İngiltere kraliçesi Birinci Elisabeth’in Büyük Elisabeth Üçüncü Sultan Murada fevkalâde elçi olarak gönderdiği İngiliz asîlzâdesi diplomat, İngiltere Kırallığının Osmanlı İmparatorluğu nezdinde William Harebone’den sonra ikinci elçisi; hicrî 1002 ve milâdî 1593 yılında İstanbula elçi olarak geldiğinde henüz yirmi altı yaşında bir delikanlı idi; âteşîn bir zekâya sâhib, son derecede eli açık, ve bir cinsî sapıkdı. İngilterenin yükselmesini denizler üzerindeki hâkimiyetinde gören kıraliçesi tarafından o devrin en büyük bir harb kalyonu ile gönderilmişdi, müverrih Selânikli Mustafa Efendi bu gemiyi ve Sir Barton’un gelişini şöyle yazıyor: “Vilâyeti cezirei İngiltere ki 3700 milderyâda Halici Konstantıniyeden uzakdır, hâkimesi olan avret (Kıraliçe Elisabeth) milki mevrûsuna ve devlet ü saltanatına kudreti tamme ile hükmedib Luther mezhebindendir (protestandır) ; ubûdiyetnâmesi ve elçisi ve pişkeş ve hediyesi gelip çekıldi. O gün galebe dîvan (pek tantanalı dîvan) olub elçiye kanun üzere ziyâfet ve ikram olundu. Gemisi gibi turfa (acâib) gemi İstanbul Limanına gelmemişdir. 3700 mil deryâdan sefer eder ve 83 pâre heman top kullanır. Âteşfeşan hey’eti hâricîsi şekli hınzır idi, ûcûbei devran idi ki tahrir olundu.” O asrın ahşab gemilerinin baş taraflarına ağaçdan oyma veya tuncdan dökül...

İngiltere kraliçesi Birinci Elisabeth’in Büyük Elisabeth Üçüncü Sultan Murada fevkalâde elçi olarak gönderdiği İngiliz asîlzâdesi diplomat, İngiltere Kırallığının Osmanlı İmparatorluğu nezdinde William Harebone’den sonra ikinci elçisi; hicrî 1002 ve milâdî 1593 yılında İstanbula elçi olarak geldiğinde henüz yirmi altı yaşında bir delikanlı idi; âteşîn bir zekâya sâhib, son derecede eli açık, ve bir cinsî sapıkdı. İngilterenin yükselmesini denizler üzerindeki hâkimiyetinde gören kıraliçesi tarafından o devrin en büyük bir harb kalyonu ile gönderilmişdi, müverrih Selânikli Mustafa Efendi bu gemiyi ve Sir Barton’un gelişini şöyle yazıyor: “Vilâyeti cezirei İngiltere ki 3700 milderyâda Halici Konstantıniyeden uzakdır, hâkimesi olan avret (Kıraliçe Elisabeth) milki mevrûsuna ve devlet ü saltanatına kudreti tamme ile hükmedib Luther mezhebindendir (protestandır) ; ubûdiyetnâmesi ve elçisi ve pişkeş ve hediyesi gelip çekıldi. O gün galebe dîvan (pek tantanalı dîvan) olub elçiye kanun üzere ziyâfet ve ikram olundu. Gemisi gibi turfa (acâib) gemi İstanbul Limanına gelmemişdir. 3700 mil deryâdan sefer eder ve 83 pâre heman top kullanır. Âteşfeşan hey’eti hâricîsi şekli hınzır idi, ûcûbei devran idi ki tahrir olundu.” O asrın ahşab gemilerinin baş taraflarına ağaçdan oyma veya tuncdan dökülmüş kabartma tezyinat konulurdu, müverihin kaydinden Sir Barton’u İstanbul’a getiren kalyonun dış boyasının kırmızı olduğunu ve başının da bir arslan veya ejderhâ şekli ile tezyin edilmiş olduğunu öğreniyoruz. Fevkalâde genç elçi Tophâne ile Fındıklı arasında Arabahmedpaşa Yalısı denilen bir sahilsaraya yerleşmişdi. Etrafına zevk ve meşrebine göre hizmet edecek bir takım zeberdest uygunsuz adamlar topladı, bir takım fâhişeler