Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
Kopuk maddesi
KOPUK – Kopmak kökünden ; üstü başı dökük,hırpânî,serseri ;toplumun geleneksel âdet ve ahlâkından ayrı bir günlük yaşama yolu tutmuş olan kişi,uygunsuz kişi ;pırpırı ;bir sanatı,mesleği olmayan ,rast gele işlerde çalışan ;Ahmed Rasim “Muharrir bu ya” isimli eserinde şunları yazıyor: “..fesde püskülün yanduruşları ile düşüşleri erbabı arasında ayrı ayrı mânalara gelir..püskülün fes tablası üzerinden öne doğru dönerek püskürme duruşu bir nevi işvei şûhâne sayılır..kopuk alayı kıyafetlerine mahsusdur..kopuk alayının fesleri de siyaha kadar yaklaşan koyu renkli olup ayaklarında da yumurt ökçeli iskarpin bulunur (Fes Hakkında başlıklı yazı).. meşhur kabadayılardan Tırnakcı Rifat bir günbana:
-Ben,onyedi yaşına kadar sokaklarda yatan,sonra,on yıl hapisde yatar,yirmi yedisinde kabadayı çıkarım diyen kopuk alayından korkarım,durup dururken insanın karnını deşerler..demişdi (Kopuklar,Serseri Çocuklar başlıklı yazı)”.
Ahmed Rasimin de üzerinde durduğu gibi,günlük yaşayışları topum geleneklerin kopmuş Kopukluk çocukluk yaşlarından başlar,ve yine Rasimin ağzı ile onyedi yaşlarına kadar sokakda yatan çocuk,olgun yaşdaki serseriler,kopuklar,uygunsuzlar tarafından sabahcı kahvehâneleriyle hamamlarda,bekâr odalarında en çirkin şeylere alıştırılır. Kopukların,daha çocukluk yaylarından iffet ile d...
⇓ Devamını okuyunuz...
KOPUK – Kopmak kökünden ; üstü başı dökük,hırpânî,serseri ;toplumun geleneksel âdet ve ahlâkından ayrı bir günlük yaşama yolu tutmuş olan kişi,uygunsuz kişi ;pırpırı ;bir sanatı,mesleği olmayan ,rast gele işlerde çalışan ;Ahmed Rasim “Muharrir bu ya” isimli eserinde şunları yazıyor: “..fesde püskülün yanduruşları ile düşüşleri erbabı arasında ayrı ayrı mânalara gelir..püskülün fes tablası üzerinden öne doğru dönerek püskürme duruşu bir nevi işvei şûhâne sayılır..kopuk alayı kıyafetlerine mahsusdur..kopuk alayının fesleri de siyaha kadar yaklaşan koyu renkli olup ayaklarında da yumurt ökçeli iskarpin bulunur (Fes Hakkında başlıklı yazı).. meşhur kabadayılardan Tırnakcı Rifat bir günbana:
-Ben,onyedi yaşına kadar sokaklarda yatan,sonra,on yıl hapisde yatar,yirmi yedisinde kabadayı çıkarım diyen kopuk alayından korkarım,durup dururken insanın karnını deşerler..demişdi (Kopuklar,Serseri Çocuklar başlıklı yazı)”.
Ahmed Rasimin de üzerinde durduğu gibi,günlük yaşayışları topum geleneklerin kopmuş Kopukluk çocukluk yaşlarından başlar,ve yine Rasimin ağzı ile onyedi yaşlarına kadar sokakda yatan çocuk,olgun yaşdaki serseriler,kopuklar,uygunsuzlar tarafından sabahcı kahvehâneleriyle hamamlarda,bekâr odalarında en çirkin şeylere alıştırılır. Kopukların,daha çocukluk yaylarından iffet ile de bağları kopmuş olur.
Bilhassa çocuk ve genc,kopukluk yolunda olanlar sokaklarda yalın ayak dolaşırlar,pabuçlarını da çorabsız,çıplak ayakla giyerlerdi ve bunu bir kopukluk gösterisi bilirlerdi.Aşağıdaki kıt'a kalender halk şâiri Erzurumlu Âşık İbrahimindir:
Çalıma bak kopukda
Ne de kurum satıyor
Nümâyişi topukda
Hemen göze batıyor
Yalın ayaklı yarım pabuçlu esnaf civanlarından da kopukluk yoluna sapanlar çok olmuşdur.Zengin ve yaşlı yosma hanımların seçdikleri oynaşlar da çoğunlukla o esnaf civanı kopuklar arasından çıkmışdır (B.:Hanım Oynaşı,cild ,sayfa ); bir arpacı civanı şanında aşağıdaki kıt'a,şehrengiz yollu yazılmış Hûbannâmei Nev Edâ isimli manzum risâleden alınmışdır:
Arpacı Civanı pırpırı kopuk
Müşekkel ayakda gümüşden topuk
Keçe külâhından dökülmüş perçem
Bir teline fedâ Irâk ü Acem
Bûsi pâye destur virse ol dilber
Uşşâkına olur bir iydi ekber
Kopuk genclerin çoğu,Ahmed Rasimin de kaydettiği gibi ,uygunsuz adamların pençelerinde hırsızlığa, cinayetet cinâyete,dolayısı ile zındana kadar sürüklenmişlerdir.
Bilhassa Galatada umumhâne uşakları da “Pedimu” ve “Palikar” denilen kopuk rum çocukları ve delikanlıları arasından çıkmışdır .
Tema
Folklor
Emeği Geçen
Tür
Belge
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Madde Başlığı
Kod
K27IA001
Tema
Folklor
Konular
Tür
Belge
Biçim
Daktilo yazısı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
İstanbul Ansiklopedisi Kon-Kop bölümü için yazılmış metin
Not
Kâğıt üzerine daktilo
Bakınız Notu
Hanım Oynaşı
Bibliyografya Notu
Ahmed Rasim “Muharrir bu ya”; Kopuklar, "Serseri Çocuklar"; Erzurumlu Âşık İbrahim
Provenans
İstanbul Ansiklopedisi Arşivi, Kadir Has Üniversitesi ve Salt iş birliğiyle erişime açılmıştır.
Tema
Folklor
Emeği Geçen
Tür
Belge
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.