Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
AHMED FEVZİ PAŞA (Firârî, Hain)
Geçen asrın Osmanlı müşirlerinden; doğduğu tarih bilinmiyor. Enderunu hümayundan yetişmedir: Enderun tarihi müellifi Tayyarzâde Atâ Bey, bu zatın hal tercümesini yazarken, bir türedi macerâperest olarak göstermektedir, Atâ Beyin anlattığına göre:
Gençliğinde Çengelköy iskelesinde bir çifte piyadede işler ayağı yalın, baldırı çıplak bir pırpırı kayıkçı idi. Vücud yapısının ve yüzünün fevkalâde güzelliği ile devrinin ricalinden Berberbaşı Ali Ağanın kardeşi Kapıcılar kethüdası İbrahim Ağaya çatmış, bu zâtin hamlacıbaşısı olmuştu; İbrahim Ağanın Çengelköyündeki yalısında; rıhtıma kanca atarak yanaşıp ilişerek, denize kürek sallayıp pala çalarak ve kayıkhânede yatıp barınarak vakit geçiririken, İbrahim Ağanın ölümünden sonra, İkinci Mahmud üzerinde büyük nüfuz sahibi olan ve Berberbaşılıktan Silâhdarlığa yükselen Ali Ağa tarafından himâye edilmiş, sarayı hümayunun Sofa ocağına alınmış, tedbil hasekisi olmuş, Asakiri Mahsure teşkilâtâında da zabitlik ile kayrılmış ve bundan sonra kendisine ikbal yolu açılmıştır.
Yeniçeri ocağının kaldırılması vakasında büyük yararlıklar göstererek İkinci Mahmudun tüm güvenini kazanan Ahmed Fevzi Ağa (B. : Ahmediye Caddesi; Fevziye Caddesi) padişahın bir yıl Râmikışlasında oturduğu sırada (B.: Râmi Kışlası) padişahın harp yaverliği hizmetinde bulunmuş;...
⇓ Read more...
Geçen asrın Osmanlı müşirlerinden; doğduğu tarih bilinmiyor. Enderunu hümayundan yetişmedir: Enderun tarihi müellifi Tayyarzâde Atâ Bey, bu zatın hal tercümesini yazarken, bir türedi macerâperest olarak göstermektedir, Atâ Beyin anlattığına göre:
Gençliğinde Çengelköy iskelesinde bir çifte piyadede işler ayağı yalın, baldırı çıplak bir pırpırı kayıkçı idi. Vücud yapısının ve yüzünün fevkalâde güzelliği ile devrinin ricalinden Berberbaşı Ali Ağanın kardeşi Kapıcılar kethüdası İbrahim Ağaya çatmış, bu zâtin hamlacıbaşısı olmuştu; İbrahim Ağanın Çengelköyündeki yalısında; rıhtıma kanca atarak yanaşıp ilişerek, denize kürek sallayıp pala çalarak ve kayıkhânede yatıp barınarak vakit geçiririken, İbrahim Ağanın ölümünden sonra, İkinci Mahmud üzerinde büyük nüfuz sahibi olan ve Berberbaşılıktan Silâhdarlığa yükselen Ali Ağa tarafından himâye edilmiş, sarayı hümayunun Sofa ocağına alınmış, tedbil hasekisi olmuş, Asakiri Mahsure teşkilâtâında da zabitlik ile kayrılmış ve bundan sonra kendisine ikbal yolu açılmıştır.
