1890 ile 1895 arasında Tophâne sibyan bölüğünden Bursalı bıçkın meşreb bir genç olub hüsnü ânı İstanbulun bedtıynet gürûhu arasında dillere destan olmuşdu; Tophâne ketebesinden ve bu satırları yazan günahkârın refiki can beraber Üsküdarlı Âşık Râzi ki kalenderlik vâdisinde başını bir türlü derdü belâdan kurtaramamış, o yolda tebâh olmuş biridir (B. : Râzi, Âşık Hasan) Mestâne Aziz için bir semâî yazmıştır: Dâvet ettim o şûhi haddim bilmez küstâhâne Efendim şâhi hûbânım buyurun sizindir hâne Dürlü nazlar cilvelerle bakub mestâne mestâne Gelmemekçün sayub dökdü bin ma’zeret bin bahane Yüzü melek içi şeytan bakın hele şu külhâne Bıçkınlarla gezer kâfir Fener, Göksu, Kâğıdhâne Gurur nahvet cevrü cefâ sebeb toyluk onbeş yaşı Nolur bir gez şu sîneye yaslasa o şâhın başı Pâyine ser koyub didim olsun sana binek taşı Gazeb âlûd olub çattı o şuh iki keman kaşı Yüzü melek içi şeytan bakın hele şu külhâne Bıçkınlarla gezer kâfir Fener, Göksu, Kâğıdhâne Aziz derler sana yavrum top kâküllü Tophâneli İsim kâfi değil kendin aziz etmesin bilmeli O çapkınlar bed tıynetler sarar ise nazlı beli Âşıkına yılan olur kâkülünün her bir teli Yüzü melek içi şeytan bakın hele şu külhâne Bıçkınlarla gezer kâfir Fener, Göksu, Kâğıdhâne Tophâne neferâtından üç lâz anbardan bazı eşyayı mîriye çalıp satarlar...

1890 ile 1895 arasında Tophâne sibyan bölüğünden Bursalı bıçkın meşreb bir genç olub hüsnü ânı İstanbulun bedtıynet gürûhu arasında dillere destan olmuşdu; Tophâne ketebesinden ve bu satırları yazan günahkârın refiki can beraber Üsküdarlı Âşık Râzi ki kalenderlik vâdisinde başını bir türlü derdü belâdan kurtaramamış, o yolda tebâh olmuş biridir (B. : Râzi, Âşık Hasan) Mestâne Aziz için bir semâî yazmıştır: Dâvet ettim o şûhi haddim bilmez küstâhâne Efendim şâhi hûbânım buyurun sizindir hâne Dürlü nazlar cilvelerle bakub mestâne mestâne Gelmemekçün sayub dökdü bin ma’zeret bin bahane Yüzü melek içi şeytan bakın hele şu külhâne Bıçkınlarla gezer kâfir Fener, Göksu, Kâğıdhâne Gurur nahvet cevrü cefâ sebeb toyluk onbeş yaşı Nolur bir gez şu sîneye yaslasa o şâhın başı Pâyine ser koyub didim olsun sana binek taşı Gazeb âlûd olub çattı o şuh iki keman kaşı Yüzü melek içi şeytan bakın hele şu külhâne Bıçkınlarla gezer kâfir Fener, Göksu, Kâğıdhâne Aziz derler sana yavrum top kâküllü Tophâneli İsim kâfi değil kendin aziz etmesin bilmeli O çapkınlar bed tıynetler sarar ise nazlı beli Âşıkına yılan olur kâkülünün her bir teli Yüzü melek içi şeytan bakın hele şu külhâne Bıçkınlarla gezer kâfir Fener, Göksu, Kâğıdhâne Tophâne neferâtından üç lâz anbardan bazı eşyayı mîriye çalıp satarlar ve satarken derdest olunurlar, Mestâne Azizin de şerikleri olduğu, lâzların anbara çocuğu sokdukları tahakkuk eder, meydanı dayağından sonra üçer sene prangabend olurlar, Sinob zındanına sevk olunurlar. Mestâne Azizi bir defa görmüş idim, bir ramazanı şerifde Üsküdarda yaptığım çalgılı kahvehâneye Tophâneli ve Tersâneli her biri zehri kaatil lâzlarla beraber gelmişti, elhak güzellikde âfeti devran idi, lâkin asker formasının düğmeleri çözük, kuşağın bir ucu ayaklarında o zamanın modası kamerçin yemeni (B. : Kamerçin, Yemeni), tavrı ve edâsı son derece mübtezel, hazâ it idi. Çocuğa bir şey okumasını söylediler nazlandı, tersanelilerden biri suratına bir şamar attı, ağladı, sonra bir kesik kerem okudu, sesi dâvûdî, hıçkırır gibi çıkıyordu, hâlâ kulaklarımdadır : Sâkiyâ câmında nedir bu esrâr Söyletir divâne divâne beni Şarâbı lâ’linde ne keyfiyet var Bir katresi kıldı mestâne beni Meğer Azize “Mestâne” lâkabının verilmesi bu meşhur kesik keremi fevkalâde güzel okumasından imiş. O kadar tesir etti ki Azizi tokatlayan o kaba, hoyrat lâzlarla bizim Üsküdarın bazû ve pençe sahibi kabadayıları arasında büyük bir arbede çıkacakdı, hele onlar def olub gittiler ve fırtına kopmadı, onlar gider gitmez bir mecidiye sadaka verdiğimi de hatırlarım. Vâsıf Hiç Mestâne Aziz (Resim: S. B.)