Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
AVRUPA
İkinci Mahmud devri sonları ile bilhassa Tanzimat Devri denilen Abdülmecid ve Abdülâzizin münevver mutlakiyet devrinde, Türklerin Avrupalı kılık ve kıyafetine rağbet etmeğe başladıkları sırada, kadın ve erkek, saç kesimi ve yüz çeki düzeninde de yenilikler olmuştu; Kadınlarda alın boyunca iki kaşın üstüne dökülen top kâkül bıraktılar; erkekler, bilhassa gençler ve bulûğ çağındaki oğlan çocukları yazın başlarını usturaya vurdurur ve kışın da bir parmak eninden fazla saç bırakmazken saçlarını Avrupalılar gibi uzattılar, yüz şekillerine göre yandan, ortadan ayırıp taradılar; kadınların top kâkülleriyle nevcivanların ve oğlanların uzun saçlarına “Avrupa” denildi.
İkinci Mahmud devrinin kıyafet inkılâbına kadar, bülûğ çağından sonra saç ancak köçek oğlanlar veya mahbubdost ekâbirin yârü ağyardan gizli bakıp büyüttükleri sînebülbülleri tarafından bırakılırdı; İkinci Mahmudun setire pantalon giydirmesi kadar taranan uzun saçlar da mutaassıb muhafazakârlarca hoş karşılanmamıştı, “Firenge taklid bid’at” dediler; devrin zihniyetini gösteren bir fıkra vardır:
Etem Pertev Paşa, iki oğluna setire pantalon giydirip Sultan Mahmuda götürür, padişah çocukları sevip okşadıktan sonra babalarına: “Başlarını tıraş ettirmişsiniz başları da Avrupa olsun” der, Pertev Paşa: “Nezle oluyorlar da efendimiz....
⇓ Devamını okuyunuz...
İkinci Mahmud devri sonları ile bilhassa Tanzimat Devri denilen Abdülmecid ve Abdülâzizin münevver mutlakiyet devrinde, Türklerin Avrupalı kılık ve kıyafetine rağbet etmeğe başladıkları sırada, kadın ve erkek, saç kesimi ve yüz çeki düzeninde de yenilikler olmuştu; Kadınlarda alın boyunca iki kaşın üstüne dökülen top kâkül bıraktılar; erkekler, bilhassa gençler ve bulûğ çağındaki oğlan çocukları yazın başlarını usturaya vurdurur ve kışın da bir parmak eninden fazla saç bırakmazken saçlarını Avrupalılar gibi uzattılar, yüz şekillerine göre yandan, ortadan ayırıp taradılar; kadınların top kâkülleriyle nevcivanların ve oğlanların uzun saçlarına “Avrupa” denildi.
İkinci Mahmud devrinin kıyafet inkılâbına kadar, bülûğ çağından sonra saç ancak köçek oğlanlar veya mahbubdost ekâbirin yârü ağyardan gizli bakıp büyüttükleri sînebülbülleri tarafından bırakılırdı; İkinci Mahmudun setire pantalon giydirmesi kadar taranan uzun saçlar da mutaassıb muhafazakârlarca hoş karşılanmamıştı, “Firenge taklid bid’at” dediler; devrin zihniyetini gösteren bir fıkra vardır:
Etem Pertev Paşa, iki oğluna setire pantalon giydirip Sultan Mahmuda götürür, padişah çocukları sevip okşadıktan sonra babalarına: “Başlarını tıraş ettirmişsiniz başları da Avrupa olsun” der, Pertev Paşa: “Nezle oluyorlar da efendimiz..” diye cevap verecek olur. Sultan Mahmud: “Alışırlar alışırlar saçları Avrupa olsun..” diye emreder.
Aşağıdaki manzume adını tesbit edemediğimiz muhafazakâr bir şairin “Avrupa” lı bir genç paşazâdeyi tehzil yollu yazılmıştır:
Pek yaraşmış ak pantalon mum gibi
Peşindeki âşıkları kum gibi
Güzel beyim civanların içinde
Tâze çıkmış sakızlı lokum gibi
Gönül çeler başındaki avrupa
Güzel beyim hem nazlıdır hem hoppa
Dâvet itsem aceb gülüm gelir mi
Hâne viran hem semtimiz pek sapa
Beyimin saçına reşk itse gerçek
Ağzı sulanarak tavşanla köçek
Köçekler içinde Menekşe, Fulya
Yasemin var ammâ yok böyle çiçek
Uşak olsam ben giydirsem ben soysam
Avrupayı hem tarasam hem koksam
Lütfedüp de ayağını öpdürse
Yüreğimde ne gam kalır ne tasam
Paşa babanıza arzetsen nola
Beni katsın beyim yanına lala
Sitem etme avrupanı savurup
Dime bu kuluna avucun yala.
Geçen asır sonunda Alafranga hanım yaşmak ve ferâce altında
(Müsâhibzâde, Eski İstanbul yaşayışı)
Çeçen asır sonunda İstanbulda Avrupa modası, bir Hanımefendi ve sabahlığı içinde küçük hanım
(Müsahibzâde, Eski İstanbul yaşayışı)
Tema
Diğer
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Kod
IAM030186
Tema
Diğer
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
Cilt 3, sayfalar 1357-1358
Not
Görsel: cilt 3, sayfa 1358
Tema
Diğer
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.