Topkapusu Sarayında, sarayın büyük giriş kapusu olan Bâbıhümâyun tarafından gelindiğine göre Dördüncü Avlu denilen avlunun en geniş parçasının adıdır; isim dâiresi bu avluda bulunan Başlalaya nisbetle verilmiştir. Eski saray teşkilâtını ve saray hayatını gereği gibi bilmeyüb de saray hakkında yazı yazanlardan biri, “lala”yı gaflete düşüb “lâle” okumuş, Lâle Devrinde yapılmış olan Sofa Köşkü, diğer adı ile Mustafapaşa köşkü de bu bağçede bulunduğundan, Üçüncü Sultan Ahmed zamanındaki meşhur lâle bağçesinin burası olduğunu zan etmiş, gaflet üstüne gafletle “Lala Bağçesi”ni “Lâle Bağçesi” diye göstermiş, büyük hâtâ eseri bu uydurma isim de yerleşip kalıvermiştir. Bu hâtâ hâlâ devam etmektedir, Lala Bağçesine lâle soğanları dikilmiş, sarayı gezenlere Lâle Devrinin meşhur bağçesi olarak gösterilmektedir. Lala Bağçesi küçücük bir yerdir, lâle devrini tahayyül edenleri hayal inkisarına uğratır. Sarayda lâle çiçeğine karşı olan düşkünlük, 1730 ihtilâlinden sonra Üçüncü Sultan Ahmed’in halefi Birinci Sultan Mahmud devrinde de devam etmiştir. İhtilâlin hamam dellâklığından gelme lideri Patrona Halil ve ayakdaşları yıkıcı ellerini saraya uzatamamışlardı. Birinci Sultan Mahmud sır kâtibi Salâhi Efendi bu pâdişâhın günlük hayatı üzerine çok zengin bir ruznâme kaleme almıştır ki mâlumumuz olan...

Topkapusu Sarayında, sarayın büyük giriş kapusu olan Bâbıhümâyun tarafından gelindiğine göre Dördüncü Avlu denilen avlunun en geniş parçasının adıdır; isim dâiresi bu avluda bulunan Başlalaya nisbetle verilmiştir. Eski saray teşkilâtını ve saray hayatını gereği gibi bilmeyüb de saray hakkında yazı yazanlardan biri, “lala”yı gaflete düşüb “lâle” okumuş, Lâle Devrinde yapılmış olan Sofa Köşkü, diğer adı ile Mustafapaşa köşkü de bu bağçede bulunduğundan, Üçüncü Sultan Ahmed zamanındaki meşhur lâle bağçesinin burası olduğunu zan etmiş, gaflet üstüne gafletle “Lala Bağçesi”ni “Lâle Bağçesi” diye göstermiş, büyük hâtâ eseri bu uydurma isim de yerleşip kalıvermiştir. Bu hâtâ hâlâ devam etmektedir, Lala Bağçesine lâle soğanları dikilmiş, sarayı gezenlere Lâle Devrinin meşhur bağçesi olarak gösterilmektedir. Lala Bağçesi küçücük bir yerdir, lâle devrini tahayyül edenleri hayal inkisarına uğratır. Sarayda lâle çiçeğine karşı olan düşkünlük, 1730 ihtilâlinden sonra Üçüncü Sultan Ahmed’in halefi Birinci Sultan Mahmud devrinde de devam etmiştir. İhtilâlin hamam dellâklığından gelme lideri Patrona Halil ve ayakdaşları yıkıcı ellerini saraya uzatamamışlardı. Birinci Sultan Mahmud sır kâtibi Salâhi Efendi bu pâdişâhın günlük hayatı üzerine çok zengin bir ruznâme kaleme almıştır ki mâlumumuz olan el yazması bir nushası İstanbul Üniversitesi kütübhânesindedir; müellif bir ruznâmede Üçüncü Sultan Ahmed zamanından kalma meşhur Lâle Bağçesinin yerini aydın olarak târif ediyor; lâlenin pek şâirâne isimler taşıyan bin bir çeşidinin hârikulâde renk ve nakış âhengi ile açdığı o muhteşem lâle bağçesi, sarayı garb, şimal ve şark tarafından bir nal şeklinde çevirmiş olan muazzam Has Bağçe’nin şark parçesini kaplıyordu, bugün mevcud olmayan Sultan Bayazıd köşkü ile İncili - Sinanpaşa köşkünün önlerinde uzanıyordu (B.: Lâle Bağçesi). Yukarıda da kaydetmiş idik, Lala Bağçesi üstünde en güzel yapı Üçüncü Sultan Ahmed zamanında kalmış ahşab sofa köşkü - Mustafa paşa köşküdür. Lala Bağçesinden mermer bir merdivenle iftâriye kameriyesi’nin, Bağdad küşkünün, Revan köşkünün ve büyük mermer havuzun bulunduğu mermer taşlığa çıkılır; hepsi Lala Bağçesinin garbına düşer; aşağıda, Lala Bağçesinin şarkında ve karşısında Mecidiye Köşkü vardır. Bibl.: R. E. Koçu, Topkapusu Sarayı; Salâhî Efendi, Ruznâme.