1934 Belediye Şehir Rehberine göre, İstanbul Vilâyet Konağı karşısından Sultanahmed - Bayazıd tramvay yoluna kadar uzanan büyük cadde ki, bu tramvay yolu, Büyükşehrin ana seyrüsefer kanallarından biri olup adı 1934 Belediye Şehir Rehberinde Yeniçeriler Caddesidir, fakat mezkûr rehberin 2 numaralı paftasında adı yazılması unutulmuştur. İstanbul Ansiklopedisinin “Ankara Caddesi” maddesinde intişar etmiş bir kaç satırı burada tekrarlamak zarureti duyurulmuştur: Eski Babıâli Caddesi, bugünkü Ankara Caddesinin, Muradiye Sirkeci Tramvay Caddesi dörtyol ağzından Nuriosmaniye Caddesi köşesine kadar olan yerin adıdır. 1934 Rehberinde, eski Babıâli Caddesinin bir kısmına “Ankara Caddesi” adının verilmesi, keza eski Babıâli Caddesinin yukarı parçasına eski Cağaloğlu Caddesini ekliyerek “Bâbıâli Caddesi” adının muhafaza edilmesine, en hafifinden lâubaliyâne bir isim kaydırma diyebiliriz ki, İstanbul basın âleminin beşiği olan bir yeri tetkik edecek istikbalin yazarlarını şaşırtabilir, bu endişe iledir ki, İstanbul Ansiklopedisi, 1934 Rehberindeki Bâbıâli Caddesini tetkik eder iken, maddeye bir “Yeni” kelimesinin ilâvesini uygun görmüştür. Büyükşehrin en işlek yollarından biridir. 1951 yılı ocak ayında İstanbul Ansiklopedisi adına Ankara Caddesini gözden geçiren Cemal Gündoğarken ve Behçet El...

1934 Belediye Şehir Rehberine göre, İstanbul Vilâyet Konağı karşısından Sultanahmed - Bayazıd tramvay yoluna kadar uzanan büyük cadde ki, bu tramvay yolu, Büyükşehrin ana seyrüsefer kanallarından biri olup adı 1934 Belediye Şehir Rehberinde Yeniçeriler Caddesidir, fakat mezkûr rehberin 2 numaralı paftasında adı yazılması unutulmuştur. İstanbul Ansiklopedisinin “Ankara Caddesi” maddesinde intişar etmiş bir kaç satırı burada tekrarlamak zarureti duyurulmuştur: Eski Babıâli Caddesi, bugünkü Ankara Caddesinin, Muradiye Sirkeci Tramvay Caddesi dörtyol ağzından Nuriosmaniye Caddesi köşesine kadar olan yerin adıdır. 1934 Rehberinde, eski Babıâli Caddesinin bir kısmına “Ankara Caddesi” adının verilmesi, keza eski Babıâli Caddesinin yukarı parçasına eski Cağaloğlu Caddesini ekliyerek “Bâbıâli Caddesi” adının muhafaza edilmesine, en hafifinden lâubaliyâne bir isim kaydırma diyebiliriz ki, İstanbul basın âleminin beşiği olan bir yeri tetkik edecek istikbalin yazarlarını şaşırtabilir, bu endişe iledir ki, İstanbul Ansiklopedisi, 1934 Rehberindeki Bâbıâli Caddesini tetkik eder iken, maddeye bir “Yeni” kelimesinin ilâvesini uygun görmüştür. Büyükşehrin en işlek yollarından biridir. 1951 yılı ocak ayında İstanbul Ansiklopedisi adına Ankara Caddesini gözden geçiren Cemal Gündoğarken ve Behçet Elver aşağıdaki notları tesbit etmişler, bu notlara Mühir Süleyman Çapanoğlu da bâzı hatıralar ilâve etmiştir; Vilâyet önünden sol kaldırımı takiben yüründüğüne göre: 28 numara İzzeddin Hanın altında kahvehane, müşterisi ayak esnafı ile hamallar ve cıvardaki müvezzi ve işçilerdir. 26 numara İzzeddin Hanın altında dükkân, avukat M. Fevzi Gökçeli yazıhanesi ve daktilo. 