Yeniçeri ocağının kaldırılması vakasında büyük yararlıklar göstererek İkinci Mahmudun tüm güvenini kazanan Ahmed Fevzi Ağa (B. : Ahmediye Caddesi; Fevziye Caddesi) padişahın bir yıl Râmikışlasında oturduğu sırada (B.: Râmi Kışlası) padişahın harp yaverliği hizmetinde bulunmuş; yine Tayyarzâdenin tabiri ile “Çâpik ve çalâk bir şahsı nâpâk, lâubali ve küşâde meşreb ve memur olduğu umuru bilistical rüyetle rızâyi hümâyunu istihsal etmek yolunu serîülidrak olduğu cihetle” az vakitte mirliva, çok geçmeksizin de, Ormanlı ordusunun ilk feriki (orgeneral) oldu; ve nihâyet 1831 de (H. 1247) de Mabeyin müşiri (mareşal), 1837 (H. 1253) de Çengeloğlu Tahir Paşa yerine Kaptânı Deryâ tayin edildi. İlk zamanlarda kendisine karşı bir hayli dostluğu olan Serasker Husrev Mehmed Paşa, sonraları Fevzi Ahmed Paşanın ikbalini çekemez olmuş, ve bu iki Osmanlı müşiri yekdiğerinin can düşmanı olmuştu; Vakanüvis Abdürrahman Şeref efendi, Seraskerin hal tercümesini yazarken: “Mesmuatımıza nazaran Sultan Mahmud Hanın evâhiri saltanatında zâfı beden ve marazı müzminine mebni saltanattan el çektirilerek büyük şehzâde Abdülmecid Efendinin iclâsını isteyen bir fırka zuhur edip Husrev Paşa bu fırkanın mürevviçlerinden imiş. Bunlara karşı Endurunda diğer bir fırka dahi Abdülmecid Efendinin ifnâsile henüz pek yaşlı olmıyan padişahın tahlisi gayretini güdermiş... Mabeyin Müşiri Ahmed Fevzi Paşa işbu ikinci fırkanın elebaşısı imiş...”
İkinci Mahmud 1839 (H. 1255) da Mısır meselesinin en buhranlı bir devrinde öldüğü zana, Kaptânı Deryâ Ahmed Fevzi Paşa, yirmi beş parça gemiden mürekkep donanmayı hümayun ve gemilerde mevcut 25,000 muvazzaf bahriye askeri ile Çanakkalede bulunuyordu; Sultan Mahmudun ölümile Abdülmecidin cülûsu ve yeni padişah tarafından da mührü hümayunun Hüsrev Mehmed Paşaya verilmesi üzerine Kaptan paşanın mahrem adamlarından ve hazinedarı Hacı Akif İstanbuldan kaçmış, mümkün olan süratle bu mühim değişikliğe efendisine haber vermişti. Ahmed Fevzi Paşa da, kendisini vatana ve devlete şenî bir ihanete kadar sürükliyen bir can kaygusuna düşmüş, cülûs haberini maiyetindeki zabitlerle askerden gizli tutarak donanmayı Çanakkaleden kaldırıp Boğazdan çıkmış ve İskenderiyeye götürerek devletin o sırada en büyük düşmanı olan âsı Mısır valisi Mehmed Ali Paşaya teslim etmişti. Yine Abdürrahman Şeref Efendi şöylece anlatır:
“Cülûsu Abdülmecid Hâniyi ihbar ve iltifat ve teşrifatı padişahiyi iblâğa memuren Mısıra gönderilen Köse Âkif Efendi İskenderiyede Mehmed Ali Paşanın konağında müşarünileyh ile tatlı tatlı musahabet etmekte iken Kaptânı Deryâ Ahmed Fevzi Paşanın donanmayı hümayun ile İskenderiye limanına girdiği haber verildikte Husrev Paşanın televvünü mizacını bilen Mehmed Ali Paşa birdenbire telâşa düşüp Âkif Efendiye hitaben: — Bir taraftan hattı hümayun ile affedildiğimi, geçmiş vukuatın unutulduğunu tebşir ediyorsunuz, diğer taraftan İskenderiyeyi urmak için donan gönderiyorsunuz.. Bu perhiz, ne, bu lâhna tuşrusu ne!..
diye izharı tehevvür eylemiş ise de donanmanın niçi geldiğini öğrenince müsterih olmuştu”.
Donanmanın ve içindeki bahriye zabitan ve efradının geri alınması uzun bir siyasî mesele olmuş, firarî hain Ahmed Paşa da, 1842 (H. 1258) de Mısırda bir kalp sektesinden ölmüştür.
Kasımpaşa da, Divanhâne arkasındaki tepecikte Gedikli bahriye efradı mektebi ile Heybeliada Bahriye mektebini yaptıran bu Ahmed Fevzi Paşadır.
Bibl. : Atâ, Enderun Tarihi, II; A. Şeref, Tarih musahabeleri.
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM010835
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 1, pages 365-366
See Also Note
B. : Ahmediye Caddesi; Fevziye Caddesi; B.: Râmi Kışlası
Bibliography Note
Bibl. : Atâ, Enderun Tarihi, II; A. Şeref, Tarih musahabeleri.
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.