Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
Haydapaşa Train Station Restaurant and Music Hall article
HAYDARPAŞA GAR LOKANTA VE GAZİNOSU – İstanbul sınırı içinde demir yolu istasyonlarındaki gazinolaranı en büyüğü ;isimleri İstanbul şehrinin edebiyat kütüğüne geçmiş diger istasiyon gazinoları şunlardır : Kızıltoprak Gazinosu,Göztepe Gazinosu,Erenköy Gazinosu,Bostancı Gazinosu,Maltepe Gazinosu,Pendik Gazinosu.
Bu gazinoların hiç biri kalmamışdır,kimisi kahvehâne olmuş,kimisi alelâde büfeye çevrilmiş,kimisi de tamamen kapanmışdır.Haydarpaşa Gar gazinosu da hayli tehlikeler geçirmiş,1965 den sonradır ki Esad Sözübir adında bir zât tarafından işletilmeye başlandıktan sonra huzur içinde oturulabilir,ağız tadı ile yemek yenilir,avâvî tabiri ile boguntu yeri olmayan,yabancı veya yerli,Devlet Demir Yolları posta tirenleri ve ekspreslerinin en yüksek tabakadan yolcularının ağırlana bileceği bir yer olmuşdur.
Haydarpaşa Gar Gazinosu 4 kasım 1909 daGarın açılış töreni münâsebeti ile verilen bir akşam ziyâfeti ile açılmışdır (B.:Haydarpaşa Garı).
Bir alman şirketi olan Anadolu-Bağdad Demiryolları Kumpanyası gazinonun işletmesini Yuvan adında bir ruma vermişdir,soy adını tesbit edemedik.O devrin kalender halk şâirlerinden Merdivenköylü Bitli Tevfikin 15 kıt'alık bir manzumesinden gazinonun garsonlarının da Sakız Adasından sureti mahsusada getirtilmiş yakışıklı rum gencleri olduğu anlaşılıyor,...
⇓ Read more...
HAYDARPAŞA GAR LOKANTA VE GAZİNOSU – İstanbul sınırı içinde demir yolu istasyonlarındaki gazinolaranı en büyüğü ;isimleri İstanbul şehrinin edebiyat kütüğüne geçmiş diger istasiyon gazinoları şunlardır : Kızıltoprak Gazinosu,Göztepe Gazinosu,Erenköy Gazinosu,Bostancı Gazinosu,Maltepe Gazinosu,Pendik Gazinosu.
Bu gazinoların hiç biri kalmamışdır,kimisi kahvehâne olmuş,kimisi alelâde büfeye çevrilmiş,kimisi de tamamen kapanmışdır.Haydarpaşa Gar gazinosu da hayli tehlikeler geçirmiş,1965 den sonradır ki Esad Sözübir adında bir zât tarafından işletilmeye başlandıktan sonra huzur içinde oturulabilir,ağız tadı ile yemek yenilir,avâvî tabiri ile boguntu yeri olmayan,yabancı veya yerli,Devlet Demir Yolları posta tirenleri ve ekspreslerinin en yüksek tabakadan yolcularının ağırlana bileceği bir yer olmuşdur.
Haydarpaşa Gar Gazinosu 4 kasım 1909 daGarın açılış töreni münâsebeti ile verilen bir akşam ziyâfeti ile açılmışdır (B.:Haydarpaşa Garı).
Bir alman şirketi olan Anadolu-Bağdad Demiryolları Kumpanyası gazinonun işletmesini Yuvan adında bir ruma vermişdir,soy adını tesbit edemedik.O devrin kalender halk şâirlerinden Merdivenköylü Bitli Tevfikin 15 kıt'alık bir manzumesinden gazinonun garsonlarının da Sakız Adasından sureti mahsusada getirtilmiş yakışıklı rum gencleri olduğu anlaşılıyor,gazinonun işletilmesi verilmiş Yuvanın adına da o manzumede rastladık :
Gar Gazinosu gaayet şâhâne
Murad Garson Şahlar bâde bahâne
Ne beyler paşalar tutuşmuş yanar
Üç nefer Sakızlı urum civâne
Çapkınlık şânından nigâhı vahşet
Eflâtun kitabı üzre muhabbet
Râyegân eylemiş vaslın üç âfet
Âferin gös yuman Usta Yuvân'e
Gazinonun yanında,Rıhtım boyundan,Haydarpaşa İstasyon Caddesinden bakıldığına göre sağtarafda akasya ağaçları ile bezenmiş büyük ve güzel bir de bağçesi vardı,yazın o bağçede oturulur,yemek yenilir,işret edilirdi,Tevfik Efendi manzumesinde obağçeden de bahsetmişdir :
Bağçesinde kuytu köşede çakdım
Gümüş topuklara mestâne bakdım
Keseyi boşaltıp aklım bırakdım
Bahşişler vererek kalenderâne
Gazino bağçesi ,tarihini kesin olarak tesbit edemedik,tahmin ediyoruz ki 1935 den sonra kaldırılmış,yeri gar peronuna katılmışdır.
