Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
AKÎDE ŞEKERİ
Bugün sadece lokum şekeri dediğimiz “rahatülhülkum” un yanında akide şekeri, fetihten bugüne kadar büyük şehir İstanbulun şöhretlerinden bir ağız tadı olmuştur.
Akidenin, bugünkü kesiliş tarzı meşhur şekerci Hacı Bekir Efendi merhumun icadıdır denilir; kakaolu, fındıklı, susamlı akidelerin de birer uydurma şeker olduğu, muhakkaktır. Akide şekerinin karakteristik hüviyeti baharatlı şeker oluşudur, başta da karanfil ve tarçın gelir.
İstanbuldan başlayarak, Türkiyede akide şekerinin Hacı Bekir kesiminden evvel, bu şeker, bugünün on kuruşluk madenî parasından az büyükçe, eski bakır mangırlar büyüklüğünde ve şeklinde kesilir, göbekleri de çukur olurdu.
Akide şekeri, İstanbulun fethile beraber, Osmanlı sarayı teşrifatında mühim bir yer almıştı; her salı günü, sabah namazından sonra sarayda kubbe altında toplanan divanı hümayun erkânına: “Yeniçerilerin hükûmete sadakatinin işareti olarak” Muhzir Ağa tarafından akide şekeri getirilir, Sadırazama, kubbe vezirlerine, kazaskerlere, reisülküttab, nişancı ve defterdar vesair divan âzalarına sunulurdu: Sadırazama iki yüz, vezir ve kazasker efendilerine sair divan âzalarına yüz ellişer, Yeniçeri Ağasına, Sekbanbaşı Ağaya ve Kethüda beye yüzer, divanı hümayun teşfiratına memur kimselerle divan kâtiplerine de rütbe ve hizmetlerine göre 15-30 dirh...
⇓ Read more...
Bugün sadece lokum şekeri dediğimiz “rahatülhülkum” un yanında akide şekeri, fetihten bugüne kadar büyük şehir İstanbulun şöhretlerinden bir ağız tadı olmuştur.
Akidenin, bugünkü kesiliş tarzı meşhur şekerci Hacı Bekir Efendi merhumun icadıdır denilir; kakaolu, fındıklı, susamlı akidelerin de birer uydurma şeker olduğu, muhakkaktır. Akide şekerinin karakteristik hüviyeti baharatlı şeker oluşudur, başta da karanfil ve tarçın gelir.
İstanbuldan başlayarak, Türkiyede akide şekerinin Hacı Bekir kesiminden evvel, bu şeker, bugünün on kuruşluk madenî parasından az büyükçe, eski bakır mangırlar büyüklüğünde ve şeklinde kesilir, göbekleri de çukur olurdu.
Akide şekeri, İstanbulun fethile beraber, Osmanlı sarayı teşrifatında mühim bir yer almıştı; her salı günü, sabah namazından sonra sarayda kubbe altında toplanan divanı hümayun erkânına: “Yeniçerilerin hükûmete sadakatinin işareti olarak” Muhzir Ağa tarafından akide şekeri getirilir, Sadırazama, kubbe vezirlerine, kazaskerlere, reisülküttab, nişancı ve defterdar vesair divan âzalarına sunulurdu: Sadırazama iki yüz, vezir ve kazasker efendilerine sair divan âzalarına yüz ellişer, Yeniçeri Ağasına, Sekbanbaşı Ağaya ve Kethüda beye yüzer, divanı hümayun teşfiratına memur kimselerle divan kâtiplerine de rütbe ve hizmetlerine göre 15-30 dirhem şeker dağıtılırdı.
Bütün esnaf misilli, şekercilik de gedikli idi. Büyük şehirde akide şekeri işleyen şekercilerin sayısı tahdid edilmişti; bunların işledikleri şeker de ancak sarayı hümayun ile vezir, âyan ve eşraf saray konaklarının ihtiyacını karşılayabilirdi; İstanbul halkının ise akide şekerine karşı büyük bir düşkünlüğü vardı; bunun neticesinde kaçak akide işleyen şekerciler, koltuk şekerciler türedi; bu da İstanbulda bir ham şeker buhranı doğurdu, ve ham şekerin fiatı arttı. (20 Safer 990) 1582 tarihli bir ferman, bugün kıymetli bir vesikadır:
“İstanbul Kadısına hüküm ki,
“Sâbıka İstanbul Kadısı olan Mevlâna Zekeriya, damet fezailüh süddei saadetime mektup gönderip İstanbulda şekercilik hirfetinin ehli hibresi ve yiğitbaşıları vesair ehlivukufları meclisi şer’e gelip İstanbulda koltukçu (Kaçak esnaf) çoğalıp şehre gelen şekeri onlar alıp akide etmekle şekeri ziyade bahaya çıkıp kıyyesi yirmi otuz akçede iken kırk beş elli akçe olmuştur deyu bundan böyle koltukçular menolunmak rica ettiklerini arzetmekle koltukçuların menedilmesini emir buyurdum”.
Theme
Folklore
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM011037
Theme
Folklore
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 1, pages 521-522
Theme
Folklore
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.