Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
Mahalle Kahveleri maddesi
Geçen asır sonlarına kadar zar ve kâğıd (Tavla ve İskanbil) oyunları yokdu; oyun mahallekahvehânelerine mşrutiyetle birlikde girrdi.
Halk,mahallesinin kahvehanesine,gaayet lâübâli kılıkla,gecelik entârisi,gecelik hırkası takkesi,yalın ayak,ayağında takunya veya bir bağçe pabucu ile gider,ve peukelerden birinde çıplak ayaklarını uzatarak,yahud kaldırdıkları dizlerinin üstüne kollarını yaslayarak otururlardı.
Mahalle kahvehâneleri daima bir köşe başında kurulurdu.Mahalle kahvehânelerinde Tanzimat’a kadar masa yordu,müşterinin kahvesi nargilesi oturduğu peykenin üstüne veya önüne k nulurdu.Kahveciler aynı zamanda berberlik yapardı ve her kahvehanenin bir köşesinde de berber tezgâhı bulunurdu.Diger büyük ve pek şatafatlı çarşı boyu ve iskele başı kahvehânelerinde olduğu gibi,mahalle kahvecileri de çehreli bir çırak bulundururlar,ve o kahveci çırakları,kadimden beri süregelmiş bir berber nızamına oyarak ayaklarını çorab giyemezler,kahvehânede çıplak ayakla,çıplak alaklarında takunya veya nalınla dolaşırlardı.Ünlü italyan ressamı Cesare Biseo’nun 1874-1875 arasında çizilmiş çok güzel bir mahallekahvehânesi resmi vardır (B.:Berber,cild 5,sayfa 2514 ;Biseo,Cesare,cild 5,sayfa 2817;Çırak,cild 7,sayfa 3939 ;Kahve,kahvehâneler,cild ,sayfa ).
Meşrutiyetde mahalle kahvehâneleri tavla ve iskan...
⇓ Devamını okuyunuz...
Geçen asır sonlarına kadar zar ve kâğıd (Tavla ve İskanbil) oyunları yokdu; oyun mahallekahvehânelerine mşrutiyetle birlikde girrdi.
Halk,mahallesinin kahvehanesine,gaayet lâübâli kılıkla,gecelik entârisi,gecelik hırkası takkesi,yalın ayak,ayağında takunya veya bir bağçe pabucu ile gider,ve peukelerden birinde çıplak ayaklarını uzatarak,yahud kaldırdıkları dizlerinin üstüne kollarını yaslayarak otururlardı.
Mahalle kahvehâneleri daima bir köşe başında kurulurdu.Mahalle kahvehânelerinde Tanzimat’a kadar masa yordu,müşterinin kahvesi nargilesi oturduğu peykenin üstüne veya önüne k nulurdu.Kahveciler aynı zamanda berberlik yapardı ve her kahvehanenin bir köşesinde de berber tezgâhı bulunurdu.Diger büyük ve pek şatafatlı çarşı boyu ve iskele başı kahvehânelerinde olduğu gibi,mahalle kahvecileri de çehreli bir çırak bulundururlar,ve o kahveci çırakları,kadimden beri süregelmiş bir berber nızamına oyarak ayaklarını çorab giyemezler,kahvehânede çıplak ayakla,çıplak alaklarında takunya veya nalınla dolaşırlardı.Ünlü italyan ressamı Cesare Biseo’nun 1874-1875 arasında çizilmiş çok güzel bir mahallekahvehânesi resmi vardır (B.:Berber,cild 5,sayfa 2514 ;Biseo,Cesare,cild 5,sayfa 2817;Çırak,cild 7,sayfa 3939 ;Kahve,kahvehâneler,cild ,sayfa ).