24 numara İzzeddin Hanı. Hanın içinde aşağıdaki avukatların yazıhaneleri vardır: Muammer Köprülü, Naci Aksoy, Necad Akdemir, Naci Kılıç, Kemal Açıkalp, Edip Keçecioğlu, Cevad Beyazoğlu, Meliha Çorbacıoğlu, Bekir Sami Gömügel. Bu handa bulunan diğer müesseseler de şunlardır: “Bir” Yayınevi, Türkiye Eczacı Kalfaları Derneği, Genç Kalemler dergisi, Türkiye Kimya Cemiyeti, Amerikan Haber Ajansı, Oya terzihanesi, Osman Yalçın Matbaası, Büyük Doğu Cemiyeti ve Dergisi, Denizli İsmet İnönü Lisesinde yetişenler Cemiyeti, İzmir Lisesinde yetişenler Cemiyeti, Aydın Yüksek Tahsil talebe Derneği, Üçler Matbaası. Eskiden İzzeddin Hanında yazıhane ve müessese yoktu, odalarında bekâr uşakları bilhassa Niğdeli hammallar otururdu. Azamî iktisad ile yaşayan bu hammallardan çoğu hammallıktan gayrı faizcilik de yapardı ve hazin olan tarafı da faizle para verdikleri insanların ekserisi Babıâli patronlarının insafsızca istismar ettikleri muharrirlerle gazete muhabirleriydi. 20 numarada İzzeddin Hanın altında Fettah Ustanın Kanaat aş evi (B.: Gönülalan, Fettah). 18 numara İzzeddin Hanın altında Tütüncü. 16 numara İzzeddin Hanın altında Daktilo. 14 numara Enver Salam basımevi. 12 numara Vilâyet Hanı altında Ar terzihanesi. 10 numara Vilâyet Hanı altında Abed tamirhânesi. Bu zat Babıâlinin emektar işçilerindendir, eski devrin düz baskı makineleri kırıldığı zaman tek tamircisi Abed Ustaydı, bugün de aynı makineler için kendisine baş vurulur. 8 numara Vilâyet Hanı. İçinde şu müesseseler bulunmaktadır: Pakar klişe atölyesi, Avukat Miriban Gevenç yazıhanesi, Stil terzihanesi, Avukat Meserret Sükûti yazıhânesi, Öz Fenerbahçe dergisi, Salon mecmuası, Peri mecmuası, Mizah mecmuası, Süsler basımevi. Vilâyet Hanı ikinci Abdülhamid devrinde hususî ikametgâh idi, burada ilk matbaayı açan, Mütareke yıllarında, Bay Tâip Servet’tir, matbaanın adı Minber Mantmaası idi. O zamanlar bu matbaada ayni isimle bir de günlük gazete çıkarılmıştı ki, başmuharriri ve sahibi Fethi Okyar merhumdu. Mütareke yıllarının en meşhur gazetelerinden Refi Cevad Ulunay’ın “Alemdar” ı da burada çıkarılmıştır, idarehânsei bu binanın ikinci ve üçüncü katlarını işgal ederdi. 8/1 numara Vilâyet Hanı altında terzi Tahsin Gey müessesesi. 6 numara Gazeteciler Cemiyeti; bu bina Meşrutiyette Osmanlı Donanma Cemiyeti, Cumhuriyet devrinde Türk Hava Kurumu tarafından işgal edilmiş, Hakkı Tarık Us’un başkanlığı zamanında şahsî himmet ve gayretiyle İstanbul Basın Birliğine, lâğvı üzerine de Gazeteciler Cemiyetine intikal etmiştir (B. : Basın Birliği; Gazeteciler Cemiyeti; Gazeteciler Cemiyeti binası). 4 numara İsmail Akgün Matbaa ve Kırtasiye mağazası, son aylar içinde bugünkü şirin şeklinde tamir edilmiştir. İstanbul Millî Bayındırlık Müdürlüğünün bulunduğu eski Nafia nezareti binası. Babıâli Caddesinin bu sol yanı bu noktadan ileriye yeni bir numara silsilesi takib eder: Köşede Ord. Prof. Üstad Mazhar Osman’ın muayenehânesi ve kışlık evi. 64 numara ev; Göz Dr. Ertan, Dr. Nuri Akyol muayenehâneleri 62 numara ev; 60 numara Genç Türk Terzihanesi, Emin Sinan mahallesi muhtarlığı 58 numara Tekel bayii Hacer Eryılmaz’ın dükkânı 56 numara ev; Dr. Ali Şükrü Şavlı muayenehânesi 54 numara ev; Sezen lâboratuvarı, Dr. Muzaffer Öktem muayenehanesi. Bu binada bir zamanlar Nizameddin Nazif İstiklâl gazetesini çıkarmıştı, sonra da Hemşeri ve Kırmızı Siyah gazete ve mecmualarının idarehanesiyle matbaası olmuştu. 