Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
ADALI TÜRKÜSÜ
Abdülâziz devri sonlarında Büyükşehirde dillere destan olmuş bir türküdür; sürgüne gönderilmiş bir bahriyelinin ağzından söylenmiştir:
Yakası çifte de çapalı Adalım aman
Sen kime yandın?
Fizana gideni, gideni, Şaziyem aman
Gelmez mi sandın?
Sana da yaptırayım Şaziyem aman
Fildişi tarak
Tara da kâküllerini Şaziyem aman
Bir yana bırak.
Sana da yaptırayım Şaziyem aman
Bin dallı fistan
Üstüne yazdırayım Şaziyem aman
Bir yanık destan..
1922 de “Ay Dede” nin bir nüshasında bu türküyü sohbet mevzuu olarak alan Refik Halid Karay, şu şirin satırları yazıyor:
“Baba coşuyor, köpürüyor, zamane Nazırının ayaklarına kapanıyor:
— Bir çapkın kızıma musallât oldu, diyor, namusumu kurtarınız.
Öteki de yaman bir adammış:
— Yakalayın şu külhanbeyini, atın geminin sintinesine, yollayın Fizana!..
diyor. Ah, ne fecaat!.. Bir gün haber alınıyor ki yakası çifte çapalı o bahriye güzeli kızgın Afrika çölünün yolunu tutmuş... Minimini mâşuka gece gündüz kanlı gözyaşları döküyor.. yanıyor, tutuşuyor.. Fakat araya kocakarılar, nasihatçılar giriyor.. ve allem ediyorlar, kallem ediyorlar, mâşukanın zihnini çeliyorlar, bir başkasına gönlünü çeviriyorlar. O esnada âşık Fizandan kaçıyor, binbir mehalik atlatarak, bir gün, senelerden sonra sevgilisinin penceresi önüne geliyor.. Siz artık hayalhanenizde bu elîm ma...
⇓ Devamını okuyunuz...
Abdülâziz devri sonlarında Büyükşehirde dillere destan olmuş bir türküdür; sürgüne gönderilmiş bir bahriyelinin ağzından söylenmiştir:
Yakası çifte de çapalı Adalım aman
Sen kime yandın?
Fizana gideni, gideni, Şaziyem aman
Gelmez mi sandın?
Sana da yaptırayım Şaziyem aman
Fildişi tarak
Tara da kâküllerini Şaziyem aman
Bir yana bırak.
Sana da yaptırayım Şaziyem aman
Bin dallı fistan
Üstüne yazdırayım Şaziyem aman
Bir yanık destan..
1922 de “Ay Dede” nin bir nüshasında bu türküyü sohbet mevzuu olarak alan Refik Halid Karay, şu şirin satırları yazıyor:
“Baba coşuyor, köpürüyor, zamane Nazırının ayaklarına kapanıyor:
— Bir çapkın kızıma musallât oldu, diyor, namusumu kurtarınız.
Öteki de yaman bir adammış:
— Yakalayın şu külhanbeyini, atın geminin sintinesine, yollayın Fizana!..
diyor. Ah, ne fecaat!.. Bir gün haber alınıyor ki yakası çifte çapalı o bahriye güzeli kızgın Afrika çölünün yolunu tutmuş... Minimini mâşuka gece gündüz kanlı gözyaşları döküyor.. yanıyor, tutuşuyor.. Fakat araya kocakarılar, nasihatçılar giriyor.. ve allem ediyorlar, kallem ediyorlar, mâşukanın zihnini çeliyorlar, bir başkasına gönlünü çeviriyorlar. O esnada âşık Fizandan kaçıyor, binbir mehalik atlatarak, bir gün, senelerden sonra sevgilisinin penceresi önüne geliyor.. Siz artık hayalhanenizde bu elîm macerayı aşkı tevsi ediniz. Vakanın kahramanlarını gözünüzde canlandırınız; eski bahriye mektebi kıyafetinde o gürbüz delikanlıyı harareti aşkla yanan iri, siyah gözleri, güneşte kavrulmuş sıcak esmer teni ile ve o sarışın, oynak, hoppa Şaziye’yi katmerli kirpikleri ardından erkeğe yarı vahşi, yarı munis, fakat daima iştihalı bakışları ile, kıvrak yürüyüşü, tenbel yatışı, ateşîn dudaklarile tecessüm ettiriniz; Fizan çölünü, Kasımpaşa hayatını, babanın gaddarlığını, kadının vefasızlığını, hepsini teferrüatile düşününüz... Vallahi, bazı günler oluyor ki vapur Heybelide mektebin önüne gelince güvertedeki bütün halkın, kadın ve erkek bu güftesi sade ve bestesi oynak türküyü tutturarak hep bir ağızdan çağırmasını istiyorum..”..
Kahramanı Şadiye adında bir kız olan meşhur bir şarkıyı da büyük muharririn bu tasvirine bağlamak mümkündür (B. : Adalar, Türk şiirinde).
Tema
Folklor
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Kod
IAM010445
Tema
Folklor
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
Cilt 1, sayfa 210
Bakınız Notu
B. : Adalar, Türk şiirinde
Tema
Folklor
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.