Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
AHMED FEVZİ PAŞA (Firârî, Hain)
Geçen asrın Osmanlı müşirlerinden; doğduğu tarih bilinmiyor. Enderunu hümayundan yetişmedir: Enderun tarihi müellifi Tayyarzâde Atâ Bey, bu zatın hal tercümesini yazarken, bir türedi macerâperest olarak göstermektedir, Atâ Beyin anlattığına göre:
Gençliğinde Çengelköy iskelesinde bir çifte piyadede işler ayağı yalın, baldırı çıplak bir pırpırı kayıkçı idi. Vücud yapısının ve yüzünün fevkalâde güzelliği ile devrinin ricalinden Berberbaşı Ali Ağanın kardeşi Kapıcılar kethüdası İbrahim Ağaya çatmış, bu zâtin hamlacıbaşısı olmuştu; İbrahim Ağanın Çengelköyündeki yalısında; rıhtıma kanca atarak yanaşıp ilişerek, denize kürek sallayıp pala çalarak ve kayıkhânede yatıp barınarak vakit geçiririken, İbrahim Ağanın ölümünden sonra, İkinci Mahmud üzerinde büyük nüfuz sahibi olan ve Berberbaşılıktan Silâhdarlığa yükselen Ali Ağa tarafından himâye edilmiş, sarayı hümayunun Sofa ocağına alınmış, tedbil hasekisi olmuş, Asakiri Mahsure teşkilâtâında da zabitlik ile kayrılmış ve bundan sonra kendisine ikbal yolu açılmıştır.
Yeniçeri ocağının kaldırılması vakasında büyük yararlıklar göstererek İkinci Mahmudun tüm güvenini kazanan Ahmed Fevzi Ağa (B. : Ahmediye Caddesi; Fevziye Caddesi) padişahın bir yıl Râmikışlasında oturduğu sırada (B.: Râmi Kışlası) padişahın harp yaverliği hizmetinde bulunmuş;...
⇓ Devamını okuyunuz...
Geçen asrın Osmanlı müşirlerinden; doğduğu tarih bilinmiyor. Enderunu hümayundan yetişmedir: Enderun tarihi müellifi Tayyarzâde Atâ Bey, bu zatın hal tercümesini yazarken, bir türedi macerâperest olarak göstermektedir, Atâ Beyin anlattığına göre:
Gençliğinde Çengelköy iskelesinde bir çifte piyadede işler ayağı yalın, baldırı çıplak bir pırpırı kayıkçı idi. Vücud yapısının ve yüzünün fevkalâde güzelliği ile devrinin ricalinden Berberbaşı Ali Ağanın kardeşi Kapıcılar kethüdası İbrahim Ağaya çatmış, bu zâtin hamlacıbaşısı olmuştu; İbrahim Ağanın Çengelköyündeki yalısında; rıhtıma kanca atarak yanaşıp ilişerek, denize kürek sallayıp pala çalarak ve kayıkhânede yatıp barınarak vakit geçiririken, İbrahim Ağanın ölümünden sonra, İkinci Mahmud üzerinde büyük nüfuz sahibi olan ve Berberbaşılıktan Silâhdarlığa yükselen Ali Ağa tarafından himâye edilmiş, sarayı hümayunun Sofa ocağına alınmış, tedbil hasekisi olmuş, Asakiri Mahsure teşkilâtâında da zabitlik ile kayrılmış ve bundan sonra kendisine ikbal yolu açılmıştır.