buldurtarak her gece sabahlara kadar mızıkalarla içib eğlendi, yalının etrafı, civarı tamamen müslüman meskenleri idi, İngiliz elçisinin bu hâli hoş karşılanmadı, nihâyet o hicrî 1002 yılının Ramazan ayında Tophâne müslümanlarından büyük bir kalabalık Divânı Hümâyûna giderek şikâyetde bulundu, şöyleki: “Etrafına bir takım uygunsuzları toplamış olan elçi gece ve gündüz envâi fisk ve fücûr idüb fâhişeler getirtiyor, fesad ve şenaatden hâli kalmıyordu. Yalıyı kaçkın esirlere bir yatak hâline getirmişdi ve hattâ kendi adamları vâsıtası ile esir kaçırtıp saklıyordu. Namaz vakitlerinde tabıl ve zurna sesinden ezan işidilmiyordu. Sûreti mahsusada çan çaldırtıyordu. Geceleyin civardaki müslüman mezarlıklarına kazûrat dökdürtüyor idi. Divan bunun çâresini bulmazsa, halk, elçinin kira ile oturduğu yalıyı içindekilerle beraber ateşe vererek yakacakdı”. Her şikâyetde olduğu gibi bunda da, meselâ mezarlığa kazûrat dökme gibi, mübalâğa bulunduğu âşikârdır, divân ciddî bir alâka gösterdi, Galata kadısına yazılan bir ferman ile Sir Edward Barton ile adamlarının yalıdan çıkartılarak frenklerle meskûn olan Galatanın kale divarları içinde münâsib bir yere yerleşdirilmesi emredildi. Fakat Barton İstanbuldaki Avrupalıların diline düşmemek için Galata surları içine girmedi, uygunsuz yârânının tavsiyesi ile o asırda sekenesi tamamen rum olan Heybeli Adada yerleşmeyi tercih ettiş ve bu adada rum kızları ve oğlanları ile dilediği gibi eğlenmeğe, zevk ü sefâ ve sefâhate devam etti. Hicrî 1003 (Ocak 1595) de Üçüncü Murad öldü, Barton yeni pâdişah Üçüncü Sultan Mehmed’in muhiti ile daha kolay anlaşdı, İngiltere ile Türkiye arasında kuvvetli bir dostluk bağı tesisine muvaffak oldu, öyle ki bir dost elçi olarak, çok ağır yol zahmetlerini göze alarak bu pâdişah ile ve Türk ordusu ile beraber Avusturya seferine çıkdı, Eğri Kalesinin fethinde ve Haçova Meydan muharebesinde bulundu, sefer dönüşünden az sonra da 1597 de henüz otuz yaşında iken pek sevdiği Heybeli Adada öldü ve orada Ayios İoanis Manastırı civarına defnedildi. Sir Edward Barton’un ölümü ile Kraliçe Elisabeth’in şarkda çok faal ve cür’etkâr bir elçi kaybetdiği muhakkaktır. Yere yatırılmış yekpâre bir mermerden ibâret kabir taşının üst kısmında bu İngiliz asîlzâdesinin hânedan arması, alt kısmında da uslûblaştırılmış üç selvi ağacından mürekkeb tezyinî bir motif vardır, lâtince olan kitâbesi ve tercemesi şudur: “EDVARDO BARTON İLLUSTRİSSİMO SER AEVENTİSSİMO AN GLORUM REGİNE OR ATORİ VİRO PRAE TANTİSSİMO QUİ POST REDİTUM A QUCUM İN VİCTO TURCARUM İMPERATORE P PROFECTUS FUHR AT DİEM OBİİT AETATİS “AETATİS 6 AN XXX. “SALUTEM. VERO ANNO M. D. X. C. VII. “XVIII. CAL. İANAR”. “İngiltere Kraliçesinin pek meşhur ve muhterem elçisi Edvardo Barton Türk İmparatoru ile beraber Macaristan seferine gitmiş ve muzafferen dönüşte ölmüşdür. Yaşı otuz. Ruhu şâd olsun. Sene 1597 kânunisâni 18” (Ahmed Refik Bey tercemesi). Bibl.: Ahmed Refik, Onbirinci hicrî asırda İstanbul Hayatı; Ahmed Refik, Türkler ve Kraliçe Elizabet. Edward Barton’ın kabir taşında hânedan arması