Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
Mehmed (Topuklu) article
MEHMED ( Topuklu ) – 1885 ile 1890 arasında Üsküdarda Toygartepesi yangın tulumbası sandığının uşaklarında,hem tulumbacılıkda gaayetle makbul olan koşarlı ayakları ile,hem de şehbaz bir erkek güzeli olarak meşhur bir delikanlı ;esnaf tabakasından yorgancı kalfası idi.
Üsküdarda Toptaşında yerleşmiş Rumeli âyân ve eşrâfından bir paşanın tek evlâdı güzel kızı,pırpırı tulumbacı kılığı ile gördüğü yorgancı kalfasına âşık olmuş,o aşka,oğlanın muhitinde nâmus erbâbından,paşa babanın da kemâl ve irfan sâhibi olması katılınca iki genc evlenip murâda ermişlerdi.
Bu düğünün Üsküdarda uzun zaman unutulmamış bir hususiyeti olmuşdur.Gelin kız: “ Ben onu tulumbacı olarak gördüm,sevdim..koltukda da dizli don (dizlik) gömlek yalın ayak görmek isterim !..” demiş,isteğinde ısrar etmiş,ve Topuklu Mehmed düğün günü bir güvey olarak süslenmemiş,paşa konağına,yangına gider gibi pırpırı tulumbacı kılığında gelmiş,bir kibar kalabalığının gözleri önünde,mâşûkasını,o pırpırı tulumbacı kıyâfetinde koluna almış ve yalın ayaklarla yürümüş,geçmişdi; “Kızı bir tulumbacıya vermişler dedikodusu da bu şâhâne ve asîlâne nümâyişle önlenmişdi.
Toygartepeli Topuklu Mehmedi çok yakından tanımış olan kalender halk şâiri Âşık Râzinin onun şânında iki manzumesi vardır ;biri,güzel delikanlıya lakab olmuş “Topuk” için bir ...
⇓ Read more...
MEHMED ( Topuklu ) – 1885 ile 1890 arasında Üsküdarda Toygartepesi yangın tulumbası sandığının uşaklarında,hem tulumbacılıkda gaayetle makbul olan koşarlı ayakları ile,hem de şehbaz bir erkek güzeli olarak meşhur bir delikanlı ;esnaf tabakasından yorgancı kalfası idi.
Üsküdarda Toptaşında yerleşmiş Rumeli âyân ve eşrâfından bir paşanın tek evlâdı güzel kızı,pırpırı tulumbacı kılığı ile gördüğü yorgancı kalfasına âşık olmuş,o aşka,oğlanın muhitinde nâmus erbâbından,paşa babanın da kemâl ve irfan sâhibi olması katılınca iki genc evlenip murâda ermişlerdi.
Bu düğünün Üsküdarda uzun zaman unutulmamış bir hususiyeti olmuşdur.Gelin kız: “ Ben onu tulumbacı olarak gördüm,sevdim..koltukda da dizli don (dizlik) gömlek yalın ayak görmek isterim !..” demiş,isteğinde ısrar etmiş,ve Topuklu Mehmed düğün günü bir güvey olarak süslenmemiş,paşa konağına,yangına gider gibi pırpırı tulumbacı kılığında gelmiş,bir kibar kalabalığının gözleri önünde,mâşûkasını,o pırpırı tulumbacı kıyâfetinde koluna almış ve yalın ayaklarla yürümüş,geçmişdi; “Kızı bir tulumbacıya vermişler dedikodusu da bu şâhâne ve asîlâne nümâyişle önlenmişdi.
Toygartepeli Topuklu Mehmedi çok yakından tanımış olan kalender halk şâiri Âşık Râzinin onun şânında iki manzumesi vardır ;biri,güzel delikanlıya lakab olmuş “Topuk” için bir medhiyedir :
Topuknâme
Berâyi Topuklu Mehmed
İster beyzâdedir isterse kopuk
Dâimâ câzibdir eşbehde topuk
Andan sonra gelir nakş ile yapuk
Tâ ki serindeki kavak yeline
Topuklu lakabın taşırsa dilber
Hazreti Yusufla kadri berâber
Topukdadır cümle işmarla haber
Huyuna suyuna yâlübâline
Albenisi köpük dâim kahvenin
Eşbehde topukdur şartı cilvenin
Kütür kütür topuk vurabilenin
İşte Mehmed irmiş tam kemâline
Kara sırım gibi Toygarlı Uşak
Dizlik mintan ile belinde kuşak
Koşarlı ayaklar ses verir şak şak
Topuklardır revnak viren hâline
Bak o iri kıyım ayaklara bak
Topukları gülle misâli ayak
Kızlara temâşâ merhemi tiryak
Abe gel bakayım topuk fâline
Mehmedim topuğun sebîkei sîm
Ana nispet ile edildin tevsîm
Bûsegâhı nigâr kıblei nesîm
Sen bakma âlemin kiylü kaaline
Topuklu yangıncı Toygartepeli
Şan verdi sandığa taban tepeli
Hele o gelin kız ayak öpeli
Bildim cihan vurgun mah cemâline
Topuklum övün sen hakkındır övün
Paşa kızı ile yakındır düğün
Gülle topukları vur asıl o gün
Götür gelin kızı alub dâline
“Topuknâme” nin sonlarında bahsettiği meşhur düğün için de bir tarih manzumesi yazmışdır,tarih mücevherdir ve Topuklu Mehmedin yaşı ile tâmiyelidir :
Gelin kız istemiş hem ısrâr ile
Sözümde zerrece yokdur hiç yalan
O paşa kızını pırpırı kılık
Topuklu Mehmeddir koltuğa alan
Yirmi bir yaşında o tulumbacı
Kızın gönül evin eylemiş talan
Eşbehin pırlanta yaşiyle târih
“ Ayakları çıplak bir güvey oğlan ”
1287 + 21 = 1308 (M.1890 – 1891)
Theme
Person
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Article Title
Identifier
M12A075
Theme
Person
Subject
Mehmed (Topuklu), Topuklu Mehmed, Üsküdar, Toygartepe, Yangın tulumbası sandıkları, Firefighting squads, Toygartepe, Tulumbacı, Fire fighter, Yorgancı, Quilt maker, Toptaşı, Giyim kuşam, Clothing, Pırpırı tulumbacı kıyafeti, Shabby fire fighter's costume, Âşık Râzî (Üsküdarlı), Üsküdarlı Âşık Râzî, Şiir, Medhiye, Methiye, Eulogy, Tarih düşürme, Chronography, Topukname, Şiir, Poet
Type
Document
Format
Typewriting, Handwriting
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Text written for Mehmed chapter of Istanbul Encyclopedia
Note
Typewriting and pen on paper. Edits are made with pen on the typewritten text.
Provenance
Istanbul Encyclopedia Archive has been opened to access in cooperation with Kadir Has University and Salt.
Theme
Person
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.