Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
ANDON (Demirci)
İkinci Abdülhamid devri sonları ile Meşrutiyet devrinde büyük şehrin namlı kasa hırsızlarından; kasa hırsızı ve şaki Mike’nin çetesine girip zabıtaca tanındığı zaman henüz on sekiz on dokuz yaşlarında bulunuyordu; Yunan tebaasından, iri yarı, kabadayı tavırlı, beyaz, kumral saç ve bıyıklı, yüzünün melâhati içinin mel’anetini gizlemiş gayet cesur bir delikanlıydı. İlk vakası, Mike çetesinde Evkaf Nezareti kasaları soygunculuğunda bulunmasıdır. Asıl sanatı sobacılık idi; bir sobacı çırağı olarak Nezaretin sobalarını tamir edip kurarlarken kasalar hırsını tahrik etmiş, Mikeye parlak bir soygunculuk projesi tekilf etmiş, Nezaret hademesinden kandırdıkları ikisinin yardımı ile Mike, Andon, Fransız Jan ve İngiliz tebaasından Çolak Odiseadan mürekkep olan çete, sobacı olarak girdikleri Nezaret binasında, akşam paydosundan sonra kolaylıkla gizlenmiş, soygunculuk işi gayet kolay olmuş ise de, ertesi gün, iki hademe ile sobacıların ortaklıktan kaybolması bütün şüpheleri onların üzerinde toplıyarak, zabıtanın amansız takibi ile birer birer ele geçmişlerdir. İkinci Abdülhamidin son yıllarında olan bu vaka,, genç Andonu Galata eclâf ve esfili arasında sivriltilmiştir.
Bir müddet sonra, Mike’nin ölümü ile, Andon çetenin başına geçmiş, 1913 - 1914 arasında da, yine pek cüretkârane ve güpe gündü...
⇓ Read more...
İkinci Abdülhamid devri sonları ile Meşrutiyet devrinde büyük şehrin namlı kasa hırsızlarından; kasa hırsızı ve şaki Mike’nin çetesine girip zabıtaca tanındığı zaman henüz on sekiz on dokuz yaşlarında bulunuyordu; Yunan tebaasından, iri yarı, kabadayı tavırlı, beyaz, kumral saç ve bıyıklı, yüzünün melâhati içinin mel’anetini gizlemiş gayet cesur bir delikanlıydı. İlk vakası, Mike çetesinde Evkaf Nezareti kasaları soygunculuğunda bulunmasıdır. Asıl sanatı sobacılık idi; bir sobacı çırağı olarak Nezaretin sobalarını tamir edip kurarlarken kasalar hırsını tahrik etmiş, Mikeye parlak bir soygunculuk projesi tekilf etmiş, Nezaret hademesinden kandırdıkları ikisinin yardımı ile Mike, Andon, Fransız Jan ve İngiliz tebaasından Çolak Odiseadan mürekkep olan çete, sobacı olarak girdikleri Nezaret binasında, akşam paydosundan sonra kolaylıkla gizlenmiş, soygunculuk işi gayet kolay olmuş ise de, ertesi gün, iki hademe ile sobacıların ortaklıktan kaybolması bütün şüpheleri onların üzerinde toplıyarak, zabıtanın amansız takibi ile birer birer ele geçmişlerdir. İkinci Abdülhamidin son yıllarında olan bu vaka,, genç Andonu Galata eclâf ve esfili arasında sivriltilmiştir.
Bir müddet sonra, Mike’nin ölümü ile, Andon çetenin başına geçmiş, 1913 - 1914 arasında da, yine pek cüretkârane ve güpe gündüz Anadolu - Bağdad Demiryolları şirketinin Haydarpaşa Garındaki kasalarını soymuştur; bu sefer de istasyon hekçisi olan bir Karadağlıyı elde ederek, bir pazar günü istasyona girmişler, bekçiyi, zabıtayı şaşırtmak üzere bağlamışlar, kasalardan birini de kırıp savuşmuşlardır. Vakadan derhal haberdar edilen zabıta, bu soygunculuğun Demirci Andon’un işi olduğunu ilk bakışta anlamış, Tophane ve Galatada sıkı bir araştırma yapılmış. Andon ve ayakdaşları Galatada Kafesci sokağında bir kahvehanede yakalanmışlardır. Çete efradı evvelâ inkâr yoluna sapmışlarsa da, Galatanın eski alüftelerinden olup Andonu yanında barındıran Teodora’nın evinde yapılan bir araştırmada, balkonda büyükçe bir fıçının içinde bulunan bir zakkum ağacının yeni eşelenmiş toprağı nazarı dikkati celbetmiş ve çalınan paralar, cins cins istif edilmiş bir halde bulunmuştur. Demirci Andon, Mütareke yıllarının hercü merci içinde kaybolmuştur.
İstanbul hayatı üzerine çok kıymetli hâtıralar neşretmiş olan Çankırılı Ahmed Kemal Üçok, bu namlı hırsız hakkında İstabul Ansiklopedisine şu satırları göndermiştir:
“Demirci Andon Kefalonyalı kasa hırsızları ile beraber çalışırdı. Beyoğlunda, sultan Aziz zamanında Pirinççinin meyhanesi ve Abdülhamid devrinde Epiros Birahanesi denilen şimdiki P.T.T. şubesinin bulunduğu binada toplanır ve karar verirlerdi. Ben bilmiyerek bu adamla bir müddet konuştum.
Meşrutiyetten sonra Cihangir’e Firuzağa camisinin yanında “Polis Gece Mektebi” açmıştım. Beyoğlu mutasarrıfı Mazhar bey tedrisatımı beğendi, otuz polisi talebe olarak gönderdi, bunların arasında Başçavuş Yorgi Efendi vardı ki sonra merkez memuru ve nihayet tekaüt oldu, kasa hırsızlarını takib hususunda çok yararlığı görülmüştür. Ahbabım Andonun kim olduğunu bana o anlattı, hattâ bir vak’anın önünü aldı. Andon kasayı açmaz yandan delerdi. Mike ile birlikte Sinopta Rus vapurları Acentesinin ve Sirkecide bir ticarethanein kasalarını böyle kırmıştı.
Bibl. : S. Tezsezen, not; A.K: Üçok, no.
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM020531
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 2, pages 845-846
Bibliography Note
Bibl. : S. Tezsezen, not; A.K: Üçok, no.
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.