Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
BEHCET (Destancı)
İkinci Sultan Abdülhamid devrinde yaşamış bir tulumbacı ve halk şâiridir; bu ansiklopedinin büyük kalem arkadaşı merhum Üsküdarlı Vâsıf Hoca şu şirin hal tercemesini yazmışdır:
“Destancı Bedriyi gencliğinden tanıdım, on dokuz yaşlarında masallardaki Hind pâdişahının oğlu gibi esmer güzeli bir delikanlı idi, uzun boylu, tığ gibi bir tulumbacı idi, Şehremini Sandığı uşaklarından idi; 1875-1880 arasında doğmuş olacakdır, fakir bir yük arabacısının oğlu idi, çocukluğu yalın ayak, yarım pabuc mihnet içinde geçmiş, bir iki sene mahalle mektebine devam etmiş, okumaya son derecede hevesli, ve gaayetle zekî olduğu geçim zarureti ile mektebden alınarak sanata verilmiş, hiç bir işde tutunamamış, yorgancı çıraklığı, çalgıcılık, bostancılık, hamamda külhancılık, bakırcılık, rencberlik gibi aralarında hiç münâsebet olmayan işlere dalmış çıkmış, türlü renge boyanmış, nihâyet, gaalibâ Merdivenköyü Bektaşi tekkesinde bektâşi dervişi olmuşdu, 1908-1910 arasında yine zaruret içinde ve henüz otuz otuzbeş yaşlarında iken müteverrimen öldüğünü işittim. Bu günahkâr da kırık dökük destanlar yazdığım, Behcetin de bu vâdide aşırı hevesi olduğundan bana muhabbeti vardı, arar, sorar, herkesin havâî meşreb sandığı o genc bana içli bir dille dertlerini dökerdi. Çocuk sayılacak yaşdan içki kullanırdı; ince has...
⇓ Read more...
İkinci Sultan Abdülhamid devrinde yaşamış bir tulumbacı ve halk şâiridir; bu ansiklopedinin büyük kalem arkadaşı merhum Üsküdarlı Vâsıf Hoca şu şirin hal tercemesini yazmışdır:
“Destancı Bedriyi gencliğinden tanıdım, on dokuz yaşlarında masallardaki Hind pâdişahının oğlu gibi esmer güzeli bir delikanlı idi, uzun boylu, tığ gibi bir tulumbacı idi, Şehremini Sandığı uşaklarından idi; 1875-1880 arasında doğmuş olacakdır, fakir bir yük arabacısının oğlu idi, çocukluğu yalın ayak, yarım pabuc mihnet içinde geçmiş, bir iki sene mahalle mektebine devam etmiş, okumaya son derecede hevesli, ve gaayetle zekî olduğu geçim zarureti ile mektebden alınarak sanata verilmiş, hiç bir işde tutunamamış, yorgancı çıraklığı, çalgıcılık, bostancılık, hamamda külhancılık, bakırcılık, rencberlik gibi aralarında hiç münâsebet olmayan işlere dalmış çıkmış, türlü renge boyanmış, nihâyet, gaalibâ Merdivenköyü Bektaşi tekkesinde bektâşi dervişi olmuşdu, 1908-1910 arasında yine zaruret içinde ve henüz otuz otuzbeş yaşlarında iken müteverrimen öldüğünü işittim. Bu günahkâr da kırık dökük destanlar yazdığım, Behcetin de bu vâdide aşırı hevesi olduğundan bana muhabbeti vardı, arar, sorar, herkesin havâî meşreb sandığı o genc bana içli bir dille dertlerini dökerdi. Çocuk sayılacak yaşdan içki kullanırdı; ince hastlalığa içki ibtilâsı yüzünden tutulduğunu söyliyebilirim. Ayyaşlığına ve âvâreliğine sebeb bir bıçkın dilbere alâkası olduğunu itirâf etmişdi. Bir gün de cebinde Mizancı Murad Beyin Târihi Ebülfâruk’unu görmüşdüm: “Vâsıf, aradan şu kadar yıl geçdi, hayâli cânan yüreğimde halâ terü tâze durur, ama pak hevesim olduğu halde meşâkı hayat yüzünden okuyamamak içimde öyle bir yaradır ki beni o öldürecek” demişdi. Son destanı “Sergüzeştnâme” adındadır, alay yollu görünür ama hayatının hikâyeyesidir”.
