Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
Neighborhood Coffehouses article
Geçen asır sonlarına kadar zar ve kâğıd (Tavla ve İskanbil) oyunları yokdu; oyun mahallekahvehânelerine mşrutiyetle birlikde girrdi.
Halk,mahallesinin kahvehanesine,gaayet lâübâli kılıkla,gecelik entârisi,gecelik hırkası takkesi,yalın ayak,ayağında takunya veya bir bağçe pabucu ile gider,ve peukelerden birinde çıplak ayaklarını uzatarak,yahud kaldırdıkları dizlerinin üstüne kollarını yaslayarak otururlardı.
Mahalle kahvehâneleri daima bir köşe başında kurulurdu.Mahalle kahvehânelerinde Tanzimat’a kadar masa yordu,müşterinin kahvesi nargilesi oturduğu peykenin üstüne veya önüne k nulurdu.Kahveciler aynı zamanda berberlik yapardı ve her kahvehanenin bir köşesinde de berber tezgâhı bulunurdu.Diger büyük ve pek şatafatlı çarşı boyu ve iskele başı kahvehânelerinde olduğu gibi,mahalle kahvecileri de çehreli bir çırak bulundururlar,ve o kahveci çırakları,kadimden beri süregelmiş bir berber nızamına oyarak ayaklarını çorab giyemezler,kahvehânede çıplak ayakla,çıplak alaklarında takunya veya nalınla dolaşırlardı.Ünlü italyan ressamı Cesare Biseo’nun 1874-1875 arasında çizilmiş çok güzel bir mahallekahvehânesi resmi vardır (B.:Berber,cild 5,sayfa 2514 ;Biseo,Cesare,cild 5,sayfa 2817;Çırak,cild 7,sayfa 3939 ;Kahve,kahvehâneler,cild ,sayfa ).
Meşrutiyetde mahalle kahvehâneleri tavla ve iskan...
⇓ Read more...
Geçen asır sonlarına kadar zar ve kâğıd (Tavla ve İskanbil) oyunları yokdu; oyun mahallekahvehânelerine mşrutiyetle birlikde girrdi.
Halk,mahallesinin kahvehanesine,gaayet lâübâli kılıkla,gecelik entârisi,gecelik hırkası takkesi,yalın ayak,ayağında takunya veya bir bağçe pabucu ile gider,ve peukelerden birinde çıplak ayaklarını uzatarak,yahud kaldırdıkları dizlerinin üstüne kollarını yaslayarak otururlardı.
Mahalle kahvehâneleri daima bir köşe başında kurulurdu.Mahalle kahvehânelerinde Tanzimat’a kadar masa yordu,müşterinin kahvesi nargilesi oturduğu peykenin üstüne veya önüne k nulurdu.Kahveciler aynı zamanda berberlik yapardı ve her kahvehanenin bir köşesinde de berber tezgâhı bulunurdu.Diger büyük ve pek şatafatlı çarşı boyu ve iskele başı kahvehânelerinde olduğu gibi,mahalle kahvecileri de çehreli bir çırak bulundururlar,ve o kahveci çırakları,kadimden beri süregelmiş bir berber nızamına oyarak ayaklarını çorab giyemezler,kahvehânede çıplak ayakla,çıplak alaklarında takunya veya nalınla dolaşırlardı.Ünlü italyan ressamı Cesare Biseo’nun 1874-1875 arasında çizilmiş çok güzel bir mahallekahvehânesi resmi vardır (B.:Berber,cild 5,sayfa 2514 ;Biseo,Cesare,cild 5,sayfa 2817;Çırak,cild 7,sayfa 3939 ;Kahve,kahvehâneler,cild ,sayfa ).
Meşrutiyetde mahalle kahvehâneleri tavla ve iskanbil kâğidi oyunları girdikden sonra ,kumar yasığı olduğu için,oyunlar para karşılığı değil,her partiye getirilen bir çift lokum bedeli karşılığı oynanırdı,ve yenilen,oyun borçlarını ehemn ödemezler,çırak bir duvara yazılmış isimleri altına tebeşirle bir çizgi çekerdi.Hüseyin Rahmi “Billur Kalb” isimli ramanının baş tarafında bir mahalle kahvehânesi çırağı Tosun’unun kıyâfetini tarifden sonra,onu mahalle halkından müşterilerle şöyle konuşduruyor ;Birinci Cihan Harbi sounnda işgal yıllarının İstanbuludur :
“Arkasındaki eski hâki ceketiyle bir asker kaçağına benzeyen genç ve kirli çırak,kapanan tavlayı kavrayarak s ordu :
– Oyun kimde kaldı?
– Gidip tebeşir çekeceksin değil mi ?
– Para vermezsen elbet ki tebeşir çekeceğiz..
– Haniya lokum ?
– Getireceğim..
– Lokumları istenmeden gtirmiyorsun!,unuttura bilirsen sonra kendin yiyorsun..
– Bedava tavla oyna,üstelik lokum m yiyeceksin ?
– Haydi terbiyesizlenme..getir lokumları..
“ Çırak Tosun elinde küçük bir fincan tabağı içinde nişasta ile pudralanmış lokumcukları getirir masanın kenarına koyar .
– Hele şu ellerinin pisliğine bak..tırnaklarına oklava gibi kir dolmuş..lokumları bu parmaklarınla mı tutup tabağa k ydun ?
– Ayağımla koyacak değilim ya..
– Ulan hayvan oğlu hayvan,maşayla alıp koyarlar..
– Maşayla sabehleyin sıçan tuttuk..
– ellerin berbad,barı suratın biraz temiz olsa..
– Şehir çocuğusun,artık anla lafın nereye geleceğini..akşamları burası sarhoş uğrağıdır,temiz suratla,el ayakla ezersem Meeyem Ana gibi birbiri arkasına beni öpmeye kalkarlar..böyle şâfii köpeği suratıyla dolaşıyorum da ellerinden zor kurtuluyorum..yarsıdan sonra sulanan sulanana..aksakallı Hacı Râifden neumarsın ?.. bir akşam kahveyi tenha bularak beni ihtiyar kolları ile şu aralıkda karmanyolaya getirmek istedi..Baba ak sakalından utan mıyor musun dedim..benim için yemyeni bir kâğıd lira hazırlamış..
– Yeni lirayı görünce ne yapdın ?
– Geç canım yürü..ihtiyarın fikri başka imiş..kendi ırzıma leke getirmeden lirayı hak ettim..şimdi bir tek zanaatla geçinilmiyor..
– Edepsiz hayta Hacıyı lekeliyor..
– ...
– Yok.. o herif de sinsidir..torunu yerindeki bu oğlanla şakalaşırken kaç sefer gördüm..böyle pise yüz verilir mi..
– ...
– Hacıda o yeni liralar,Tosunda da bu ahlak varken işleri tıkırında gider..
– ...
– Birinin midesine,birinin suratına..Hacııy Tosunu bırakın da biz kendi dalaveremize bakalım..”
Theme
Folklore
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Article Title
Creator
Reşad Ekrem Koçu
Identifier
M2A003
Theme
Folklore
Subject
Type
Document
Format
Typewriting
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Text written for the Mag-Mahmil chapter of Istanbul Encyclopedia
Note
Typewriting on paper
See Also Note
Berber, cild 5, sayfa 2514; Biseo, Cesare, cild 5, sayfa 2817; Çırak, cild 7, sayfa 3939; Kahve, Kahavehâneler, cild, sayfa
Provenance
Istanbul Encyclopedia Archive has been opened to access in cooperation with Kadir Has University and Salt.
Theme
Folklore
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.