Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
Haseki maddesi
HASEKİ – Türkçe isim ;1.Pâdişahların nikâhlı zevcelerinin unvânı,çoğunlukla “Haseki Sultan” şeklinde kullanılırdı,yahud da Sultan yerine kadının ismi ile “Hurrem Haseki”,“Mahpeyker Haseki” şeklinde kullanılırdı.
Pâdişahlar bir hânedan geleneği olarak istisnâsız bir bâkireyi istifrâş ederdi,ve kız pâdişahdan gebe kaldıkdan sonradır ki nikâh kıyılır,Haseki unvânını alırdı.
Bâkire câriye istifrâşı mecburiyeti şehzâdeler için de vardı,o kız da gebe kaldığı zaman şehzâdesinin adı ile anılırdı,meselâ “Şehzâde Mustafanın Hasekisi Hatice” denilirdi.Şehzâdesi tahta çıkarsa unvânına bir de “Sultan” eklenirdi.Doğurduğu çocuk erkek olur,ve bir gün de tahta çıkarsa,Haseki Sultanlar da Vâlide olurlardı.
Yalnız bir pâdişah, aşk ile bağlandığı güzel bir Sultan İbrahim, aşk ile bağlandığı Hümâşah adındaki güzel bir kıza ,istifraşdan önce nikâh kıydırmış,hattâ onu telli duvaklı gelin kılığına koymuş,ondan sonra istifrâş etmişdi ki o güzel kız da Osmanlı Tarihinde “Telli Haseki” ismi ile anılagelmişdir(B.:Hümâşah).
Son zamanlarda Haseki Sultanlara “Kadın Efendi” denilmişdir.
M.Zeki Pakalın “Tarih Deyimleri ve Terimleri” isimli eserinde Haseki maddesinde “Câriyelerden pdişahların gözüne girenler hakkında kullanılır bir tâbirdir” diyor ki çok noksan bir târifdir.
Kanuni Sultan Süleymanın sevgilis Has...
⇓ Devamını okuyunuz...
HASEKİ – Türkçe isim ;1.Pâdişahların nikâhlı zevcelerinin unvânı,çoğunlukla “Haseki Sultan” şeklinde kullanılırdı,yahud da Sultan yerine kadının ismi ile “Hurrem Haseki”,“Mahpeyker Haseki” şeklinde kullanılırdı.
Pâdişahlar bir hânedan geleneği olarak istisnâsız bir bâkireyi istifrâş ederdi,ve kız pâdişahdan gebe kaldıkdan sonradır ki nikâh kıyılır,Haseki unvânını alırdı.
Bâkire câriye istifrâşı mecburiyeti şehzâdeler için de vardı,o kız da gebe kaldığı zaman şehzâdesinin adı ile anılırdı,meselâ “Şehzâde Mustafanın Hasekisi Hatice” denilirdi.Şehzâdesi tahta çıkarsa unvânına bir de “Sultan” eklenirdi.Doğurduğu çocuk erkek olur,ve bir gün de tahta çıkarsa,Haseki Sultanlar da Vâlide olurlardı.
Yalnız bir pâdişah, aşk ile bağlandığı güzel bir Sultan İbrahim, aşk ile bağlandığı Hümâşah adındaki güzel bir kıza ,istifraşdan önce nikâh kıydırmış,hattâ onu telli duvaklı gelin kılığına koymuş,ondan sonra istifrâş etmişdi ki o güzel kız da Osmanlı Tarihinde “Telli Haseki” ismi ile anılagelmişdir(B.:Hümâşah).
Son zamanlarda Haseki Sultanlara “Kadın Efendi” denilmişdir.
M.Zeki Pakalın “Tarih Deyimleri ve Terimleri” isimli eserinde Haseki maddesinde “Câriyelerden pdişahların gözüne girenler hakkında kullanılır bir tâbirdir” diyor ki çok noksan bir târifdir.
Kanuni Sultan Süleymanın sevgilis Haseki Sultanı Hurrem'in yaptırdığı bir cami ve külliyesi münâsebetiyle İstanbulda bir semt de Haseki adını taşır.
2.Sarayın dış hizmet ocaklarından olub Bostancıbaşı Ağaya bağlı bir Hasekiler ocağı vardı ki koğuşları Topkapusu Sarayının yalı boyunda,Yalı Köşkü civârında Bostancıbaşı Ağa dîresinin yanında idi,efrâdına da Haseki Ağalar denilir idi,vazifeleri pâdişah ulaklığı idi,vâlilere,serdarlara fermanları onlar götürürdü.Bir idam fermanı götürdükleri zaman da,yanlarına,yina Bostancıbaşılığa bostancı cellâdlar ocağından tebdili kıyâfet etmiş bir iki cellâd alırdı.
Saraydaki Hasekiler Koğuşu zamanımızda mevcud değildir.
3.Yeniçeri Ocağının cemaat ortlarından 14.,49.,66.,ve 67. ortlarına da Haseki Ortları denilirdi,efrâdı Ocağı,dolayısı ile Yeniçeri Ağasının ulaklıklarını yapardı,en büyük zâbitleri de Haseki Ağa unvânını taşırdı.Yeniçeri Ocağından ve neferlikden yetişmiş Mimar Sinanın ocakdaki son rütbesi Haseki Ağalık olmuşdu, o mevkide iken oacakdan ayrılıp devlet baş mimarı tayin edilmişdi,kabir taşının üzerindeki sarı da bir haseki ağa sarığıdır(B.: Sinan Ağa,Koca Mimar).
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Belge
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Madde Başlığı
Kod
H23C003
Tema
Kişi
Konular
Haseki, Süleyman I (Sultan), Hürrem Haseki Sultan, Hürrem Haseki, Haseki Sultan, Mustafa (Şehzade), Mustafa (Prince), Şehzade Mustafa, Prince Mustafa, İbrahim I (Sultan), Hümaşah, Telli Haseki, Kadın Efendi, Mehmet Zeki Pakalın, Tarih Deyimleri ve Terimleri, Bostancıbaşı Ağa, Topkapı Sarayı, Topkapı Palace, Hasekiler Koğuşu, Yeniçeri Ocağı, Janissary Corp, Sinan (Mimar), Mimar Sinan, Mimar, Architect
Tür
Belge
Biçim
Daktilo yazısı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
İstanbul Ansiklopedisi Hasbağçe-Hasib bölümü için yazılmış metin
Not
Kâğıt üzerine daktilo
Bakınız Notu
Hümâşah; Sinan Ağa (Koca Mimar)
Bibliyografya Notu
M. Zeki Pakalın, “Tarih Deyimleri ve Terimleri”
Provenans
İstanbul Ansiklopedisi Arşivi, Kadir Has Üniversitesi ve Salt iş birliğiyle erişime açılmıştır.
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Belge
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.