Yeniçeri ocağının kaldırılması vakasında büyük yararlıklar göstererek İkinci Mahmudun tüm güvenini kazanan Ahmed Fevzi Ağa (B. : Ahmediye Caddesi; Fevziye Caddesi) padişahın bir yıl Râmikışlasında oturduğu sırada (B.: Râmi Kışlası) padişahın harp yaverliği hizmetinde bulunmuş; yine Tayyarzâdenin tabiri ile “Çâpik ve çalâk bir şahsı nâpâk, lâubali ve küşâde meşreb ve memur olduğu umuru bilistical rüyetle rızâyi hümâyunu istihsal etmek yolunu serîülidrak olduğu cihetle” az vakitte mirliva, çok geçmeksizin de, Ormanlı ordusunun ilk feriki (orgeneral) oldu; ve nihâyet 1831 de (H. 1247) de Mabeyin müşiri (mareşal), 1837 (H. 1253) de Çengeloğlu Tahir Paşa yerine Kaptânı Deryâ tayin edildi. İlk zamanlarda kendisine karşı bir hayli dostluğu olan Serasker Husrev Mehmed Paşa, sonraları Fevzi Ahmed Paşanın ikbalini çekemez olmuş, ve bu iki Osmanlı müşiri yekdiğerinin can düşmanı olmuştu; Vakanüvis Abdürrahman Şeref efendi, Seraskerin hal tercümesini yazarken: “Mesmuatımıza nazaran Sultan Mahmud Hanın evâhiri saltanatında zâfı beden ve marazı müzminine mebni saltanattan el çektirilerek büyük şehzâde Abdülmecid Efendinin iclâsını isteyen bir fırka zuhur edip Husrev Paşa bu fırkanın mürevviçlerinden imiş. Bunlara karşı Endurunda diğer bir fırka dahi Abdülmecid Efendinin ifnâsile henüz pek yaşlı olmıyan padişahın tahlisi gayretini güdermiş... Mabeyin Müşiri Ahmed Fevzi Paşa işbu ikinci fırkanın elebaşısı imiş...”
İkinci Mahmud 1839 (H. 1255) da Mısır meselesinin en buhranlı bir devrinde öldüğü zana, Kaptânı Deryâ Ahmed Fevzi Paşa, yirmi beş parça gemiden mürekkep donanmayı hümayun ve gemilerde mevcut 25,000 muvazzaf bahriye askeri ile Çanakkalede bulunuyordu; Sultan Mahmudun ölümile Abdülmecidin cülûsu ve yeni padişah tarafından da mührü hümayunun Hüsrev Mehmed Paşaya verilmesi üzerine Kaptan paşanın mahrem adamlarından ve hazinedarı Hacı Akif İstanbuldan kaçmış, mümkün olan süratle bu mühim değişikliğe efendisine haber vermişti. Ahmed Fevzi Paşa da, kendisini vatana ve devlete şenî bir ihanete kadar sürükliyen bir can kaygusuna düşmüş, cülûs haberini maiyetindeki zabitlerle askerden gizli tutarak donanmayı Çanakkaleden kaldırıp Boğazdan çıkmış ve İskenderiyeye götürerek devletin o sırada en büyük düşmanı olan âsı Mısır valisi Mehmed Ali Paşaya teslim etmişti. Yine Abdürrahman Şeref Efendi şöylece anlatır:
“Cülûsu Abdülmecid Hâniyi ihbar ve iltifat ve teşrifatı padişahiyi iblâğa memuren Mısıra gönderilen Köse Âkif Efendi İskenderiyede Mehmed Ali Paşanın konağında müşarünileyh ile tatlı tatlı musahabet etmekte iken Kaptânı Deryâ Ahmed Fevzi Paşanın donanmayı hümayun ile İskenderiye limanına girdiği haber verildikte Husrev Paşanın televvünü mizacını bilen Mehmed Ali Paşa birdenbire telâşa düşüp Âkif Efendiye hitaben: — Bir taraftan hattı hümayun ile affedildiğimi, geçmiş vukuatın unutulduğunu tebşir ediyorsunuz, diğer taraftan İskenderiyeyi urmak için donan gönderiyorsunuz.. Bu perhiz, ne, bu lâhna tuşrusu ne!..
diye izharı tehevvür eylemiş ise de donanmanın niçi geldiğini öğrenince müsterih olmuştu”.
Donanmanın ve içindeki bahriye zabitan ve efradının geri alınması uzun bir siyasî mesele olmuş, firarî hain Ahmed Paşa da, 1842 (H. 1258) de Mısırda bir kalp sektesinden ölmüştür.
Kasımpaşa da, Divanhâne arkasındaki tepecikte Gedikli bahriye efradı mektebi ile Heybeliada Bahriye mektebini yaptıran bu Ahmed Fevzi Paşadır.
Bibl. : Atâ, Enderun Tarihi, II; A. Şeref, Tarih musahabeleri.
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Kod
IAM010835
Tema
Kişi
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
Cilt 1, sayfalar 365-366
Bakınız Notu
B. : Ahmediye Caddesi; Fevziye Caddesi; B.: Râmi Kışlası
Bibliyografya Notu
Bibl. : Atâ, Enderun Tarihi, II; A. Şeref, Tarih musahabeleri.
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.