Onaltıncı ve onyedinci asırlarda Akdeniz ve Karadenizde mutlak bir hâkimiyet kurmuş olan Osmanlı İmparatorluğunun bütün deniz kuvvetleri Ondokuzuncu asır ortasına kadar Kaptanpaşalık yahud Kaptanıderyâlık makaamına bağlı kalmıştı, Kaptanpaşa = Kaptanıderyâlar bu muazzam teşkilâtın hem en büyük idare âmiri, hem de Donanmanın en büyük kumandanı, Osmanlı Büyük Amirali idi; tarihimizde istisnâî hallerdendir, bazan sefere çıkan donanmaya, Kaptanpaşanın da üstünde salâhiyetlerle bir serdâr tâyin edilmişdir (B. Kaptanpaşa). Kaptanpaşaların arasında isimleri cihan tarihine mal olmuş Barbaros Hayreddin Paşa, Kılınc Ali Paşa, Piyâle Paşa, Cezayirli Hasan Paşa, Çengeloğlu Tahir Paşa, Ateş Mehmed Paşa gibi büyük Türk denizcileri vardır (Bütün bu isimlere bakınız). Fakat Osmanlı Devletince bu yüksek makam, denizcilikde ihtisasa dayanan bir kumandanlıkdan ziyade Donanma ve Tersâne işlerini çevirecek idârî makam olarak görülmüş, bu makama tayin edilenler arasında denizcilik vasfı aranmamışdı; meselâ Barbaros Hayreddin Paşa gibi cihan târihinin en büyük bir amiralinin ölümünden sonra, saray hizmetinden devlet hizmetine yeni alınan ve ömründe bir kerrecik bir harb gemisine binmemiş olan Sokollu Mehmed Paşa Kaptanpaşa olmuştu. Çok geç olarak ancak ondokuzuncu asrın ortasındadır ki Donanma ve Tersâ...

Onaltıncı ve onyedinci asırlarda Akdeniz ve Karadenizde mutlak bir hâkimiyet kurmuş olan Osmanlı İmparatorluğunun bütün deniz kuvvetleri Ondokuzuncu asır ortasına kadar Kaptanpaşalık yahud Kaptanıderyâlık makaamına bağlı kalmıştı, Kaptanpaşa = Kaptanıderyâlar bu muazzam teşkilâtın hem en büyük idare âmiri, hem de Donanmanın en büyük kumandanı, Osmanlı Büyük Amirali idi; tarihimizde istisnâî hallerdendir, bazan sefere çıkan donanmaya, Kaptanpaşanın da üstünde salâhiyetlerle bir serdâr tâyin edilmişdir (B. Kaptanpaşa). Kaptanpaşaların arasında isimleri cihan tarihine mal olmuş Barbaros Hayreddin Paşa, Kılınc Ali Paşa, Piyâle Paşa, Cezayirli Hasan Paşa, Çengeloğlu Tahir Paşa, Ateş Mehmed Paşa gibi büyük Türk denizcileri vardır (Bütün bu isimlere bakınız). Fakat Osmanlı Devletince bu yüksek makam, denizcilikde ihtisasa dayanan bir kumandanlıkdan ziyade Donanma ve Tersâne işlerini çevirecek idârî makam olarak görülmüş, bu makama tayin edilenler arasında denizcilik vasfı aranmamışdı; meselâ Barbaros Hayreddin Paşa gibi cihan târihinin en büyük bir amiralinin ölümünden sonra, saray hizmetinden devlet hizmetine yeni alınan ve ömründe bir kerrecik bir harb gemisine binmemiş olan Sokollu Mehmed Paşa Kaptanpaşa olmuştu. Çok geç olarak ancak ondokuzuncu asrın ortasındadır ki Donanma ve Tersânenin idâri işleri ile Donanma Kumandanlığı, Büyük Amirallik yekdiğerinden ayrılmış, İdarî işler için bir Bahriye Nezâreti = Nazırlığı kurulmuştur. Evvelâ üçüncü Sultan Selim zamanında ihdas edilen bu nazırlığa ilk tayin olunan zât Moralı Esseyid Ali Efendidir. Bahriye nazırlığının bu ilk irticâ ihtilâline kadar devam etmiştir (1808) ve bu tarihde yeniden Kaptanpaşalık ihdas edilmiştir. Bahriye Nazırlığı ikinci defa olarak 1867 de kuruldu ve Türkiyede Cumhuriyetin ilanına kadar devam etti. Bir ara, 