Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
Murad article
MURAD – İkinci Sultan Bayazıdın torunu,o pâdişahın büyük oğlu ve osmanlı hânedanının geleneğince tahtın meşrû vârisi Şehzâde Ahmedin oğlu,Yavuz Sultan Selimin yeğeni,bahtsızlık yolunda büyük bir mâcerânın kahramanı bir prens.
Yeniçerilerin silâhlı kuvvetine dayanan amıcası Sultan Selim pâdişah olunca babası Şehzâde Ahmed idam edilmişdi.Murat,çok sadık bir kaç bendesi tarafından İrana kaçırılmışdı,oradan,bir gece esrârengiz bir şekilde öldürüldüğü ve kaatilinin bulunamadığı haberi geldi.Herkes,bu cinâyetin,Sultan Selimin gönderdiği casuslar eliyle işlendiği kanaatine vardı.
1519 da eşkiye tenkii için Karamana gitmiş olan Vezir Ferhat Paşaya mahremlerinden biri mühim bir ihbarda bulundu: “Şehzade Murad'ın İranda katlediği yalanmış.. Anadoluya geçip Amasya taraflarında gizlenmiş... Yanında nice Eşkıya toplanmış. Yakında büyük bir fitne ateşi parlıyacakmış”..”
Muhbir, kulağı delik tanınmış kimse olduğundan Paşa telâşa düştü ve haberi hemen İstanbulda bulunan Padişaha yazdı; Yavuz Selim güvendiği bir iki kişiyi meselenin tahkiki için gizlice Amasyaya gönderdi. Bu mesele hakkında gözde nedimi Hasan Can'a:
- Oğlum... Muradın İranda katledildiğini biliyorum... Ben biliyorum amma halk bilmez... Memleketimizi taht kavgası nifakından kurtarmak için bu kadar kan döktük, bir maceraperestin uğ...
⇓ Read more...
MURAD – İkinci Sultan Bayazıdın torunu,o pâdişahın büyük oğlu ve osmanlı hânedanının geleneğince tahtın meşrû vârisi Şehzâde Ahmedin oğlu,Yavuz Sultan Selimin yeğeni,bahtsızlık yolunda büyük bir mâcerânın kahramanı bir prens.
Yeniçerilerin silâhlı kuvvetine dayanan amıcası Sultan Selim pâdişah olunca babası Şehzâde Ahmed idam edilmişdi.Murat,çok sadık bir kaç bendesi tarafından İrana kaçırılmışdı,oradan,bir gece esrârengiz bir şekilde öldürüldüğü ve kaatilinin bulunamadığı haberi geldi.Herkes,bu cinâyetin,Sultan Selimin gönderdiği casuslar eliyle işlendiği kanaatine vardı.
1519 da eşkiye tenkii için Karamana gitmiş olan Vezir Ferhat Paşaya mahremlerinden biri mühim bir ihbarda bulundu: “Şehzade Murad'ın İranda katlediği yalanmış.. Anadoluya geçip Amasya taraflarında gizlenmiş... Yanında nice Eşkıya toplanmış. Yakında büyük bir fitne ateşi parlıyacakmış”..”
Muhbir, kulağı delik tanınmış kimse olduğundan Paşa telâşa düştü ve haberi hemen İstanbulda bulunan Padişaha yazdı; Yavuz Selim güvendiği bir iki kişiyi meselenin tahkiki için gizlice Amasyaya gönderdi. Bu mesele hakkında gözde nedimi Hasan Can'a:
- Oğlum... Muradın İranda katledildiğini biliyorum... Ben biliyorum amma halk bilmez... Memleketimizi taht kavgası nifakından kurtarmak için bu kadar kan döktük, bir maceraperestin uğruna yine bir takım masumların kanı dökülmesine tahammül edemem... Ferhat Paşa yaban yazmaz.. bakalım bu mesele nedir?. dedi.
