EN
Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
Hakkında
İstanbul Ansiklopedisi
Reşad Ekrem Koçu
Web Projesi
Arşiv
❯
H
❯
H15
Hammal Hoca maddesi
HAMMAL HOCA – Geçen asır sonlarında esrarkeş bir sırık hammalı, kürd;uzun yıllar yemiş iskelesinde hammallık yapmış;esrarla yarı deli hale ve çalışamaz hale düşdükden sonra muhitinde şuna buna ve bilhassa gencelere her türlü hastalığa acaâb ilaçlar tavsiye etmeye başlamış,ve İstanbulda kısa zamanda “ Cezbeli bir mütatabbis” şöhreti kazanmışdı,uygunsuzluk yolunda çeşidli rezâlet ve tezâvüzlerine de “Velîdir,yüreğinde kötülük yokdur,sözünde gizli işâret ve mânâ,nazarında şifâ,elinde devâ vardır” denilerek göz yumulur,hattâ onun rezilâne îmâlarına muhâtab olmak isteyen toy gencler çok olurdu. Sermed Muhtar Alus şunları yazıyor : “Başında fese sarılı yazma,sırtında çift düğmeli çaprast fermene,belinde kuşak,ayağında hammal potoru;ağzından ne çıkarsa sanki Lokman Hekimin sözü bilinirdi.Zından kapusunda bir kulübede barınırdı,yanında kendi cinsinden bir uşak beslerdi; kulübesi hergün hasta müşterileriyle tıklım tıklım dolardı,ilâçları da şünlar : “Yürek çarpıntısına:yedi sabak yedişer aded kişniş şekeri yutmak; Sürgüne:yedi gece yatağa yatmadan üçer tâne kızılcık yiyerek çekirdeklerini de yutmak ;Baş ağrısına :üç gün ikindi ezanı okunurken yarım limonun üçde birini yemek ;Bel ağrısına :üç gece sımsıkı bir kuşak sardıkdan sonra kadınsa bir kızın,kızsa birkanın,delikanlı ise bir erkeğin,...
⇓ Devamını okuyunuz...
HAMMAL HOCA – Geçen asır sonlarında esrarkeş bir sırık hammalı, kürd;uzun yıllar yemiş iskelesinde hammallık yapmış;esrarla yarı deli hale ve çalışamaz hale düşdükden sonra muhitinde şuna buna ve bilhassa gencelere her türlü hastalığa acaâb ilaçlar tavsiye etmeye başlamış,ve İstanbulda kısa zamanda “ Cezbeli bir mütatabbis” şöhreti kazanmışdı,uygunsuzluk yolunda çeşidli rezâlet ve tezâvüzlerine de “Velîdir,yüreğinde kötülük yokdur,sözünde gizli işâret ve mânâ,nazarında şifâ,elinde devâ vardır” denilerek göz yumulur,hattâ onun rezilâne îmâlarına muhâtab olmak isteyen toy gencler çok olurdu. Sermed Muhtar Alus şunları yazıyor : “Başında fese sarılı yazma,sırtında çift düğmeli çaprast fermene,belinde kuşak,ayağında hammal potoru;ağzından ne çıkarsa sanki Lokman Hekimin sözü bilinirdi.Zından kapusunda bir kulübede barınırdı,yanında kendi cinsinden bir uşak beslerdi; kulübesi hergün hasta müşterileriyle tıklım tıklım dolardı,ilâçları da şünlar : “Yürek çarpıntısına:yedi sabak yedişer aded kişniş şekeri yutmak; Sürgüne:yedi gece yatağa yatmadan üçer tâne kızılcık yiyerek çekirdeklerini de yutmak ;Baş ağrısına :üç gün ikindi ezanı okunurken yarım limonun üçde birini yemek ;Bel ağrısına :üç gece sımsıkı bir kuşak sardıkdan sonra kadınsa bir kızın,kızsa birkanın,delikanlı ise bir erkeğin,erkekse bir delikanlının koynunda yatmak ;Sinirliliğe: kadın ise, kocasından boşanıp hulleden sonra üç talâkla boşanıp hülleden sonra eski kocasına varmak,kız ise hemen kocaya varmak,erkekse bir karı daha almak,oğlansa hemen evlenmek. “Muayenesinin de bir usulü vardı,hasta önünde diz çöküp oturur,Hammal hoca önce okur üfler,anlaşılmaz ,kürdce acaâib laflar mırıldanır,sonra kadını erkeği alınlarından,kızı oğlanı da yanaklarından öper ve derdini sorardı ”. Ahmed Rasim de Hammal Hoca için şunları yazıyor : “Üsküdardan aldığım bir varakada Hammal Hoca nâmında biri bir çocuğun dizindeki şiş için şu tertibi verdiği yazılı : Bensiz siyah kedi, bensiz siyah merkeb,temiz siyah köpek tüyü ve balmumu ile tutsü, kendisi için de bensiz bir beyaz tavuk. Rivâyete göre bu mutatabbib tavuk göğsüne XXXXX imiş ..” (A.Rasim,Şehir Mektubları,IV). Merdivenköylü Tevfik Karkan da onu şöyle anlatıyor : Meşhur Hammal Hoca,halka sor,veli Şeytanın hocası,zâhirde deli Gaayet ile süflî harâbât ehli Yanında çömezi bir kürd güzeli Adım atışından çakar o malı Şakii kürdîdir sırık hammalı Der ki evlâd derdin devâsı bende Menzilimde yatub şifâ bulmalı Mastordur işi hep dalgayla duman Püf püf olmaz ise kudurur harman Yokdur hiç kimseden arı pervâsı İğvâü igfalde yamandır yaman İşte o harâbât Kürd Hammal Hoca Oğlana kız bulur karıya koca Çeker esrarını okur mavalı Düşer âguuşuna bir garib gonca Ama gel de bir gör zaman Lokmanı Menzili derdlinin dârülamanı Nazar nefesinden şifâ umulur Şorolo gacodur derdi imanı
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Belge
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Madde Başlığı
HAMMAL HOCA
Kod
H15011
Tema
Kişi
Konular
Hammal Hoca, Sırık hammalı, Hammal, Porter, Lokman Hekim, Zindan Kapısı
Tür
Belge
Biçim
Daktilo yazısı, El yazısı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
İstanbul Ansiklopedisi Hamlacı-Hammal-Hamza bölümü için yazılmış metin
Not
Kâğıt üzerine daktilo. Metnin bir kısmı belgeye yapıştırılmıştır. Eklemeler tükenmez kalemle yazılmıştır.
Bibliyografya Notu
Sermed Muhtar Alus; Merdivenköylü Bitli Tevfik; Ahmed Rasim, "Şehir Mektubları, IV"
Provenans
İstanbul Ansiklopedisi Arşivi, Kadir Has Üniversitesi ve Salt iş birliğiyle erişime açılmıştır.
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Belge
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
  İş birliğiyle
Kullanım Şartları
Çerez Politikası
KVKK