Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
AKÎDE ŞEKERİ
Bugün sadece lokum şekeri dediğimiz “rahatülhülkum” un yanında akide şekeri, fetihten bugüne kadar büyük şehir İstanbulun şöhretlerinden bir ağız tadı olmuştur.
Akidenin, bugünkü kesiliş tarzı meşhur şekerci Hacı Bekir Efendi merhumun icadıdır denilir; kakaolu, fındıklı, susamlı akidelerin de birer uydurma şeker olduğu, muhakkaktır. Akide şekerinin karakteristik hüviyeti baharatlı şeker oluşudur, başta da karanfil ve tarçın gelir.
İstanbuldan başlayarak, Türkiyede akide şekerinin Hacı Bekir kesiminden evvel, bu şeker, bugünün on kuruşluk madenî parasından az büyükçe, eski bakır mangırlar büyüklüğünde ve şeklinde kesilir, göbekleri de çukur olurdu.
Akide şekeri, İstanbulun fethile beraber, Osmanlı sarayı teşrifatında mühim bir yer almıştı; her salı günü, sabah namazından sonra sarayda kubbe altında toplanan divanı hümayun erkânına: “Yeniçerilerin hükûmete sadakatinin işareti olarak” Muhzir Ağa tarafından akide şekeri getirilir, Sadırazama, kubbe vezirlerine, kazaskerlere, reisülküttab, nişancı ve defterdar vesair divan âzalarına sunulurdu: Sadırazama iki yüz, vezir ve kazasker efendilerine sair divan âzalarına yüz ellişer, Yeniçeri Ağasına, Sekbanbaşı Ağaya ve Kethüda beye yüzer, divanı hümayun teşfiratına memur kimselerle divan kâtiplerine de rütbe ve hizmetlerine göre 15-30 dirh...
⇓ Devamını okuyunuz...
Bugün sadece lokum şekeri dediğimiz “rahatülhülkum” un yanında akide şekeri, fetihten bugüne kadar büyük şehir İstanbulun şöhretlerinden bir ağız tadı olmuştur.
Akidenin, bugünkü kesiliş tarzı meşhur şekerci Hacı Bekir Efendi merhumun icadıdır denilir; kakaolu, fındıklı, susamlı akidelerin de birer uydurma şeker olduğu, muhakkaktır. Akide şekerinin karakteristik hüviyeti baharatlı şeker oluşudur, başta da karanfil ve tarçın gelir.
İstanbuldan başlayarak, Türkiyede akide şekerinin Hacı Bekir kesiminden evvel, bu şeker, bugünün on kuruşluk madenî parasından az büyükçe, eski bakır mangırlar büyüklüğünde ve şeklinde kesilir, göbekleri de çukur olurdu.
Akide şekeri, İstanbulun fethile beraber, Osmanlı sarayı teşrifatında mühim bir yer almıştı; her salı günü, sabah namazından sonra sarayda kubbe altında toplanan divanı hümayun erkânına: “Yeniçerilerin hükûmete sadakatinin işareti olarak” Muhzir Ağa tarafından akide şekeri getirilir, Sadırazama, kubbe vezirlerine, kazaskerlere, reisülküttab, nişancı ve defterdar vesair divan âzalarına sunulurdu: Sadırazama iki yüz, vezir ve kazasker efendilerine sair divan âzalarına yüz ellişer, Yeniçeri Ağasına, Sekbanbaşı Ağaya ve Kethüda beye yüzer, divanı hümayun teşfiratına memur kimselerle divan kâtiplerine de rütbe ve hizmetlerine göre 15-30 dirhem şeker dağıtılırdı.
Bütün esnaf misilli, şekercilik de gedikli idi. Büyük şehirde akide şekeri işleyen şekercilerin sayısı tahdid edilmişti; bunların işledikleri şeker de ancak sarayı hümayun ile vezir, âyan ve eşraf saray konaklarının ihtiyacını karşılayabilirdi; İstanbul halkının ise akide şekerine karşı büyük bir düşkünlüğü vardı; bunun neticesinde kaçak akide işleyen şekerciler, koltuk şekerciler türedi; bu da İstanbulda bir ham şeker buhranı doğurdu, ve ham şekerin fiatı arttı. (20 Safer 990) 1582 tarihli bir ferman, bugün kıymetli bir vesikadır:
“İstanbul Kadısına hüküm ki,
“Sâbıka İstanbul Kadısı olan Mevlâna Zekeriya, damet fezailüh süddei saadetime mektup gönderip İstanbulda şekercilik hirfetinin ehli hibresi ve yiğitbaşıları vesair ehlivukufları meclisi şer’e gelip İstanbulda koltukçu (Kaçak esnaf) çoğalıp şehre gelen şekeri onlar alıp akide etmekle şekeri ziyade bahaya çıkıp kıyyesi yirmi otuz akçede iken kırk beş elli akçe olmuştur deyu bundan böyle koltukçular menolunmak rica ettiklerini arzetmekle koltukçuların menedilmesini emir buyurdum”.
Tema
Folklor
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Kod
IAM011037
Tema
Folklor
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
Cilt 1, sayfalar 521-522
Tema
Folklor
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.