Dedikodunun ucu Amasyada bir nalbanda bağlandı; adam ortalığa velvele verilmeden İstanbula gönderildi ve bizzat Padişah tarafından istintak olundu. Temiz yüzlü, merd bir adamdı; vak'ayı olduğu gibi anlattı:
- Padişahım... Bir gün dükkânda işimle meşguldüm.. derviş kılıklı bir adam gelip dükkânımın karşısında durdu... Mahzun mahzun bana bakar ve arada bir içini çekerek ah ederdi... Acıdım, hâtırını sordum: “Yoksa bir maşuk-u gamküsarından ayrı mı düştün ey âşık”..” dedim. Hemen ağlamağa başladı.. Gözünden yaş yerine sanki kan revan olurdu: “Bir canımdan aziz yâri gaarım ve munis-i vefâdarım var idi... Hastalanıp yastığa baş koyalıdan beri bağrım kan dolmuştur... Ne yapacağımı şaşırdım... Senin garip dostluğunu ve dostlukta mertliğini işittim.. mürüvvet ve şefkat ümidiyle geldim.. Benim hasta olan mûnisi vefâkârım Şehzade Sultan Ahmet merhumun oğlu Şehzade Murat'tır.... Diyari gurbetten gelir... Haline merhamet eyle...” dedi. Ben de acıdım, gittim hastayı gördüm.. Döşekte yatar bîmecal bir nevcivan idi... Hatırını sordum, gönlünü aldım.. ve dilediği yemekleri pişirtip o dervişle göndermeğe başladım... İyileşti, ayağa kalktı... Memleketimiz zenginlerinden bir Sabuncu İbrahim vardır, Şehzade Ahmed merhumdan çok iyilik görmüştü, delikanlıyı onunla tanıştırdım... Nankörlük etmedi... Bütün ihtiyaçlarını temin etti.. sonra derviş de, Şehzade Murad da Amasyada görünmez oldu... Benim bildiğim budur Padişahım!..
Nalbant hapsedildi, Amasyadan Sabuncu İbrahim getirtildi; o da mert bir adamdı:
- Babasından çok iyilik görmüştüm... Şehzade Murada paraca yardım ettim.. amma hâşâ ki ol nevcivanın siz Padişahımıza karşı isyanı ola... Bir mütevverrim delikanlıdır... Hâkipayinize yüz sürüp affını ricaya gelmiştir.. Derviş ile beraber Amasyadan İstanbul niyetiyle yola çıktılar.. Benim bildiğim bu kadardır Padişahım!.. dedi. Ve derviş ile beraber genç Şehzadenin yanında bulunan dört beş kişinin şekil ve şemailini, kılık ve kıyafetini hurda teferruatına varınca tarif etti.
Sabuncu İbrahim de hapsedilerek Şehzade Murad ile yanındakilerin İstanbulda aranmasına başlandı.. Bu da uzun sürmedi; hepsi Üsküdarda bir handa yakalandılar.. Aralarında yalnız Şehzade Murad yoktu... Derviş Padişahın huzurunda hüngür hüngür ağlıyarak:
- Padişahım... Hâkipayinize yüz sürmeğe gelirdi.. Ecel aman vermedi... Üsküdarda vefat etti... Beş gün evvel defneyledik... dedi.
Yavuz: - Şehzade Murat'tır dediğiniz bu gencin vücudunda bir alâmeti farika var mıydı ?!. diye sordu...
Derviş: - Vardı Padişahım.. Kafasında bir ceviz sığacak kadar bir çukur vardı!.. dedi.
Padişah emretti... Üsküdarda derviş ile yol arkadaşlarının gösterdiği mezar kazıldı.. Beş günlük ölünün başı cesedinden kesilip alındı ve Yavuz Selime getirilip gösterildi... Bu genç ölü başının kafa tasında hakikaten büyükçe bir çukur vardı...
Yavuz Selimin devlet otoritesi yolunda amansız olduğu cihanın malûmu idi.. Mevkuflar hayattan ümitlerini kesmişlerdi; fakat padişah hepsini affetti:
-Bir olmıyacak dâvaya atılıp kendinizi ateşe yakacaktınız..ama gaile kendiliğinden bertaraf olmuş... Varın sizi çoluğunuza, çocuğunuza bağışladım... Cümlenizi azâd ettim... dedi.
Üsküdarda veremden ölen delikanlı hakikaten Şehzade Murad mıydı?.. Yoksa, etrafındakilere şehzadeliğini inandırmış harikulâde cüretkâr bir maceraperest miydi?.. Bu da Yavuz Selimin bir sırrı olarak kaldı.
Bibl.:Solakzâde Tarihi
Theme
Person
Contributor
Type
Clipping, Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Article Title
Identifier
M31A001
Theme
Person
Subject
Type
Clipping, Document
Format
Print, Typewriting, Handwriting
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Text written for the Mur chapter of Istanbul Encyclopedia
Note
Typewriting on paper. Clipping is glued to paper with the typewritten text and editing is made on the clipping with pen.
Bibliography Note
Solakzâde Tarihi
Provenance
Istanbul Encyclopedia Archive has been opened to access in cooperation with Kadir Has University and Salt.
Theme
Person
Contributor
Type
Clipping, Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.