Türk lûgatında ve türkçenin İstanbul ağzında ağaç kesmeye, odun yarmaya, eski ahşab inşaatda direk olacak ağaçları kaba saba yontub hazırlamaya yarayan âlet (B.: Baltacı, Baltacı Ocakları: Baltacı, odun yarıcı). Günlük sohbet dilinde deyimlere girmiş, ve bilhassa Yeniçeri orgosunda eski İstanbul hayatı bakımından mühim bir isim olmuştur (B.:Balta olmak; Balta asma; Balta verme; Baltayı taşa vurma). Her kişinin günlük rızık yolunda işi, mesleği icâbı bir takım âletleri, eşyayı taşıma mecburiyetinde olduğunu söylemek için güzel bir tekerleme vardır; meselâ bir gazete fotoğrafcısı işe gider, omuzunda çift kamera ve ağırca bir flaş asılı: — Yine yüklenmişsin!.. Denilince, eğer münevver tabakadan ise cevabı şudur: — Ne yaparsın, balcı kızının bal tası, odunyarıcının baltası!... Şâiri bilinmiyor, bir mısrâ baht aksiliğini anlatma yolunda kullanılır: — Maarifteki işin ne oldu ? — Olmadı... — Hani söz verdilerdi, hemen tayin edeceklerdi... — Ağustosda suya girsem, balta kesmez buz olur!.. Bıyıklara ustura vurulmadığı, bilâkis bıyığın hakaret için cezâen kesildiği devirlerde avâmı kof nahvet ve gurûru ifâde için “Bıyığını balta kesmez, bıyığını balta kesmiyor” denilirdi. Eski vak’anüvisler bilhassa ihtilâlleri anlatır iken Yeniçeri veya sipâhı zorbalarının şimarık azamet ve gurûrunu bu tâ...

Türk lûgatında ve türkçenin İstanbul ağzında ağaç kesmeye, odun yarmaya, eski ahşab inşaatda direk olacak ağaçları kaba saba yontub hazırlamaya yarayan âlet (B.: Baltacı, Baltacı Ocakları: Baltacı, odun yarıcı). Günlük sohbet dilinde deyimlere girmiş, ve bilhassa Yeniçeri orgosunda eski İstanbul hayatı bakımından mühim bir isim olmuştur (B.:Balta olmak; Balta asma; Balta verme; Baltayı taşa vurma). Her kişinin günlük rızık yolunda işi, mesleği icâbı bir takım âletleri, eşyayı taşıma mecburiyetinde olduğunu söylemek için güzel bir tekerleme vardır; meselâ bir gazete fotoğrafcısı işe gider, omuzunda çift kamera ve ağırca bir flaş asılı: — Yine yüklenmişsin!.. Denilince, eğer münevver tabakadan ise cevabı şudur: — Ne yaparsın, balcı kızının bal tası, odunyarıcının baltası!... Şâiri bilinmiyor, bir mısrâ baht aksiliğini anlatma yolunda kullanılır: — Maarifteki işin ne oldu ? — Olmadı... — Hani söz verdilerdi, hemen tayin edeceklerdi... — Ağustosda suya girsem, balta kesmez buz olur!.. Bıyıklara ustura vurulmadığı, bilâkis bıyığın hakaret için cezâen kesildiği devirlerde avâmı kof nahvet ve gurûru ifâde için “Bıyığını balta kesmez, bıyığını balta kesmiyor” denilirdi. Eski vak’anüvisler bilhassa ihtilâlleri anlatır iken Yeniçeri veya sipâhı zorbalarının şimarık azamet ve gurûrunu bu tâhir ile anlatırlar, meselâ: “... ocak ağalarının bıyıklarını balta kesmez oldu” derler. “Baltaya sap olmak”, mecâzen iş, meslek sâhibi olmak; fakat günlük sohbet dilinde hemen daimâ menfi sigaa ile kullanılır: — Yaş otuz oldu, koca herif, hâlâ bir baltaya sap olamadı, sabahdan akşama kahve peykesinde pinekliyor... Müsbet sigaa ile kullanıldığı zaman dahi bahsedilen kişiyi küçümseyen bir îmâ taşır: — Mahdum işe girdi mi hemşire? — Hamdolsun.. bir baltaya sap oldu...