Meşrutiyetde mahalle kahvehâneleri tavla ve iskanbil kâğidi oyunları girdikden sonra ,kumar yasığı olduğu için,oyunlar para karşılığı değil,her partiye getirilen bir çift lokum bedeli karşılığı oynanırdı,ve yenilen,oyun borçlarını ehemn ödemezler,çırak bir duvara yazılmış isimleri altına tebeşirle bir çizgi çekerdi.Hüseyin Rahmi “Billur Kalb” isimli ramanının baş tarafında bir mahalle kahvehânesi çırağı Tosun’unun kıyâfetini tarifden sonra,onu mahalle halkından müşterilerle şöyle konuşduruyor ;Birinci Cihan Harbi sounnda işgal yıllarının İstanbuludur :
“Arkasındaki eski hâki ceketiyle bir asker kaçağına benzeyen genç ve kirli çırak,kapanan tavlayı kavrayarak s ordu :
– Oyun kimde kaldı?
– Gidip tebeşir çekeceksin değil mi ?
– Para vermezsen elbet ki tebeşir çekeceğiz..
– Haniya lokum ?
– Getireceğim..
– Lokumları istenmeden gtirmiyorsun!,unuttura bilirsen sonra kendin yiyorsun..
– Bedava tavla oyna,üstelik lokum m yiyeceksin ?
– Haydi terbiyesizlenme..getir lokumları..
“ Çırak Tosun elinde küçük bir fincan tabağı içinde nişasta ile pudralanmış lokumcukları getirir masanın kenarına koyar .
– Hele şu ellerinin pisliğine bak..tırnaklarına oklava gibi kir dolmuş..lokumları bu parmaklarınla mı tutup tabağa k ydun ?
– Ayağımla koyacak değilim ya..
– Ulan hayvan oğlu hayvan,maşayla alıp koyarlar..
– Maşayla sabehleyin sıçan tuttuk..
– ellerin berbad,barı suratın biraz temiz olsa..
– Şehir çocuğusun,artık anla lafın nereye geleceğini..akşamları burası sarhoş uğrağıdır,temiz suratla,el ayakla ezersem Meeyem Ana gibi birbiri arkasına beni öpmeye kalkarlar..böyle şâfii köpeği suratıyla dolaşıyorum da ellerinden zor kurtuluyorum..yarsıdan sonra sulanan sulanana..aksakallı Hacı Râifden neumarsın ?.. bir akşam kahveyi tenha bularak beni ihtiyar kolları ile şu aralıkda karmanyolaya getirmek istedi..Baba ak sakalından utan mıyor musun dedim..benim için yemyeni bir kâğıd lira hazırlamış..
– Yeni lirayı görünce ne yapdın ?
– Geç canım yürü..ihtiyarın fikri başka imiş..kendi ırzıma leke getirmeden lirayı hak ettim..şimdi bir tek zanaatla geçinilmiyor..
– Edepsiz hayta Hacıyı lekeliyor..
– ...
– Yok.. o herif de sinsidir..torunu yerindeki bu oğlanla şakalaşırken kaç sefer gördüm..böyle pise yüz verilir mi..
– ...
– Hacıda o yeni liralar,Tosunda da bu ahlak varken işleri tıkırında gider..
– ...
– Birinin midesine,birinin suratına..Hacııy Tosunu bırakın da biz kendi dalaveremize bakalım..”
Tema
Folklor
Emeği Geçen
Tür
Belge
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Madde Başlığı
Yazar/Üreten
Reşad Ekrem Koçu
Kod
M2A003
Tema
Folklor
Konular
Tür
Belge
Biçim
Daktilo yazısı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
İstanbul Ansiklopedisi Mag-Mahmil bölümü için yazılmış metin
Not
Kâğıt üzerine daktilo
Bakınız Notu
Berber, cild 5, sayfa 2514; Biseo, Cesare, cild 5, sayfa 2817; Çırak, cild 7, sayfa 3939; Kahve, Kahavehâneler, cild, sayfa
Provenans
İstanbul Ansiklopedisi Arşivi, Kadir Has Üniversitesi ve Salt iş birliğiyle erişime açılmıştır.
Tema
Folklor
Emeği Geçen
Tür
Belge
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.