Galatada Necatibey Caddesindedir; 1934 Belediye Şehir Rehberine ve Karaköy tarafından gelindiğine göre sağ kolda, bu cadde ile Döşemeci sokağı, Ali Paşa Değirmeni sokağı ve Derici sokağının çevirdiği ada üzerindedir, avlusunun arka kapusu da Ali Paşa Değermeni sokağına açılır. Bânisi İkinci Sultan Bayazıddır, halk ağzında dolaşa gelmiş bir rivâyete göre bu pâdişahın kendi adına nisbetle anılan semtdeki büyük camiinden evvel yapılmış. İlk yapısından en küçük bir iz kalmamışdır. Hâlen görülen mescid, Türk yapı sanatı bakımından en küçük bir kıymet taşımaz, tahminimize göre geçen asır içinde belki bir on yedinci asır binâsı bozularak inşa edilmiştir. Necatibey caddesini sağlı sollu doldurmuş ve bu mescidin de iki yanını almış zevksiz, şekilsiz, âdetâ kasde makrum çirkin yapılardan biridir. 1957 etrafında Camileri Koruma Derneği eliyle yeni bir tâmir görmüştür. Fevkaanî bir mesciddir, ve asıl mescid binâsı caddeden içerlek bir avlu içindedir; caddeden görülen pencereler mâbetin üst katkadınlar mahfilini aydınlatır. Kadınlar mahfili tâbirini de usûlen biz kullanıyoruz, zirâ bu mescidin erkek cemaati, çarşı boyu olduğu için hayli kalabalık ise de semt sekenesi arasında camie gidecek tek kadın yoktur. Mescide caddeden bakılırsa, dört basamak taş mendivenle çıkılan ve bir taşlık-avluya k...

Galatada Necatibey Caddesindedir; 1934 Belediye Şehir Rehberine ve Karaköy tarafından gelindiğine göre sağ kolda, bu cadde ile Döşemeci sokağı, Ali Paşa Değirmeni sokağı ve Derici sokağının çevirdiği ada üzerindedir, avlusunun arka kapusu da Ali Paşa Değermeni sokağına açılır. Bânisi İkinci Sultan Bayazıddır, halk ağzında dolaşa gelmiş bir rivâyete göre bu pâdişahın kendi adına nisbetle anılan semtdeki büyük camiinden evvel yapılmış. İlk yapısından en küçük bir iz kalmamışdır. Hâlen görülen mescid, Türk yapı sanatı bakımından en küçük bir kıymet taşımaz, tahminimize göre geçen asır içinde belki bir on yedinci asır binâsı bozularak inşa edilmiştir. Necatibey caddesini sağlı sollu doldurmuş ve bu mescidin de iki yanını almış zevksiz, şekilsiz, âdetâ kasde makrum çirkin yapılardan biridir. 1957 etrafında Camileri Koruma Derneği eliyle yeni bir tâmir görmüştür. Fevkaanî bir mesciddir, ve asıl mescid binâsı caddeden içerlek bir avlu içindedir; caddeden görülen pencereler mâbetin üst katkadınlar mahfilini aydınlatır. Kadınlar mahfili tâbirini de usûlen biz kullanıyoruz, zirâ bu mescidin erkek cemaati, çarşı boyu olduğu için hayli kalabalık ise de semt sekenesi arasında camie gidecek tek kadın yoktur. Mescide caddeden bakılırsa, dört basamak taş mendivenle çıkılan ve bir taşlık-avluya kısa bir geçidle bağlanan sokak kapusunun sağında bir akmaz çeşme, solunda da muhdes olduğu belli bir kavaf dükkânı vardır. Çeşme, ilk nazarda önü parmaklıklı bir pençereye benzemektedir. Burada eskiden mevcud güzel bir çeşmenin yerine, yukarda kaydettiğimiz gibi geçen asırda uydurulup yapılmış olacakdır; eski çeşmenin kitâbesi de bu pençeremsi oyuğun üstüne konmuştur. Güzel bir tâlik yazı ile yazılmış olan kitabenin hâlen görülen çeşmeye yapılmış olması aslâ vârid olamaz. Tek beyit manzum kitâbe şudur: Geçme iç âbı zülâlden şifâdır yârü ağyâre Çeşmenin bâniyesi Saraylı Şekerpâre Beytin altında rakamla târih de vardır, fakat çok küçük ve yüksekde olduğu için seçilip tesbit edilemedi. Zikredilen saraylı Şekerpâre, Sultan İbrahimin