SERGÜZEŞTNÂMEİ BEHCET
1. Sergüzeştim size beyan ideyim.
Bilin mehâretim ilâncılıkda
Acâib bir tuhaf destan söyleyim
Bakın ne erbâbım yalancılıkda
2. Pederle mâderim ittiler kelâm
Oğlana iş lâzım dir idi anam
Bir gün oldu tutup rahmetli babam
Beni çırak yapdı yorgancılıkda
3. Yorgan iğnesiyle elimi deldim
Bu işi yapamam anladım bildim
Kaçdım oradan terzi yanına girdim
Şimdi kalfa oldum mintancılıkda
4. Hazırcılık bozdu dikiş dikeni
Geldi bir yahudi aldattı beni
Koş benimle ortak ideyim seni
Hayırlı ticâret kaytancılıkda
5. Tulumbacılığa uygundu çağım
Hem gaayetle koşarlıdır ayağım
Reis dedi gel ol benim uşağım
Tepişdim bir eyyam tabancılıkda
6. İş can sıkılır içerim rakı
Sardım musikiye meylü merâkı
Çalgı ile dolaşdım Şamı Irakı
Hayli nam kazandım kemancılıkda
7. Fenni musikide kemâli buldum
Since artık yirmi yaşına doldum
Silâh kullanmaya heveskâr oldum
Merâkım var idi kalkancılıkda
8. Bamdım ki anın da yok eski şöhreti
Arardım kendime göre hizmeti
Geldi Kumbağlılar verdi gayreti
Tutduk biz ticâret soğancılıkda
9. Gördüm ki soğanlar çürüyüb gider
Didim bu iş değil sermâye ister
Muytablığı koydum zihnimde ezber
Vardık biz soyunduk kolancılıkda
10. Kazıl bükmesinden tâkat kesildi
Geri gitmesinden belim büküldü
Otculuk itmeğe gözüm dikildi
Serdik postu biz samancılıkda
11. Yok bir gelen giden bekle dükkânı
Doğrusu insanın sıkılır canı
Mevsim de irişdi bahar zamanı
Verdik biz molayı bostancılıkda
12. Bostancılık hem iş hem de zevk idiş
Geçirdik yazı basdırdı çün kış
Yanaşdım hamama istedim bir iş
Dediler var çalış kühancılıkda
13. Külhanda dumandan bıkdım boğuldum
Kaçdım oradan bakırcı oldum
Çok tokmak salladım kazancılıkda
14. Beş gün kadar da bu hizmeti ittim
Kesildi tâkatım vücuddan bittim
Köylere rencberlikle nâçâr gittim
Çalışdım tarlada harmancılıkda
15. Çift sürer nadasa tohum saçardım
Eski orakları yapar satardım
Ağaçlar yontardım düven yapardım
Marangoz sayıldım sapancılıkda
16. Dünyada her işin tadını tatdım
Para kazanmadım dâim aç yatdım
Tüccara sanata esnafa çattım
Dikiş tutamadım dükkâncılıkda
17. Kayıkcı oldum ben açdım yelkeni
Anafor dalgaya tutum dümeni
Fırtına denize atınca beni
Nasibim yok dedim kaptancılıkda
18. Hâsılı her şeyden gördüm hasârı
Artık dervişliğe kıldım karârı
Tutub bir mürşidden aldım ikrârı
Yerleşdim tekkede meydancılıkda
19. Ahbabın reyine eylerim hizmet
Alsun eş’arımdan dinleyen lezzet
Disünler bir dânedir elbet Behcet
Şiir içinde destancılıkda
Destancı Behcet
(Resim: S. Bozcalı)
Theme
Person
Contributor
S. Bozcalı
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM050090
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Contributor
S. Bozcalı
Description
Volume 5, pages 2379-2380
Note
Image: volume 5, page 2379
Theme
Person
Contributor
S. Bozcalı
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.