Cumhuriyet devrinde Türkiye Devlet Demir Yolları İşletmesi kurulduğunda Haydarpaşa Gar Gazinosunun işletmesi bir türke verildi,pek çok el değiştirdi,ve Haydarpaşa Garı gibi türkiye demir yollarının başlangıç noktasında en büyük bir garın şânına lâyık hüviyetini 1965 yılından bu yana Esad Sözübir'in elinde buldu.
Bu satırların yazıldığı sırada (ağustos 1972) 40 masa yerleştirilmiş geniş bir salondur,160 kişiyi rahatca alır.Mutfağı zemin katındadır,koku,duman diye bir şey duyulmaz,görülmez.Salonun üç kapusu vardır :biri gar peronuna,biri garın yolcu bekleme salonlarının bulundu koridora,üçüncüsü de Rıhtım Boyuna,Haydarpaşa İstasyon caddesine açılır.O sokak kapusu gazinonun en büyük kapusudur,ve gazino salonundan sokağa on basamak mermer merdivenle inilir.
Yukarda kaydettiğimiz tarihde Haydarpaşa Gar Gazinosu,târifesi ikinci sınıf,fakat mutfağı ve hizmeti ile birinci sınıf bir gazino ile,bu durumunu da işinin ehli ve son derecede titiz olan işleticisi Esad Sözübire borclu idi.Gazinonun aşcıbaşısı Bolulu Eyub Usta,dönercisi yine o memleketden İbrahim Usta idi.Gazinoda 1 barmen,2 mezeci,4 garson,2 komi çalışıyordu(B.:Sözübir ,Esad ;Gazino,Gazinolar,Gazinoculuk,cild 11,sayfa ).
Bu güzel gazinonun tek noksanı telefonu bulunmayışıdır,bu çok önemli ihtiyacın sağlanmasında Haydarpaşa Garının bağlı bulunduğu D.D.Y.Birinci İşletme Müdürlülüğü esefle kaydedilecek kayıdsızlık göstermektedir.
Bu satırların yazıldığı tarihde Haydarpaşa Gar Gazinosu yeni bir buhran devresine girmek üzere idi,katarlara eklenen Lokantalı Vagonlar idâresine devredilmesine karar verilmiş bulunuyordu.Bu kararı bir hükme bağlamak bu şehir kütüğünün konusu dışında kalır.İstanbulun başarı ile işletilen ve bütün müşterileri ve uğlar uğrayan tiren yolcularını hoşnud eden güzel bir gazinoyu kaybedeceğinden korkulur .
Theme
Building
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Article Title
Identifier
H28C049
Theme
Building
Subject
Haydarpaşa Gar Lokanta ve Gazinosu, Haydarpaşa Train Station Restaurant and Casino, Kızıltoprak Gazinosu, Kızıltoprak Casino, Göztepe Gazinosu, Göztepe Casino, Erenköy Gazinosu, Erenköy Casino, Bostancı Gazinosu, Bostancı Casino, Maltepe Gazinosu, Maltepe Casino, Pendik Gazinosu, Pendik Casino, Esad Sözübir, Haydarpaşa Garı, Haydarpaşa Train Station, Anadolu-Bağdad Demiryolları, Anatolian-Bagdad Railways, Merdivenköylü Bitli Tevfik, Haydarpaşa İstasyon Caddesi, Haydarpaşa Train Station Avenue, Türkiye Devlet Demir Yolları İşletmesi, Turkey State Railways Company, Bolulu Eyub Usta
Type
Document
Format
Typewriting, Handwriting
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Text written for the Hay-Haydar-Hayden chapter of Istanbul Encyclopedia
Note
Typewriting on paper. Print notes,corrections and additional text are written with pen.
See Also Note
Haydarpaşa Garı; Sözübir (Esad); Gazino, Gazinolar, Gazinoculuk, cild 11
Bibliography Note
Merdivenköylü Bitli Tevfik
Date
1972-08
Provenance
Istanbul Encyclopedia Archive has been opened to access in cooperation with Kadir Has University and Salt.
Theme
Building
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.