1876 da Kayserili Ahmed Paşanın ikinci defa bahriye nazırlığında bu yüksek devlet makamı yine “Kaptanpaşalık”adını aldı ise de aynı yıl içinde tekrar nezâret oldu. Cumhuriyetin ilânında diğer nazırlıklar gibi Bahriye Nezâreti de “Bahriye Bakanlığı” adını aldı. Fakat bu bakanlık bütün milleti üzen ve tarihimize “Yavuz-Havuz Dâvası” adı ile geçen bir suiistimal skandali üzerine kaldırıldı, donanma kumandanlığı Genel Kurmay Başkanlığına, Donanma ve Tersânenin idâri işleri de ayrı bir dâire hâlinde Millî Savunma Bakanlığına bağlandı. Kaptan paşalık ile beraber Bahriye Nezaretinin, İstanbulun pek canlı, hareketli, renkli bir semti olan Kasımpaşada asla unutulmaz hatıralar bırakmıştır (B. : Kasımpaşa). Türkiyede Bahriye Nazırlığında 40 ve Bahriye Bakanlığında da 1 kişi bulunmuş olup isimleri ile vazifeye başladıkları tarihleri gösteren aşağıdaki cedvel İnönü Ansiklopedisinden alınmıştır : 1 — Moralı Ali Efendi 1804 - 1808 2 — Hakkı İsmail Paşa 19 mart 1867 3 — Mahmud Nedim Paşa 8 mart 1868 4 — Ferid Abdülhamid Paşa 11 eylûl 1871 5 — Fosfor Mustafa Paşa 7 aralık 1871 6 — Salih Paşa 29 ocak 1872 7 — Moralı İbrahim Paşa 3 mart 1872 8 — Ahmed Esad Paşa 1 ağustos 1872 — Fosfor Mustafa Paşa 2. defa 12 ekim 1872 9 — Namık Paşa 6 kasım 1872 10 — Hüseyin Avni Paşa 3 ocak 1873 11 — Hasan Riza Paşa 16 şubat 1873 12 — Kayserili Ahmed Paşa 15 haziran 1873 — Ahmed Esad Paşa 2. defa 28 ocak 1875 13 — Rauf Paşa 26 mayıs 1875 — Hasan Riza Paşa 2. defa 20 eylûl 1875 — Namık Paşa 2. defa 3 ekim 1875 — Hasan Riza Paşa 3. defa 22 eylûl 1875 14 — Lofçalı Derviş Paşa 13 ocak 1876 15 — Abdülkerim Nadir Paşa 20 nisan 1876 — Kayserili Ahmed Paşa 2. defa 6 mayıs 1875 — Rauf Paşa 2. defa 1 ocak 1877 16 — Said Paşa 26 aralık 1877 — Moralı İbrahim Paşa 2. Defa 5 mart 1877 17 — Hacı Ahmed Vesim Paşa 1 temmuz 1878 18 — Rasim Paşa 1 şubat 1879 19 — Bozcaadalı Hasan Paşa 12 ocak 1881 20 — Ahmed Ratib Paşa 1 aralık 1882 — Bozcaadalı Hasan Paşa 2. defa 3 aralık 1882 21 — Celâl Bey 27 temmuz 1903 22 — Hasan Rami Paşa 26 aralık 1906 23 — Amiral Arif Hikmet Paşa 15 ağustos 1908 24 — Amiral Hüseyin Hüsnü Paşa 27 ocak 1909 25 — Ali Riza Paşa 14 Şubat 1909 26 — Amiral Emin Paşa vekil 31 mart 1909 27 — Emin Paşa piyade 22 nisan 1909 — Arif Hikmet Paşa 2. defa 5 mayıs 1909 28 — Amiral Halil Paşa 12 ocak 1910 29 — Hakk Paşa sadırâzam, vekil 2 nisan 1910 30 — Mahmud Muhtar Paşa 26 kasım 1910 31 — Salih Paşa 13 haziran 1911 — Mahmud Muhtar Paşa 2. defa 22 temmuz 1912 32 — Hurşid Paşa 14 ekim 1912 33 — Çürüksulu Mahmud Paşa 14 temmuz 1913 34 — Cemal Paşa 6 mart 1914 — Ali Riza Paşa 2. defa 23 kasım 1918 35 — Rauf Bey Orbay 14 ekim 1918 — Ali Riza Paşa 2. defa 23 kasım 1918 36 — Şakir Paşa 23 kasım 1919 37 — Avni Paşa 12 nisan 1919 — Salih Paşa 2. defa 21 temmuz 1919 38 — Esad Paşa Bülkat 14 mart 1920 39 — Kara Said Paşa 5 nisan 1920 40 — Hamdi Paşa 5 ağustos 1920 — Salih Paşa 3. defa 22 ekim 1920 41 — Ziya Paşa vekil 23 nisan 1921 — Salih Paşa 4. defa 13 haziran 1921 (İstanbulda Osmanlı Hükû- metinin sonu) 4 kasım 1922 BAHRİYE VEKİLİ İhsan Bey 31 aralık 1924 (Bahriye Vekâletinin kaldırılması) 2 kasım 1927