52 nunmara Diş tabibi Nigâr Ataberk, Dr. Niyazi Ataberk, Dr. Kemal Turgut, Dr. Ragıb Güron, Operatör Sedad Enman muayenehaneleri. 48 numara Dr. Kemal, Dr. Rüştü Receb, Göz Dr. Nihad Bayraktar muayenehaneleri. 46 numara Berber salonu 44 numara Kadın berberi salonu 42 numara Kuru kahveci Karakin Serkisyan 40/1 Cezerikasımpaşa Camii Şerifi 40 numara Cumhuriyet Halk Partisi İstanbul Vilâyeti. Partinin organı olan Zaman gazetesi idarehanesi de bu bina içindedir. İstanbulun güzel yapılarından biri olan bina mutlakıyet devrinde Divanı muhasebat olarak inşa edilmiş, Meşrutiyet devrinde yine bu devlet müessesesi tarafından işgal edilmiş, divanı muhasebatın Ankaraya naklinden sonra da C.H.P. ye verilmiştir. 38 numara Yıldız leke ve boyahanesi 36 numara Operatör Mustafa Şaban ve Bevleviye mütehassısı Sadettin Tosun muayenehâneleri 34 numara Saatçi Mustafa Özen 32 numara Hususî mesken 30 numara Hususî mesken 28 numara Göz Dr. Muzaffer Esad muayenehanesi 26 numara Evlendirmeyi kolaylaştırma Cemiyeti. Bu bina Meşrutiyet devrinde bir bekâr pansiyonu idi ki, sakinlerinden muharrir M. Fazıl Reşid odasını idarehane şeklinde kullanarak 1327 (1911) de İntihab gazetesini çıkarmıştı, küçük boydaki gazetesinin bütün yazılarını kendisi yazardı, Prens Sabahaddine hücumları ile meşhurdur, gazetenin Cemiyeti Reisi Ahmed Akif Bey merhum idi. 24 numara Amerikan kütüphanesi ve okuma odası, terzihane, ve bir saat tamircisi. 22 numara ev 20 numara ev 20/1 numara Viyana bayan berber salonu 18 numara Dr. A. Rıdvan, Şükrü Hazım Adoğar, Rifat Ahmed Gözberk, İbrahim Berkan muayenehaneleri. Bu bina yalnız Babıâlî Caddesinin değil, İstanbulun güzel yapılarından biridir, Prof. Dr. Besim Ömer Paşa tarafından arnuvo uslûbunda hususî ikametgâh ve muayenehâne olarak yaptırılmış ve üstad bütün ömrünce bekâr kaldığından bu büyük ve güzel evin içinde yıllarca bir münzevi hayatı sürmüştü. 16 umara yeni yapılmakta olan bir bina 14 numara Barbarosun Sesi mecmuası, Kerman İnşaat Bürosu, Üstünçiçek kadın terzisi, Dr. Necdet Akyol muayenehanesi. Bu binada eskiden Akşam Kız Sanat Enstitüsü bulunmakta idi. 12 numara Bay Banut’un Şafak cild evi. Bu dükkân Meşrutiyet devrinde arpacı dükkânı idi, beygir sürücüleri ve kira arabacıları hayvanlarının arpa ve samanlarını alırlardı; dükkân sahibi erkek güzeli, levend yapılı bir gençdi, bâzı hafif meşreb İstanbul hanımefendileri hususî landonlarının veya kupalarının içinde bu caddeden kasten geçerler ve hiç lüzum yokken arabalarını durdurarak hayvanlarına yem aldırtırlardı, arpacı güzeli de bunu bildiğinden alımlı çalımlı edalarla kendisini kırat kırat satardı; kira arabacıları içinde bazı külhaniler kadın müşterilerle buradan geçerlerken arpa ve saman bahanesiyle dükkânın önünde bir müddet dururlardı. Bu namlı arpacının halen Büyükadada bir kıraathane işlettiği söylenir, İstanbul Ansiklopedisi kendisine uzun ömür diler. 