TR
Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
About
Istanbul Encyclopedia
Reşad Ekrem Koçu
Web Project
Entries
❯
Volume 3: Aş-Ba
AVRUPA
İkinci Mahmud devri sonları ile bilhassa Tanzimat Devri denilen Abdülmecid ve Abdülâzizin münevver mutlakiyet devrinde, Türklerin Avrupalı kılık ve kıyafetine rağbet etmeğe başladıkları sırada, kadın ve erkek, saç kesimi ve yüz çeki düzeninde de yenilikler olmuştu; Kadınlarda alın boyunca iki kaşın üstüne dökülen top kâkül bıraktılar; erkekler, bilhassa gençler ve bulûğ çağındaki oğlan çocukları yazın başlarını usturaya vurdurur ve kışın da bir parmak eninden fazla saç bırakmazken saçlarını Avrupalılar gibi uzattılar, yüz şekillerine göre yandan, ortadan ayırıp taradılar; kadınların top kâkülleriyle nevcivanların ve oğlanların uzun saçlarına “Avrupa” denildi. İkinci Mahmud devrinin kıyafet inkılâbına kadar, bülûğ çağından sonra saç ancak köçek oğlanlar veya mahbubdost ekâbirin yârü ağyardan gizli bakıp büyüttükleri sînebülbülleri tarafından bırakılırdı; İkinci Mahmudun setire pantalon giydirmesi kadar taranan uzun saçlar da mutaassıb muhafazakârlarca hoş karşılanmamıştı, “Firenge taklid bid’at” dediler; devrin zihniyetini gösteren bir fıkra vardır: Etem Pertev Paşa, iki oğluna setire pantalon giydirip Sultan Mahmuda götürür, padişah çocukları sevip okşadıktan sonra babalarına: “Başlarını tıraş ettirmişsiniz başları da Avrupa olsun” der, Pertev Paşa: “Nezle oluyorlar da efendimiz....
⇓ Read more...
İkinci Mahmud devri sonları ile bilhassa Tanzimat Devri denilen Abdülmecid ve Abdülâzizin münevver mutlakiyet devrinde, Türklerin Avrupalı kılık ve kıyafetine rağbet etmeğe başladıkları sırada, kadın ve erkek, saç kesimi ve yüz çeki düzeninde de yenilikler olmuştu; Kadınlarda alın boyunca iki kaşın üstüne dökülen top kâkül bıraktılar; erkekler, bilhassa gençler ve bulûğ çağındaki oğlan çocukları yazın başlarını usturaya vurdurur ve kışın da bir parmak eninden fazla saç bırakmazken saçlarını Avrupalılar gibi uzattılar, yüz şekillerine göre yandan, ortadan ayırıp taradılar; kadınların top kâkülleriyle nevcivanların ve oğlanların uzun saçlarına “Avrupa” denildi. İkinci Mahmud devrinin kıyafet inkılâbına kadar, bülûğ çağından sonra saç ancak köçek oğlanlar veya mahbubdost ekâbirin yârü ağyardan gizli bakıp büyüttükleri sînebülbülleri tarafından bırakılırdı; İkinci Mahmudun setire pantalon giydirmesi kadar taranan uzun saçlar da mutaassıb muhafazakârlarca hoş karşılanmamıştı, “Firenge taklid bid’at” dediler; devrin zihniyetini gösteren bir fıkra vardır: Etem Pertev Paşa, iki oğluna setire pantalon giydirip Sultan Mahmuda götürür, padişah çocukları sevip okşadıktan sonra babalarına: “Başlarını tıraş ettirmişsiniz başları da Avrupa olsun” der, Pertev Paşa: “Nezle oluyorlar da efendimiz..” diye cevap verecek olur. Sultan Mahmud: “Alışırlar alışırlar saçları Avrupa olsun..” diye emreder. Aşağıdaki manzume adını tesbit edemediğimiz muhafazakâr bir şairin “Avrupa” lı bir genç paşazâdeyi tehzil yollu yazılmıştır: Pek yaraşmış ak pantalon mum gibi Peşindeki âşıkları kum gibi Güzel beyim civanların içinde Tâze çıkmış sakızlı lokum gibi Gönül çeler başındaki avrupa Güzel beyim hem nazlıdır hem hoppa Dâvet itsem aceb gülüm gelir mi Hâne viran hem semtimiz pek sapa Beyimin saçına reşk itse gerçek Ağzı sulanarak tavşanla köçek Köçekler içinde Menekşe, Fulya Yasemin var ammâ yok böyle çiçek Uşak olsam ben giydirsem ben soysam Avrupayı hem tarasam hem koksam Lütfedüp de ayağını öpdürse Yüreğimde ne gam kalır ne tasam Paşa babanıza arzetsen nola Beni katsın beyim yanına lala Sitem etme avrupanı savurup Dime bu kuluna avucun yala. Geçen asır sonunda Alafranga hanım yaşmak ve ferâce altında (Müsâhibzâde, Eski İstanbul yaşayışı) Çeçen asır sonunda İstanbulda Avrupa modası, bir Hanımefendi ve sabahlığı içinde küçük hanım (Müsahibzâde, Eski İstanbul yaşayışı)
Theme
Other
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM030186
Theme
Other
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 3, pages 1357-1358
Note
Image: volume 3, page 1358
Theme
Other
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
In collaboration with  
Rights Statement
Cookie Policy
LPPD