Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
Hüseyin Ağa (Telhisci Laz) maddesi
HÜSEYİN AĞA (Telhisci Laz) – Onyedinci Yüzyıl oearalarında Dördüncü Sultan Mehmedin sadırazamlarından Melek Ahmed Paşanın telhiscisi,(sadırazamların telhis arz tezkirelerini pâdişaha götüren adam .B.Ahmed Paşa ,Melek,cild 1,sayfa 419). Melek Ahmed Paşanın yakın akrabâsından olan Evliyâ Çelebi ( B.:Evliyâ Çelebi,10,sayfa 5419) ,Melek Ahmed Paşaya karşı İstanbul esnafının ayaklanmasını,tarihimizin tek esnaf ihtilâlini anlatırken bu Telhisci Laz Hüseyin Ağadan bahseder ,en çok ,eski İstanbul hayatı için,bir ihtilâl içinde çok canlı sahneler tesbit eder; aşağıdaki satırları Evliyâ Çelebiden naklediyoruz :
“ Paşa efendimiz halkın gulgule inden kim haber alır diye buyurduklarında telhisci Hüseyin ağa o işi yapabileceğini söyledi .Melek Ahmed Paşa .
- Sen çok ıstılahcı adamsın,halkın aklına göre konuşmasını bilmezsin,onlar bir alay haşerattır,korkarım ki bir fodulluk yaparsın,onları selâmla,koyduğumuz verğinin kaldırıldığı ve Şeyhülislâm Efendiye gittiği söyle,göreyim seni..dedi.
“Sonra bana da :
- Evliyâ..sen de Hüseyin Ağa ile berabre git,korkma,bu cemiyetden sana zarar gelmez,.diyerek bir fatiha okudu ve üzerime üfledi.
“Sakalım yok,matruşum.Başımdan sarığı çıkarıp bir yedekci takkesi geçirdim.Pala kılıcı kemerime bindirip üstüne hizmetkâr oğlanımın serhadlisini giydim.
“Hüseyin Ağa ...
⇓ Devamını okuyunuz...
HÜSEYİN AĞA (Telhisci Laz) – Onyedinci Yüzyıl oearalarında Dördüncü Sultan Mehmedin sadırazamlarından Melek Ahmed Paşanın telhiscisi,(sadırazamların telhis arz tezkirelerini pâdişaha götüren adam .B.Ahmed Paşa ,Melek,cild 1,sayfa 419). Melek Ahmed Paşanın yakın akrabâsından olan Evliyâ Çelebi ( B.:Evliyâ Çelebi,10,sayfa 5419) ,Melek Ahmed Paşaya karşı İstanbul esnafının ayaklanmasını,tarihimizin tek esnaf ihtilâlini anlatırken bu Telhisci Laz Hüseyin Ağadan bahseder ,en çok ,eski İstanbul hayatı için,bir ihtilâl içinde çok canlı sahneler tesbit eder; aşağıdaki satırları Evliyâ Çelebiden naklediyoruz :
“ Paşa efendimiz halkın gulgule inden kim haber alır diye buyurduklarında telhisci Hüseyin ağa o işi yapabileceğini söyledi .Melek Ahmed Paşa .
- Sen çok ıstılahcı adamsın,halkın aklına göre konuşmasını bilmezsin,onlar bir alay haşerattır,korkarım ki bir fodulluk yaparsın,onları selâmla,koyduğumuz verğinin kaldırıldığı ve Şeyhülislâm Efendiye gittiği söyle,göreyim seni..dedi.
“Sonra bana da :
- Evliyâ..sen de Hüseyin Ağa ile berabre git,korkma,bu cemiyetden sana zarar gelmez,.diyerek bir fatiha okudu ve üzerime üfledi.
“Sakalım yok,matruşum.Başımdan sarığı çıkarıp bir yedekci takkesi geçirdim.Pala kılıcı kemerime bindirip üstüne hizmetkâr oğlanımın serhadlisini giydim.
“Hüseyin Ağa gaayet muhteşemâne sof'a kaplı kaakum kürk giymin,başında müsâhib destarı,ardında on iki nefer hizmetkârları ile çıkdı.Pür silâh halk deryâsı içine girdik.Cebe cevşen,kılıç kalkan parıltısından geçilmez.Bâbıhümâyun önündeki abdest musluklarına vardık ;orada :
- Dur ağa..nereye gidersin !..dediler.
“Hüseyin Ağa :
- İleride zorba başınıza giderim !..deyince aklım başımdan gitti.
- İşte biz zorba başıyız..söyleyeceğin varsa bize söyle..dediler.
“Hüseyin Ağa :
- Bre ben sözümü adam ağızlı adama söylerim..dedi.
“bir küfür sağnağı başlarken hemen atıldım :
- Bre gaaziler..murâdı size beğenmemek değil,dinimizin direği müftü hazretlerine gider..vezir size selâm etti..size salınan son vergiyi kaldırdı..dedim.
“Tarafa taraf makul mâkul,ağaya yol verin diyerek önümüz açıldı.Hüseyin Ağa ilerden giderken yina fodulluğu tuttu;
- Ne tplanmışsınız..dağılın..vezir sarayındaki asker üzerinnize yürürse hepiniz kırılırsınız..deyince ben geriye kaldım.
“Biri tüfeğinin ucu ile Hüseyin Ağanın başından müsâhib sarığını itip düşürdü Ağa da o adama bir tokat atınca oratalık tutuşdu.Hemen halk arasına girip saklandım.Hüseyin ağayı atından yıkdılar,Sırtından kürkünü alıp paşa kapusunun sarayının aherm kapusuna kadar sürklediler ve oraya gelinceye kadar vurdular.Pek çok yerinden yaralı harem kapusu önünde bırakdılar.Koynundan telhis kesesini,saatini,bıçağını,hançerini yağmaladılar..Kapu önünde debelenir dururdu.Yokuş aşağı koşdum :
- Bre Yıldırım (kapucunun adı olacak) !..kapuyu açın,ben Evliyâ Çelebiyim !..dedim,hele bin mihnetle kapuyu açıp beni içeri aldılar.Doğruca paşanın hzuruna çıkıp olanı anlattım :
- İç ağalarının pencereleri önünde debelenip yatar..dedim.”.
Telhisci Laz Hüseyin Ağa nın ağır yaralı olarak Meleh Ahmed Paşa sarayına alınmış ve yaraları timar edilmişdir.Hayatı hakkında başka kayde rastlanmadı.Evliyâ Çelebinin karadeniz uşakları ağzı ile konuşduğundan bahesttiği bu Laz Hüseyn Ağa,romancılarımızın üzerinde durması gereken tiplerdendir.
Bibl.: Evliya ,III.
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Belge
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Madde Başlığı
Kod
H44073
Tema
Kişi
Konular
Tür
Belge
Biçim
Daktilo yazısı, El yazısı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
İstanbul Ansiklopedisi Hüseyin-Hüseyin Avni bölümü için yazılmış metin
Not
Kâğıt üzerine daktilo. Baskı notları tükenmez kalemle yazılmıştır.
Bakınız Notu
Ahmed Paşa (Melek), cild 1, sayfa 419; Evliyâ Çelebi, cilt 10, sayfa 5419
Bibliyografya Notu
Evliyâ Çelebi, III
Provenans
İstanbul Ansiklopedisi Arşivi, Kadir Has Üniversitesi ve Salt iş birliğiyle erişime açılmıştır.
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Belge
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.