10 numara İstanbul Esnaf dernekleri ve yardım cemiyeti, İstanbul Mahrukatçılar Derneği, İstanbul Sucular ve Gazozcular Derneği, İstanbul Perakendeci Kasaplar ve Müstahdemin Himaye Derneği, Bu bina Rumeli Kazaskeri Ömer Hulûsi Efendinin konağıydı; Balkan Harbinde Hilâliahmerin kadınlar merkezi burada açılmıştı. 8 numara Saat tamircisi Mustafa Gürcan 6/2 Arsa? 6/1 numara Bilâl Kırcalının Uğrak Berber salonu 6 numara Amerikan Kız Lisan ve Sanat dershanesi 4 ve 2 numara Bozkurt Kıraathanesi, burası eskiden küçük bir kahvehane idi. Bugünkü temiz ve büyük kıraathanenin hususiyeti polis emeklilerinden ve eski pehlivanlardan Refet Pehlivanın büyük emek ve masrafla topladığı en namlı yüze yakın Türk pehlivanın büyütülmüş ve itina ile camlanmış çerçevelenmiş portre ve gurub resimleriyle duvarlarının âdeta “Türk Pehlivanları Galerisi” halinde tezyin edilmiş olmasıdır. Bu değeri çok yüksek resim koleksiyonu başka hiçbir yerde hiç kimsede yoktur. İstanbul Ansiklopedisi bu koleksiyonun ikinci bir kopyasının çıkartılarak millî kütüphanemize konulması için Millî Eğitim Bakanlığının ve Bakanlığa bağlı Beden Eğitimi teşkilâtının nazarı dikkatini ehemmiyetle çeker; Cenabı Hak kendisine uzun ömürler ihsan etsin Rafet Pehlivana yakışacak en güzel bir iş de hali hayatında bu güzle ve kıymetli koleksiyonu İstanbul Üniversitesi Kütüphane yahut İstanbul Belediyesi Müzesine satmak veya hediye etmektir ki, bu iki müessese de bu çeşit resim koleksiyonlarına sahip kadir ve kıymet bilir yerlerdir. Vilâyet önünden sağ kaldırımı tâkiben yüründüğüne göre: 19 numara Konya Kebapçısı. Yeni açılmış olan kebabçıdan evvel Babıâli Caddesinin bu pek şerefli dükkânında Reşad adında bir ustanın mobilya marangozhanesi bulunmaktaydı, ondan evvel de burası Babıâlinin meşhur İhsan kıraathanesi idi; bu kıraathane karşısındaki Büyük Devlet kapusunun bir çok memurlarının öğle tatillerini geçirdikleri bir yerdi, İstanbul gazeteleri muhabirlerinin bır toplantı yeri, kulübü gibi idi, sabahları burada buluşurlar işe buradan çıkarlardı. Babıâli baskınından sonra İttihad ve Terakki Hükûmeti Babıâliyi emniyet altında bulundurmak için burasını kısa bir müddet karakol yapmışlardı. Daha evvel de burası Servetifünunun makine dairesi idi. 17 numara İzmir Terzihanesi. Burada eskiden meşhur Muhtar Halid Kütüphanesi vardı. Ahmed İhsanın küçük kardeşi olan Muhtar Halid Edebiyatı Cedide şair ve ediplerinin eserleriyle siyasî içtimaî ve tarihî eserler basmış, Türk maarifine hizmet etmiş ve çok genç yaşında ölmüştü. 