İstanbul Belediyesinin iffet ve istikaamet sâhibi tecrübeli memurlarından; kendine has sevimli halleri ile bir meclis adamı, nesli gün günden azalan bir “İstanbul Efendisi”, kendi tâbiri ile bu ansiklopedinin “hayran bir okuyucusu”, R. E. Koçu’nun da “hakiki dost” bildiklerinden, öyle ki, bu şehir kütüğünün tahakkuku yolundaki yorucu çalışmalardan 1947 de bir Kasımpaşa cevelânına yedi arkadaşdan biri olarak iştirak etmiş, yorulup ilk pes edenlerden biri olmuş, ve bir gün son nefesini bu eserin müsveddeleri üzerinde verecek olan adama acımış ve acısını göz yaşları ile ifâde etmiştir. 1900 de İstanbulda Mercanda doğdu, babası kântariye malı üzerine ticaretle meşgul Kastamonulu İslâmizâde Ahmed İhsan Beydir, kendisi de soy adı kanunundan evvel İslâmzâde Kemal Bey diye çağırılırdı. Kadıköy Sultanisîni ve Dişçi Mektebini bitirmiştir; fakat diş tabibliği diplomasında kalmış, ömründe tek diş bile çekmemiştir. Babasının yazıhânesinde ticaret iştigal etmiş, 1931 de memuriyeti ticârete tercih ederek Belediye İktisad Müdürlüğüne intisab etmiş, hep ayni müdürlükde demirbaş eşya gibi kalmış, kalem amirliğine kadar yükselmiştir. Son samimi dileği “nikâh memuru” olmaktır, nikâh memurluğunun ne kadar şirin bir vazife olduğunu yakın dostlarına bir skeç hâlinde nakleder ki İstanbul Ansiklopedisi d...

İstanbul Belediyesinin iffet ve istikaamet sâhibi tecrübeli memurlarından; kendine has sevimli halleri ile bir meclis adamı, nesli gün günden azalan bir “İstanbul Efendisi”, kendi tâbiri ile bu ansiklopedinin “hayran bir okuyucusu”, R. E. Koçu’nun da “hakiki dost” bildiklerinden, öyle ki, bu şehir kütüğünün tahakkuku yolundaki yorucu çalışmalardan 1947 de bir Kasımpaşa cevelânına yedi arkadaşdan biri olarak iştirak etmiş, yorulup ilk pes edenlerden biri olmuş, ve bir gün son nefesini bu eserin müsveddeleri üzerinde verecek olan adama acımış ve acısını göz yaşları ile ifâde etmiştir. 1900 de İstanbulda Mercanda doğdu, babası kântariye malı üzerine ticaretle meşgul Kastamonulu İslâmizâde Ahmed İhsan Beydir, kendisi de soy adı kanunundan evvel İslâmzâde Kemal Bey diye çağırılırdı. Kadıköy Sultanisîni ve Dişçi Mektebini bitirmiştir; fakat diş tabibliği diplomasında kalmış, ömründe tek diş bile çekmemiştir. Babasının yazıhânesinde ticaret iştigal etmiş, 1931 de memuriyeti ticârete tercih ederek Belediye İktisad Müdürlüğüne intisab etmiş, hep ayni müdürlükde demirbaş eşya gibi kalmış, kalem amirliğine kadar yükselmiştir. Son samimi dileği “nikâh memuru” olmaktır, nikâh memurluğunun ne kadar şirin bir vazife olduğunu yakın dostlarına bir skeç hâlinde nakleder ki İstanbul Ansiklopedisi de Kemal Baykal’ın, bir gün kendisine biçilmiş kaftan bu işe kavuşmasını niyâz eder. Amatör bir keman icrâkâr ve renamdır; çoğu târihî eserlerle olmak üzere hayli kitab sâhibi idi, pek yazıkdır ki 1949 da Çarşambada, bir ömür mahsulüne zevcesinin hulliyat bedeli de katılarak satın aldığı evceğiz yanmış, kitabları ve kendi elinin emeği resimleri de bu yangında mahvolmuştur. Bu acının tesellisini ruhunun asîl salâbetinde bulan Kemal Baykal zevcesi, ve biri kız biri oğlan iki evlâdı ile tekrar kira bucağına düşmüş, yanan evini yıllarca sonra ancak yapdıra bilmiştir. Nargile tiryâkisidir; iskambil kâğıdı oyunlarından “prafa”’yı çok iyi oynar, yenildiği zamanlar yanına muhakkak bir “düztaban dost” oturmuştur, gençliğinde ara sıra bâdeye iltifat ederdi; ortaya yakın kısa boyludur, arkadaşları arasında “kara Kemal” diye anılır, esmer benizli; gaayet zeki, güzellik üzerinde ciddî, sağlam zevk sâhibidir. Kemal Baykal (Resim: B. Şeren)