Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
ATMEYDANI
Eski Umumî Hapishane ve Tapu konağı ile Yüksek Ticaret Mektebi ve Sultanahmed Camii arasındaki meydan ki, halk ağzında camiye nisbetle Sultanahmed meydanı denilir.
Bir ihtilâllere, ayaklanmalara, siyasî toplantılara, mitinglere sahne olmuş tarihi çok zengin bir yerdir (B.: Atmeydanı vak’ası, Vak’ayi Hayriye, Sultanahmed Mitingi). Bizans devrinde, Hippodrom’un yeridir ki türkçe karşılığı Atmeydanı, en güzel bir isimdir. Dikilitaş, örme sütun, burmalı sütun ve Alman çeşmesi bu meydanın ortasında sıralanmıştır. (Bütün bu isimlere bakınız). Bu satırların yazıldığı sırada, ortasında park adını taşıyan bir yeşil saha mevcut ise de, aslında Büyükşehre lâyık bir halk bahçesi dahi denilemiyecek kadar bakımsız ve muhakkak ki, küçüktür. Boyu 300 metre, eni 75 metre kadardır. Fetihten sonra Türk binicilerine bir talim meydanı olmuştu; cirid oyunları burada oynanırdı.
On yedinci asrın büyük şairi Şeyhülislâm Yahya Efendi, nefis bir gazelinde Atmeydanını şöyle tasvir ediyor:
Semendi nâz ile yüğrük civanlar seyre çıksunlar
Pür olsun hûblerle Atmeydanı Stanbulun
Bu si’rin hak budur Yahyâ ki gayet bînazîr oldu
Pesend eylerse lâik ehli irfanı Stanbulun
On sekizinci asrın büyük şairi Nedim de, Üçüncü Ahmede sunduğu bir bayram tebriki kasıdesinde:
Binüb sad izzü nâz ile semendi şûh reftâre
Güzell...
⇓ Devamını okuyunuz...
Eski Umumî Hapishane ve Tapu konağı ile Yüksek Ticaret Mektebi ve Sultanahmed Camii arasındaki meydan ki, halk ağzında camiye nisbetle Sultanahmed meydanı denilir.
Bir ihtilâllere, ayaklanmalara, siyasî toplantılara, mitinglere sahne olmuş tarihi çok zengin bir yerdir (B.: Atmeydanı vak’ası, Vak’ayi Hayriye, Sultanahmed Mitingi). Bizans devrinde, Hippodrom’un yeridir ki türkçe karşılığı Atmeydanı, en güzel bir isimdir. Dikilitaş, örme sütun, burmalı sütun ve Alman çeşmesi bu meydanın ortasında sıralanmıştır. (Bütün bu isimlere bakınız). Bu satırların yazıldığı sırada, ortasında park adını taşıyan bir yeşil saha mevcut ise de, aslında Büyükşehre lâyık bir halk bahçesi dahi denilemiyecek kadar bakımsız ve muhakkak ki, küçüktür. Boyu 300 metre, eni 75 metre kadardır. Fetihten sonra Türk binicilerine bir talim meydanı olmuştu; cirid oyunları burada oynanırdı.
On yedinci asrın büyük şairi Şeyhülislâm Yahya Efendi, nefis bir gazelinde Atmeydanını şöyle tasvir ediyor:
Semendi nâz ile yüğrük civanlar seyre çıksunlar
Pür olsun hûblerle Atmeydanı Stanbulun
Bu si’rin hak budur Yahyâ ki gayet bînazîr oldu
Pesend eylerse lâik ehli irfanı Stanbulun
On sekizinci asrın büyük şairi Nedim de, Üçüncü Ahmede sunduğu bir bayram tebriki kasıdesinde:
Binüb sad izzü nâz ile semendi şûh reftâre
Güzeller Atmeydanında alur şimdi meydanı
diyor. Bu şiirler pek aydın olarak gösterir ki, Atmeydanı, asırlar boyunca İstanbulun en şenlikli bayram yerlerinden biri olmuştur. Nedimin muasırlarından, İstanbulda İngiliz elçisinin zevcesi olarak bulunmuş bir İngiliz edibesi, Laydi Montague, Londradaki muhibbelerinden bir Kontes P*** ye gönderdiği mektupta: “En zarif meydanlarımız Atmeydaniyle kabili kıyas olamaz” diyor ki, bu cümle, Atmeydanının on sekizinci asır başındaki güzelliğini tahlil etmek için kuvvetli bir vesikadır.
Evliya Çelebi ise, Atmeydanını “İstanbul içre temaşagâh olan” yerlerin başında kaydediyor.
On altıncı asırda Kanunî Süleyman devrinde büyük saray düğünlerinin eğlenceleri bu meydanda yapılmıştı. On altıncı asrın İbrahim Paşa sarayı ve Sokullu Mehmed Paşa sarayı gibi en muazzam ve muhteşem vezir sarayları bu meydanda nâzır idi. On yedinci asır başlarında Sultanahmed Camii yapılıncaya kadar Atmeydanının bugünkü sahasından çok daha geniş olduğu muhakkaktır (B.: Sultanahmed Meydanı).
Abdülmecid zamanında Atmeydanı
(Resim: W.H. Bartlett’den Sabiha Bozcalı eli ile)
Abdülâziz zamanında Atmeydanı
(Resim: C. Biseo’dan Saliha Bozcalı eli ile)
Kanunî Sultan Süleyman devrinde Atmeydanı düğününde Çanak yağması
(Halûk Y. Şehsüvaroğlunun "Asırlar boyunca İstanbul" eserindeki minyatür kopyası)
Tema
Yer
Emeği Geçen
Sabiha Bozcalı
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Kod
IAM030133
Tema
Yer
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Emeği Geçen
Sabiha Bozcalı
Tanım
Cilt 3, sayfalar 1268E1, 1315-1316
Not
Görsel: cilt 3, sayfalar 1268E1, 1314, 1315
Bakınız Notu
B.: Atmeydanı vak’ası, Vak’ayi Hayriye, Sultanahmed Mitingi; B.: Sultanahmed Meydanı
Tema
Yer
Emeği Geçen
Sabiha Bozcalı
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.