15 numara. Bu gayri menkulde İstanbul Valisi Ord. Prof. Dr. F. Kerim Gökayın, Dr. Kemal Saraçoğlu, Dr. Sabahaddin Kerimoğlu, Dr. Niyazi İsmet Gözcü, Dr. Operatör Mim Kemal Öke ve Dr. Ziyaeddin Maktavın muayenehaneleri bulunmaktadır. Bu bina edebiyat tarihimizde kıymetli bir hatıra taşır, Servetifünun mecmuası burada kurulmuştur, Fecriâti edebî mahfili burada toplanmıştır. Ahmed İhsan Servetifünunun bugünkü Türbedar Sokağında yeni yaptırdığı binaya nakledince eski yeri Meşrutiyet devrinin meşhur Resne fotoğrafhanesi olmuştur, sahibi M. Bahaeddin Bey isminde bir zat idi. 15/1 numara Atagür Cild evi 13/1 numara Gözen Basımevi 13 numara Dr. Necmeddin İlker muayenehanesi ve lâboratuvarı, Dr. Reşad Garan muayehenanesi 11 numara Dr. Aziz Kutay muayenehanesi 11/1 numara Sara Mayonun tütüncü dükkânı 9 numara Ankara Ajansının İstanbul bürosu, Avukat H. Nutku yazıhanesi, Diş tabibi Neyyir Nayır muayenehanesi 7 ve 5 numaralar Millî Eğitim Bakanlığı derleme müdürlüğü, Babıâli Caddesinin muhakkak ki en eski ve en güzel yapısı olan bu bina üçüncü Selim devri ricalinden meşhur Hoca Tahsin Efendinin idi. Bu bina uzun müddet Hoca Yusuf Efendi sipyan mektebi olarak Büyükşehrin bir şöhreti olmuştu, çok sevilmiş ve sayılmış olan Yusuf Efendi talimdeki kudreti kadar falakasıyla da meşhurdu. Tarihî bina bir ara da Medresetül Hattatin olmuştu. Türk yazı ve tezhib sanatı bakımından Medresetül Hattatine güzel Sanatlar Akademisinin pek verimli bir şubesi idi diyebiliriz. Bu medrese kapandıktan sonra bina bir müddet metrûk kalmış, sonra Millî Eğitim Bakanlığı tarafından Derleme Müdürlüğüne verilmiş, bu müessesenin başında bulunan merhum Selim Nüzhet Gerçekin himmetiyle dikkatli bir tamir görmüştür. İran Konsoloshanesi; bu büyük ve tarihî binanın kapusu Türkocağı Caddesi üzerindedir. (B.: İran Konsoloshanesi) Eminönü Halkevi; giriş kapusu keza Türkocağı Caddesi üzerindedir (B.: Eminönü Halkevi) Eminönü Halkevi köşesinden itibaren bina numaraları karşı tarafta olduğu gibi yeni bir silsile takip eder: 37 numara Eminönü Halkevinin yeni yapılan kısmı 35 numara Şerefefendi Sokağı kavşağı köşesinde Seyid Tanyerinin Bakkal dükkânı. Bu dükkân Edebiyat tarihimizde kıymetli bir hatırası olan Şahabettin Süleymanın “Rübab” ismindeki mecmuasını çıkardığı yerdir. 33 numara Diş tabibi Rifat Atay muayenehanesi 31 numara Nümune Boyahanesi 39 numara ev Nuruosmaniye Caddesi kavuşağı köşesinde Fırın; kapusu Nuruosmaniye Caddesi üzerindedir. 27 numara Tütüncü Ahmed Kayhan dükkânı 25 numara Dr. Ecved Sezer muayenehanesi Sadırâzam Mahmud Nedim Paşa Türbesi 23/1 numara Sucu ve gazete bayii 23 numara Rontgen mütehassısı Şükrü Aykın muayenehanesi 21 numara Zorlu Apartmanı, içinde; Dr. Muammer Tansı, Dr. Cevad Alpsoy, Dr. Atıf İsmail, Dr. Şemsi Mutver muayenehaneleri 19 numara Dr. Muzaffer Şevki, Dr. Aliye Tancıl, Dr. Muhterem Gökmen, Operatör ebe ve Dr. Pakize İzzet, Dr. Kemal Hüseyin, Dr. Nejad Kulakçı, Dr. Nevzad Ziya, Dişçi Hacer Ergun muayenehaneleri 17 numara Türk Hava Kurumu İstanbul Şubesi 15 numara ev. 13 numara İstanbul Belediyesi Temizlik İşleri Müdürlüğü 11 numara Büyük Reşid Paşa İlkokulu. 9. 