri diri gömmüş olabilirler, kurtarır isek cümle günahlarımız af olur, ben de tövbekâr olurum!..” demiş, hemen dönüp, yarım saat kadar uğraşıp kabrin toprağını elleri ile aktarmışlar, Besimi kurtarmışlar, bıçkınlardan biri donunu vermiş, biri gömleğini, kadın da üstüne ferâcesini atmış, Besim: “Falan yerde dükkâna götürün, ustamla dükkânda yatarız” demiş. Vakit gece yarısını geçmiş, dükkâna götürmüşler, ustası hem sevinmiş, hem korkmuş.
Yorgancı Besim bir kaç gün içinde tamamen sıhhat bulup ayağa kalkdı ama derisindeki o kara sarı ölü rengi zâil olmadı. Herkesde delikanlıya karşı bir vahşet hâsıl oldu. Evvelâ ustası artık berâber işleyemiyeceklerini söyleyip Besime yol verdi; ve delikanlı hiç bir yerde iş bulamadı, iş değil, bekâr uşağı olduğu için yatacak yer dahi bulamadı. Herkesin mahbûbu olan oğlan âdeta bir hortlak oldu.
Fakat o geceden itibâren tövbekâr olan sürtük kadın delikanlıyı bırakmadı, bir müddet sonra işitdik ki kadın Besimi almış, Bursa taraflarına gitmişlerdir diye. Bu satırların muhaririri 1908 - 1910 arasında Bursaya gitmişdim, Yorgancı Besime Ulu Cami civarında rastladım. Göz göze gelince tanışdık: “Aman Vâsıf, macerâmı kimseye nakletme” diye yalvardı. Tövbekâr olan o kadınla evlenmiş, iki de çocukları olmuş, fakat yüzünün ölü rengi, aradan on beş yıl geçdiği halde dururdu.
Vâsıf Hiç
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Creator
Vâsıf Hiç
Identifier
IAM050329
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 5, pages 2554-2555
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.