gözdesi olup gayri meşrû yollardan edindiği bütün serveti musâdere edilerek Afrikada İbrime sürülen Şekerpâre kadın mıdır, bilemeyiz. Her müşkili hal edecek rakamı okumak için o civarda bir merdiven de bulunamadı. Çeşme kitâbesi ile ayni eb’adda ve ayni yazı ile yazılmış ikinci bir kitâbede kapu üstüne konmuştur, yine tek beyit olan bu kitâbeden, mescidin Galatayı sömürmüş büyük yangında yok oldukdan sonra hayır sâhiblerinin himmeti ile ihyâ edildiğini öğreniyoruz: Bayazıd Câmii mahvetmiş idi şiddeti nâr Nice eshâbı hamiyet sâyile kıldı îmâr Bu iki kitâbeyi çevirmiş taş çerçivelerin ayni bir üçüncü çerçive de soldaki dükkânın üstündedir, fakat ortası oyuk, bir pençeredir; onun içindir ki kavaf dükkânına muhdes dedik, tahmin ederiz ki bu dükkânın yerinde eskiden bir sebil, yahud muvakkithâne bulunuyordu, üçüncü kitâbe de bu hayır tesisine âid idi; binâ geçen asırda hâlen görülen çirkin çeklile tecdiden tâmir edilirken, kaldırılmış, dükkâna tahvil edilmiş, kitâbe yeri de pencere yapılmışdır. Dört basamak taş merdivenle çıkılan sokak kapusundan kısa bir koridorla taşlık avlıya girilir. Mâbed sol koldadır. Soncemaat yerine dört basamak ahşab merdivenle çıkılır. Son cemaat yerinin avlu tarafı açıkdır, bir şırvanı andırır; tam karşıda bir tahtaperde - duvar arkasında üst kat kadınlar mahfiline çıkan ikinci bir ahşab merdiven bulunmaktadır. Taşlık - Avlu cadde seviyesinden yüksekde; Mescid ayrıca avluya nisbetle de fevkaanidir, altı müezzin meşrutası meskendir; avlunun arka tarafında da imamlara meşruta müstakil bir evceğiz yapılmıştır. Mescid murabba planladır; son cemaat mahalline açılmış iki penceresi vardır; diğer üç duvarından sağda ve solda üçer ve mihrab duvarında da iki büyük pencere, bu büyük pencerelerin üstünde de birer küçük pencere vardır; yâni mâbed, son cemaat yerine bakanlarla berâber cem’an yirmi pencere ile aydınlatılmıştır. İçi bakımlı, temiz bir mescid olup başkaca kayde değer bir hususiyeti yoktur. Kavaf dükkânının üstünü de kaplayan üst mahfil, avlu ile sokak kapusu arasındaki geçidin üstünde uzanır; caddeden avluya girince sağ solda, asıl mecsidden ayrı ve uzakca bulunan minârenin tam bu üst kat mahfilde, mahfilin geçid üzerine uzanmış kısmının bitimindedir. Aşağıda, cadde kapusundan taşlığı girilip sağ tarafda bulunan minâre kâidesi geçilince, avluda, yine sağ tarafta iki basamak taş merdivenle çıkılır ayrı bir bölme içinda ayak yolları bulunmaktadır. Karaköyde köprü başından bu yana Tophâne Kılıç Ali Paşa Camiine kadar tek umumî ayak yollarıdır. Son imâr kasırgasında yıkıcı kazma bu mescidin hemen yanı başına gelmiş iken 27 Mayıs inkılâbı ile durmuştur; bu semtde bu suretle kurtulan bir de Kapu içi Hamamı vardır; Bayazıd Mescidinin kıymeti sâdece taşıdığı büyük isimdir; fakat Kapu içi Hamamı Türk yapı sanatında tek hamamların güzellerinden biridir; nazardan ve tapu senedini cebinde taşıyan mülk sahibinin “iş hanı yapdırma” hırsından hak saklasın. Bu mescid hakkında Hadikâtül Cevâmideki kayıd şu satırlardan ibârettir: “Bânisi Sultan Bayazıd Hân Velîdir. Mescidi mezkûr İstanbuldaki camii kebiri vakfından idâre olunur. Minberini Kızlarağası Hacı Beşir Ağa merhum koymuştur; mahallesi vardır”. Eskiden halk ağzında “Kavaflar Mescidi” diye de anılırdı. Bibl.: REK ve Mehmed Koçu, gezi notu. Galatada Bayazıd Mescidi (Plân-kroki: Hüsnü) Galatada Bayazıd Mescidi (Resim: Bülend Şeren)