7, 5, 3 ve 1 numaralar sed üzerinde sıra evler; kadîmden beri aile meskeni olagelmişlerdir. Babıâli Caddesi 1951 den sonra gerek şahsî teşebbüsler gerekse İstanbul şehrinin hâlâ içinde bulunduğu imâr faaliyeti dolayısiyle simâsını hayli değiştirmiştir; 1960 yılı şubatında, dokuz yıl zarfındaki bu değişiklik şöyle tesbit edilmiştir; Vilâyet önünden sol kaldırımı takip ettiğimize göre: İzzeddin Hanı ve Vilâyet Hanı yıkılmış, İzzeddin Hanı arsasının bir kısmı Vilâyet önünde açılan meydancığa alınmış, bu hanın geri kalan arsası ile Vilâyet Hanı arsası üzerine, yine Vilâyet Hanı adı ile, cephesi serapa camdan büyük bir İş Hanı inşa edilmiştir. Bu hanın alt katında ve ortada bulunan kapısının iki tarafındaki büyük mağazalardan birinde Umumî Bayii Hasan Kazma lüks bir yazıhane tesis etmiş, birinde de Vilâyet Lokantası adı ile temiz bir lokanta açılmıştır. Eskiden 6 kapu numarasını taşıyan, Meşrutiyette Donanma Cemiyeti, Cumhuriyet devrinde de Türk Hava Kurumu tarafından işgal edilmiş bulunan, uzunca bir zaman da Gazeteciler Cemiyetine makar olan güzel bina yıktırılmış, 1960 şubatında arsa tahta perde ile çevrili, üzerinde “Türk Hava Kurumu İş Hanı inşaatı” yazılı bir levha bulunuyordu. 4 numaradaki İsmail Akgün Matbaa ve kırtasiye mağazası - kütüphanesi de cephesini genişletmiş, iç teşkilâtını değiştirmiştir. İçinde İstanbul Bayındırlık Müdürlüğü ile Maarif Müdürlüğünün bulunduğu eski Nafia Nezareti binasının cadde cüphesinde bulunan küçük bağçe, mermer merdiven ve merdivenin bağlandığı ikinci kattaki balkon - taşlık traş edilip kaldırılmış, yerleri bağçe ile beraber caddeye eklenmiş, bu balkon - taşlıktaki medhal kapusu pencereye tahvil edilmiş binaya cadde üzerinde yeni ve büyük kapu açılmıştır. Doktor Mazhar Osman merhumun kışlık evi ve muayenehanesi olan binadan Nuruosmaniye meydancığına kadar olan kısımda hiç bir değişiklik olmamıştır. Eskiden 40/1 kapu numarasını taşıyan Cezerîkasımpaşa Camii yıktırılmış, arsa 1960 şubatında dolmuş yapan taksilere park yeri olmuştur. Bir köşesine Türk Migros’un bir satış barakası kurulmuştur. 40 kapu numarasını taşıyan tarihî binada Cumhuriyet Halk Partisinin İstanbul Vilâyeti merkez teşkilâtı bulunuyordu: İçinden C.H.P. çıkarılmış ve bina Türk Millî Talebe Federasyonuna verilmiştir. Bu binanın da önündeki küçük bağçe sokağa eklenmiştir; kapusu hâlen caddeye açılmaktadır. 1951 de tesbit ve yukarıda neşrettiğimiz notlarda 20, 24, 26 numaralarda gösterilen binalar yıktırılmış, yerine büyük “Rasim Hanı ve Pasajı” yaptırılmıştır. Eskiden, 10 kapu numarasını taşıyan binadan tramvay caddesi üzerinde 2 numarayı taşıyan Bozkurt Kıraathanesine ait olan kısım üzerinde eski yapı olarak bir Bozkurt Hanı kalmıştır. Bu handan evvel kaldırılmış binaların yerine “Aydınlık Hanı” adında büyük bir İş hanı yaptırılmış, Bozkurt Hanına Bozkurd Kıraathânesine kadar uzanan yere “Köşe Hanı” adı şeddâdî bir bina çıkmıştır. Köşe Hanı yapılırken yıkılıp kaldırılmış olan Bozkurt Kıraathanesinin sahibi Refet Pehlivan ölmüş, elinde bulunup kahvehanesinin duvarlarını bir namlı pehlivanlar galerisi halinde tezyin eden pehlivan portrelerinden mürekkep emsalsiz fotoğraf kolleksiyonu da