Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
BALTA OLMAK
Yeniçeri argosundaki “Balta asma ve “Balta verme” deyimlerinin zamansız halk ağzına ve külhânî argosuna intikal etmiş değişik söylenişidir; artık, cebbar bir zorbalığı temsil eden Yeniçeri ocağının orta nişanlarını taşıyan, yapıya veya gemiye asılan, yahud tahakküm pençesi altında bir kadına veya oğlana verilen “Balta” yoktur; fakat, tahakküm ve tasallut her zaman her yerde görüle gelecektir; külhânı ağzı Yeniçerinin baltasını, tahakküm ve tasallut edenin nefsinde görmüş ve bu yolda kullanmakta tereddüt etmemiştir.
1) : Kötü niyetlerle bir güzelin peşine düşmek, konuşma fırsatları hazırlayıp emeline râm etmek için ısrar ile iknaa çalışma; misaller:
— Ulan o kıza balta olma, canavar gibi ağabeyi, yer seni..
— Bana balta olma, her kuşun eti yenmez!..
— Ben bir kere balta oldum, elimden kurtulmaz..
2) : Baş başa kalmak isteyen iki kişiye musallat olma:
— Dün gece râzı ettim, geliyordu, Çamur balta oldu, korktu, gelmedi, kaçtı..
— Kızı parka götürdüm, rahat edemedik ki, nerede oturmak, biri geldi, balta oldu...
— İkiside genç, güzel, bırak şu bahar gününde sevişsinler, balta olmayalım, gidelim...
3) : Dâvet edilmediği sofraya oturmakta, götürülmek istenilmeyen yere gitmekte, huzurû ağırlık verir görülen yerde durmakta ısrar etmek:
— Senin sakallı balta oldu, nezâketden anlamaz, yüzüm...
⇓ Devamını okuyunuz...
Yeniçeri argosundaki “Balta asma ve “Balta verme” deyimlerinin zamansız halk ağzına ve külhânî argosuna intikal etmiş değişik söylenişidir; artık, cebbar bir zorbalığı temsil eden Yeniçeri ocağının orta nişanlarını taşıyan, yapıya veya gemiye asılan, yahud tahakküm pençesi altında bir kadına veya oğlana verilen “Balta” yoktur; fakat, tahakküm ve tasallut her zaman her yerde görüle gelecektir; külhânı ağzı Yeniçerinin baltasını, tahakküm ve tasallut edenin nefsinde görmüş ve bu yolda kullanmakta tereddüt etmemiştir.
1) : Kötü niyetlerle bir güzelin peşine düşmek, konuşma fırsatları hazırlayıp emeline râm etmek için ısrar ile iknaa çalışma; misaller:
— Ulan o kıza balta olma, canavar gibi ağabeyi, yer seni..
— Bana balta olma, her kuşun eti yenmez!..
— Ben bir kere balta oldum, elimden kurtulmaz..
2) : Baş başa kalmak isteyen iki kişiye musallat olma:
— Dün gece râzı ettim, geliyordu, Çamur balta oldu, korktu, gelmedi, kaçtı..
— Kızı parka götürdüm, rahat edemedik ki, nerede oturmak, biri geldi, balta oldu...
— İkiside genç, güzel, bırak şu bahar gününde sevişsinler, balta olmayalım, gidelim...
3) : Dâvet edilmediği sofraya oturmakta, götürülmek istenilmeyen yere gitmekte, huzurû ağırlık verir görülen yerde durmakta ısrar etmek:
— Senin sakallı balta oldu, nezâketden anlamaz, yüzümü kızarttım, baba dedim, nevâlemiz bize kadar..
— Balta olma be kardeşim.. Hasan gelecek, aranız açık, ağzımızın tadı kaçacak..
Tema
Folklor
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Kod
IAM040405
Tema
Folklor
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
Cilt 4, sayfalar 2084-2085
Tema
Folklor
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.