Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
BAĞÇIVANOĞLU
1890 - 1895 arası Langa’da güzelliği dillere destan olmuş bostan yanaşması bir Bulgar gencidir; o devri yaşamış ve çok zengin hatıralar bırakmış olan Üsküdarlı Halk Şâiri Vasıf Hoca bu gencin adını İvanço olarak hatırlıyor ve “genç irisi, onbeş onaltı yaşlarında, soyunupda meydana çıksa nice babayiğitleri vücudunun sıhhat ve kuvvet taşan güzelliğine imrendirecek, desteye çıkabilecek pehlivandı, bir koca prasa küfesini sırtına alınca bana mı demezdi; rindî bî pervâ âşıkları saçının telleri kadar çoktu; güzel yanaşmayı görmek için kibar ve ricâl takımından dahi bostana gidenler olurdu; bostanda yer yer işret sofraları kurulur, İvanço da ortalıkta pervane gibi dolaşıp türlü cilvelerle sakilik ederdi”. diyor ve hazin âkibetini de şöylece anlatıyor: “Güzelin düşmanı çoktur derler; bir gece bostanda yatarken ötedenberi kendisine karşı kötü efkârı bulunan yine ayni bostanda yanaşma ve yine Bulgar milletinden Hristo adında bir adamı kama ile cerh ve katl ve firar etti; kaatil oğlanı tam iki ay sonra İstranca dağlarındaki ormanlarda korucular yakaladı; yâranımız ile Belgradcık köyüne gitmiştik, oradan geçirdiler, gördüm. Cinayeti müteakip poturunu dahi ayağına çekmeden bir iç donu bir gömlek, yalınayak başı kabak firar etmiş, iki ay ormanlarda ot, kök yemiş, üstündekiler de lime lime dökü...
⇓ Read more...
1890 - 1895 arası Langa’da güzelliği dillere destan olmuş bostan yanaşması bir Bulgar gencidir; o devri yaşamış ve çok zengin hatıralar bırakmış olan Üsküdarlı Halk Şâiri Vasıf Hoca bu gencin adını İvanço olarak hatırlıyor ve “genç irisi, onbeş onaltı yaşlarında, soyunupda meydana çıksa nice babayiğitleri vücudunun sıhhat ve kuvvet taşan güzelliğine imrendirecek, desteye çıkabilecek pehlivandı, bir koca prasa küfesini sırtına alınca bana mı demezdi; rindî bî pervâ âşıkları saçının telleri kadar çoktu; güzel yanaşmayı görmek için kibar ve ricâl takımından dahi bostana gidenler olurdu; bostanda yer yer işret sofraları kurulur, İvanço da ortalıkta pervane gibi dolaşıp türlü cilvelerle sakilik ederdi”. diyor ve hazin âkibetini de şöylece anlatıyor: “Güzelin düşmanı çoktur derler; bir gece bostanda yatarken ötedenberi kendisine karşı kötü efkârı bulunan yine ayni bostanda yanaşma ve yine Bulgar milletinden Hristo adında bir adamı kama ile cerh ve katl ve firar etti; kaatil oğlanı tam iki ay sonra İstranca dağlarındaki ormanlarda korucular yakaladı; yâranımız ile Belgradcık köyüne gitmiştik, oradan geçirdiler, gördüm. Cinayeti müteakip poturunu dahi ayağına çekmeden bir iç donu bir gömlek, yalınayak başı kabak firar etmiş, iki ay ormanlarda ot, kök yemiş, üstündekiler de lime lime döküldüğünden âdeta çırıl çıplak bir hâli vahşetde idi. Belgradcık köyü muhtarı Vasil Efendi çocuğa acıdı, çamaşır ile bir potur, bir yelek, başına bir fes, yarılmış, kan içinde ayaklarına da bir çift kundura verdi. Muhakemesi esnasında bostanın müdavimleri tarafından da çok yardım gördü; ortada namus müdafaası olduğundan maktûl yanaşma Hristo da muhitinde suiahlâk ile tanınmış bulunmakla bir veya bir buçuk senelik bir mahkûmiyet ile kurtuldu; müddeti mahkûmiyetini doldurup çıktığında kısa bir müddet ayni bostanda çalıştı, fakat mahpushanede iken esrar keyfine müptelâ olduğundan hem safiyeti ahlâkını hem de tarâveti hüsnünü kaybetti, giderek hâneberdûşan arasına karıştı; vak’adan üç beş sene sonra bir gece Galatada bir balozun kapusunda dilenirken gördüm, yüzünü kara ve mühmel bir sakal çevirmiş, saçı sakalına karışmış, meşhur Bağçıvanoğlu olduğuna on bin şahit isterdi, yirmi iki yirmi üç yaşlarındaki genç kırkını aşkın görünüyordu; aradan yarım asırlık bir zaman geçtikten sonra bize Bağçıvanoğlunu hatırlatan ve İstanbul Ansiklopedisi için bu satırları yazdırtan, evrakı perişanimiz arasında sakladığımız cinayet mahkemesinin o zamanki gazetelerde intişar etmiş bir ilânı olmuştur; hatta bu gazete elime geçtikten sonradır ki Üsküdarlı kâtip âşık Râzinin bende bulunan mecmuai eş’arında bu Bağçıvanoğlu için yazılmış bir manzume bulunduğunu da tahattur ettim. Genç Bulgar yanaşmasının adı resmî ilânda da İvan diye yazıldığı halde Razi merhum bunu Yuvan diye telâffuz ediyor; manzume şudur :
Rûhi revânım idi, tâze civanım idi
Çelîpâsı sînede, Bulgar Yuvânım idi
Allı güllü mintanı, bağçıvanın fettanı
Langadaki bostanı köşkün, eyvânım idi
Potur kuşak köhnece yaraşır mı o gence
Çuhalar kesitrince âbı hayrânım idi
Ayak yalın baş kabak o güzelim el ayak
Balçık içinde hem bak şehbâz devânım idi.
Katmer sünbül kâkülü yanakda billûr gülü
Yüzde hicâbın tülü bir erguvânım idi.
Germâbei sefâde, gehî günci cefâde
Refik râhi vefâde o bağçıvânım idi.
Gönlüm muhtâcı idi, derdim ilâcı idi
Bâşımın tâcı idi genci dîvanım idi.
İlân da şudur: “Lângada Bulgar Hristonun Çıngıraklı Bostan denmekle maruf bostanında mukim yanaşma Bulgar milletinden şâbı emred, genç irisi pehlivan yapılı, uzun boylu, sobu çehreli, esmer, kara kaşlı kara gözlü, âdetâ burunlu İvan veledi Toşef mezkûr bostanda yanaşma yine Bulgar milletinden 22 yaşında Hristoyu bıçak ile cerh ve katilden maznun olup hali firarda bulunmakla her ne mahalde teşhisi mümkün oldukta derdesti bâbında ilân olunur”.
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM040115
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 4, pages 1801-1802
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.