Kadıköyünde çarşı içinde dört duvar üzerine kiremit örtülü, enli ve bodur minâreli küçük bir mesciddir, 1960 yazında “Kadıköy Camileri Onarım Derneği” elile tâmir edilerek beton bînâya çevrilmiş ve ibâdete 28 Ekim Cuma günü açılmıştır; Türk yapı sanatı bakımın en küçük bir kıymet ifâde etmeyen bir binâ olmuştur, temizce bir zevk mahsûlü eski köhne binâ şekli bozulmadan tâmir edilse idi daha isâbetli olurdu; küçük taşlık - avlusunun arka kısmına müezzini ile hademesine mesken olarak tahtânî ve fevkaanî odalar yapılmışdır. 6 Kasım 1960 Cumartesi günü ziyâretimizde mescid hademesi şehbaz bir delikanlı yalın ayak, elde süpürge taşlık yıkamada, müezzin odasına çıkan merdiven üstünde de bir yığın levha durmakda idi; bu levhaların ne olacağını sorduğumuzda delikanlı: “artık camie konmayacak, satılacak zan ederim” dedi. Müezzin efendi geldi, o da çıplak ayaklı hademenin yaşıdı toy bir genç, karşısındakine şübhe ile bakan biri: “Bunlar satılmayacak ama, artık camie de konmayacak, yeni levhalar alınacak dedi. Yeni levhadan ne kasdettiğini anlayamadık, Merdiven üstüne yığılmış levhalardan birinin üstü armalı ve turalı çerçevesi eşine ender rastlanır, antikalaşmış bir eserdi; bir de “Eşref” kebeli tâlik besmele levhası var idi, güzeldi; bu besmelenin nasıl yeni bir levha ile tebdil edilebile...

Kadıköyünde çarşı içinde dört duvar üzerine kiremit örtülü, enli ve bodur minâreli küçük bir mesciddir, 1960 yazında “Kadıköy Camileri Onarım Derneği” elile tâmir edilerek beton bînâya çevrilmiş ve ibâdete 28 Ekim Cuma günü açılmıştır; Türk yapı sanatı bakımın en küçük bir kıymet ifâde etmeyen bir binâ olmuştur, temizce bir zevk mahsûlü eski köhne binâ şekli bozulmadan tâmir edilse idi daha isâbetli olurdu; küçük taşlık - avlusunun arka kısmına müezzini ile hademesine mesken olarak tahtânî ve fevkaanî odalar yapılmışdır. 6 Kasım 1960 Cumartesi günü ziyâretimizde mescid hademesi şehbaz bir delikanlı yalın ayak, elde süpürge taşlık yıkamada, müezzin odasına çıkan merdiven üstünde de bir yığın levha durmakda idi; bu levhaların ne olacağını sorduğumuzda delikanlı: “artık camie konmayacak, satılacak zan ederim” dedi. Müezzin efendi geldi, o da çıplak ayaklı hademenin yaşıdı toy bir genç, karşısındakine şübhe ile bakan biri: “Bunlar satılmayacak ama, artık camie de konmayacak, yeni levhalar alınacak dedi. Yeni levhadan ne kasdettiğini anlayamadık, Merdiven üstüne yığılmış levhalardan birinin üstü armalı ve turalı çerçevesi eşine ender rastlanır, antikalaşmış bir eserdi; bir de “Eşref” kebeli tâlik besmele levhası var idi, güzeldi; bu besmelenin nasıl yeni bir levha ile tebdil edilebileğini kesdiremedik. Bu satırları bu şehir kütüğüne kaydetmekden kasdımız, camileri onarım derneklerinde sâdece hayır severliğin kifâyet etmediğini, eski veya yeni türk yapı sanati ve cami tezyinatı, levha, yazı üzerinde bilgi salâhiyetinin de bulunması gerekdiğini belirtmektedir. Mescidin bânisi Bayazıd Kethüdanın kim olduğunu tesbit edemedik. Onarım Derneği Vakıflar Umum Müdürlüğü ile sıkı temasda olacağına göre mescidin ilk inşâ târihini vakfiyesinden çıkartarak kapusuna bir kitâbe taşı koydurtsa idi her halde iyi olurdu. Evliyâ Çelebi: “Kadıköyünde Osman Ağa Camiinden başka cami yokdur” diye pek kesin yazdığına göre Bayazıd Kâhya Mescidinin Onyedinci asır ortasından sonra inşa edilmiş olduğunu söyliyebiliriz. Mescid bir yokuş üstünde olduğundan kısmen fevkaanîdir, altında bir çiçekci dükkânı vardır. Kadıköyde Bayazıd Kethüdâ Mescidi (Resim: B. Şeren; plân: R. Sevinçsoy)