Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
BAŞLIK
Gelinbaşı süslemede kullanılan tac, gelin tacı; muhakkak tac şeklinde olmayan her hangi bir şekil, meselâ bir sorguç, bir çiçek büketi şekli verilmiş olan fakat yine gelin başı süslemede kullanılan mücevherat, Eski İstanbul düğünlerinde en mütevâzı ailenin kızları dahı evlenirken, gelinlik tuvaletleri muhakkak bir başlıkla tamamlanırdı. Üzerindeki taşların ve kuyumculuk işinin değerine göre bir başlık 200-300 altından başlayub 10.000 altına kadar satın alınırdı. Bilhassa kibar ve rical düğünlerinde gelinin mücevherâtı ve bu arada başlığı gelin görücüler ağzında İstanbul mahallelerinin haftalarca süren dedikodu mevzuu olurdu.”
Bu düğün geleneği İstanbulda “Başlıkcı” denilen bir takım insanların bir nevi fâizcilikle büyük paralar kazanmasına yol açmıştı; her aile gelin kızına baş yaptıramayacağı, alamayacağı için, gelin başlıkcılarından bir geceliği, iki geceliği şu kadar altına kira ile başlık kaldırılırdı. Başlıkcıların hemen hepsi kadın idi, ve düğünde dâvetli olarak bulunurdu, bir gün evvelinden gelir, iki gece düğün evinde kalır, hatta mütahassıs sayıldığı için gelin başını yapanlar arasında bulunur, gerdeğin ertesi de emânetlerini alup giderdi. Başlıkcılar düğünlerde kira ile yalnız başlık, gelin tâcı değil, gelin için ve düğünün yakın akrabâları için iğne, küpe, yüzük, bilez...
⇓ Devamını okuyunuz...
Gelinbaşı süslemede kullanılan tac, gelin tacı; muhakkak tac şeklinde olmayan her hangi bir şekil, meselâ bir sorguç, bir çiçek büketi şekli verilmiş olan fakat yine gelin başı süslemede kullanılan mücevherat, Eski İstanbul düğünlerinde en mütevâzı ailenin kızları dahı evlenirken, gelinlik tuvaletleri muhakkak bir başlıkla tamamlanırdı. Üzerindeki taşların ve kuyumculuk işinin değerine göre bir başlık 200-300 altından başlayub 10.000 altına kadar satın alınırdı. Bilhassa kibar ve rical düğünlerinde gelinin mücevherâtı ve bu arada başlığı gelin görücüler ağzında İstanbul mahallelerinin haftalarca süren dedikodu mevzuu olurdu.”
Bu düğün geleneği İstanbulda “Başlıkcı” denilen bir takım insanların bir nevi fâizcilikle büyük paralar kazanmasına yol açmıştı; her aile gelin kızına baş yaptıramayacağı, alamayacağı için, gelin başlıkcılarından bir geceliği, iki geceliği şu kadar altına kira ile başlık kaldırılırdı. Başlıkcıların hemen hepsi kadın idi, ve düğünde dâvetli olarak bulunurdu, bir gün evvelinden gelir, iki gece düğün evinde kalır, hatta mütahassıs sayıldığı için gelin başını yapanlar arasında bulunur, gerdeğin ertesi de emânetlerini alup giderdi. Başlıkcılar düğünlerde kira ile yalnız başlık, gelin tâcı değil, gelin için ve düğünün yakın akrabâları için iğne, küpe, yüzük, bilezik, gerdanlık, broş gibi mücevherler de bulundururdu. Bu kira mücevherlerinin hemen hepsi, İstanbulun mütecessis mahalle karılarının mâlûmu idi:
— Gelinin başlığını Reşide Hanımdan kaldırmışlar...
— Kaynananın kulaklarındaki armud küpeler de Reşidenin, ben o küpeleri mümeyyizlerin düğününde de gördüm...
Denilirdi.
Elindeki mücevherleri düğün düğün teşhir etmek, yükde hafif bahâda ağır bir mücevher çekmesi ile yabancı evlerde bir, iki gece geçirmek mecburiyeti, hele bir kadın için çok tehlikeli meslekdi. Süleymaniyede bir konakda oturan ve “Yarım İstanbul” lakabı ile meşhur olan Başlıkcı Cevriye Hanım zenci halayığı ile beraber hicrî 1255 (Milâdî 1839) de mücevherleri yüzünden esrarengiz bir cinâyetin kurbânı olmuştu. (B.: Cevriye Hanım, Başlıkcı Yarım İstanbul; Bekir, Tersâneli Çapkın).
İstanbulda gelin başlarının tac başlıklarla süslenmesi Abdülmecid zamanında başlamış idi; daha evvel mücevher çiçeklerle Tezyin edilirdi. Zamanımızda ise gelin tacları yerlerini mum çiçeklerine bırakmış bulunmaktadır.
Tema
Folklor
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Kod
IAM040593
Tema
Folklor
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
Cilt 4, sayfa 2196
Bakınız Notu
B.: Cevriye Hanım, Başlıkcı Yarım İstanbul; Bekir, Tersâneli Çapkın
Tema
Folklor
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.