vârisleri elinde kalmıştır. Dağılmaya, kaybolmıya mahkûmdur. Bu koleksiyon hakkında 1951 de yazdığımız temenni satırları ilgililer üzerinde en küçük bir tesir yapmamıştır. Maalesef ki Spor Teşkilâtımız, Beden Terbiyesi Umum Müdürlüğü Türk Sporunun akademik tarafı ve edebiyatını tedvin meselesini hiç düşünmemektedir, faaliyeti günün hay ve huyu içinde geçmektedir. Aydınlık Hanının alt kısmı tamamen “Şeker Bank” tarafından tutulmuştur. Köşe Hanının altında ve Babıâli Caddesi üzerinde bulunan müesseseler şunlardır: Köşede İş Bankası Türbe şubesi, Babıâli Eczahanesi ve Çardak Büfesi (B. : Çardak Büfesi). Babıâli Caddesinin sağ kenarını yine Vilâyet önünden başlıyarak 1960 şubatında şöylece tesbit ettik : Eskiden 15, 17 ve 19 kapu numaralarını taşıyan binalar imâr faaliyeti olarak yıktırılmış, bu yıkılan yapılar arasında son zamanlarda Konya Kebapçısı olan tarihî İhsan Kıraathânesi ile eski İstanbul Valisi ve Belediye Reisi Ord. Prof. F.K. Gökay’ın milki olan ve içinde edebiyatımızda çığır açmış Serveti Fünun gazete ve mecmuasının çıktığı tarihî bina vardır. Bir basın müzesi olacak yerde kazmaya hedef olmuştur. Yıkılan bu binalardan Gökay’a aid gayrimenkulün arsasının geri tarafında muhterem Profesörün bir necâbet timsâli olan kardeşi Nureddin Gökay’ın “Nurgök” matbaası bulunmaktadır. İstanbulun en temiz müessesesi olup yeni ve güzel makinelere sahip olan bir matbaadır. İstanbul Ansiklopedisi bir buçuk yıla yakındır ki bu matbaada basılır, ikinci ve üçüncü cildleri tamamlanmıştır (B.: Nurgök Matbaası). İran Konsoloshânesinin karşısındaki köşe başından Eminönü Halk binası Gazeteciler Cemiyeti tarafından satın alınmış, iki kat ilâvesiyle iç kısmı tamamen değiştirilerek yepyeni bir bina olmuştur (B.: Gazeteciler Cemiyeti). Halkevine ,ek olarak yaptırılmış bina konferans salonu - Çocuk Tiyatro Gençlik Teşkilâtı elindedir. 35 kapu numaralı bakkal dükkânının yerinde bir şekerci dükkânı açlmıştır. Nuruosmaniye Caddesi köşesindeki Cağaloğlu Fırını 5 - 6 yıl kadar kapalı kaldıktan sonra son imâr işleri arasında yanındaki 27 numaralı tütüncü dükkânı ile beraber yıktırılmıştır. Yeri arsa olarak durmaktadır, tam Cezerîkasımpaşa Camiinin arsasına karşıdır; bu fırın arsası da seyyar kundura boyacıları parkı olmuştur. Eskiden 17, 15 ve 11 kapu numaralı binaları Sedad Simavî merhum tarafından satın alınarak yıktırılmış, arsaları üzerine tesis ettiği Hürriyet Gazetesinin binasına başlanmış, tamamlayamadan vefat etmiş, oğulları tarafından ikmâl edilen bu bina, İstanbulu hakikaten tezyin eden muazzam bir yapı olmuştur; Türk gazeteciliğinin ve ayni zamanda modern Türk yapı sanatının yüz akıdır (B. Hürriyet Gazetesi). 11 numaralı Büyükreşidpaşa İlk Okulu binasına İstanbul Kız Lisesi yerleşmiştir. Sed üzerinde 1, 3, 5, 7, 9 kapu numaralarını taşıyan evlerin hepsi istimlâk edilip yıktırılmıştır. İkinci Sultan Mahmud Türbesinin yüksek duvarı da yıktırılmış, alçaltılmış, üzerine güzel bir demir parmaklık konmuştur. Yolun o sahası bu tadil ile şirinleşmiştir (Şubat 1960).