İBRAHİM (Erzurumlu Âşık) - Geçen asrın ikinci yarısında yaşamış kalender meşreb,cemâl âşıkı bir halk şâiri ve bir bektaşi devrişi ;tahminen 1300(1882-1883) de doğmişdur.Onüç ondört yaşlarında İstanbula gelmiş,sözde hemşehri himâyesi altında dolaşmış,başından hayli mâcerâ geçmiş,kahvehânelerde,bekâr odalarında,sabahce hamamlarında barınmış,bir süre Çamlıca Bektaşi Tekkesinde,Karyağdı Bektaşi Tekkesinde yaşamış,ömrünün son yılları Mehmed Ali Hilmi Babanın himâyesinde Merdiven Köyü Bektaşi Tekkesinde geçirmiş ve tesbit edemediğimiz bir tarihde orada ölmüşdür.Şahkulu Dergâhı da denilen o tekenin haziresinde ve Merdivenköyü Mezarlığında kabri de bulunamadı. Okuma yazmayı nerede ve kimin uyarması ile öğrendiği bilibmiyor,fakat bir halk şâiri oluşu,çağdaşı kalender şâire Tophâne ketebesinden Üsküdarlı Âşık Râzi ile tanışmasından sonradır.Yazılarında İstanbul ağzı ile konuşması da onun yakın dostu olmasından sonradır.Yazıları da pnun evrâkı metrukesi arasında 32 defter içinde korunmuşdr ki 40,000 beyitden fazladır.Bir kısmı gaayetle müstehcen yazılardır,Fakat çoğunluğu,kalenderlik ve cemal âşıklığı yolunda gaayetle nezih ve kendine has şirinlik ve güzellikde terennümlerdir. Bektaşiliği 17 yaşında Çamlıca Bektaşi Tekkesine girmesi ile başlar.O taraflarda bir tuğla ve kiremit harmanında am...

İBRAHİM (Erzurumlu Âşık) - Geçen asrın ikinci yarısında yaşamış kalender meşreb,cemâl âşıkı bir halk şâiri ve bir bektaşi devrişi ;tahminen 1300(1882-1883) de doğmişdur.Onüç ondört yaşlarında İstanbula gelmiş,sözde hemşehri himâyesi altında dolaşmış,başından hayli mâcerâ geçmiş,kahvehânelerde,bekâr odalarında,sabahce hamamlarında barınmış,bir süre Çamlıca Bektaşi Tekkesinde,Karyağdı Bektaşi Tekkesinde yaşamış,ömrünün son yılları Mehmed Ali Hilmi Babanın himâyesinde Merdiven Köyü Bektaşi Tekkesinde geçirmiş ve tesbit edemediğimiz bir tarihde orada ölmüşdür.Şahkulu Dergâhı da denilen o tekenin haziresinde ve Merdivenköyü Mezarlığında kabri de bulunamadı. Okuma yazmayı nerede ve kimin uyarması ile öğrendiği bilibmiyor,fakat bir halk şâiri oluşu,çağdaşı kalender şâire Tophâne ketebesinden Üsküdarlı Âşık Râzi ile tanışmasından sonradır.Yazılarında İstanbul ağzı ile konuşması da onun yakın dostu olmasından sonradır.Yazıları da pnun evrâkı metrukesi arasında 32 defter içinde korunmuşdr ki 40,000 beyitden fazladır.Bir kısmı gaayetle müstehcen yazılardır,Fakat çoğunluğu,kalenderlik ve cemal âşıklığı yolunda gaayetle nezih ve kendine has şirinlik ve güzellikde terennümlerdir. Bektaşiliği 17 yaşında Çamlıca Bektaşi Tekkesine girmesi ile başlar.O taraflarda bir tuğla ve kiremit harmanında amele iken bir gün yoluna,o tekkenin canlarından adaşı bir İbrahim Baba,garibandan genc ve güzel ameleyi kolundan tutarak tekkeye götürür ;çok sonra yazdığı bir manzumede şöyle anlatıyor : Bir garib şâhinbaşım Onyedi henüz yaşım Âguuşi sıyânete Aldı babam adaşım Baba,gel dedin,geldim Ayağım mühürledim İşte kitâbı aşkı Emrettin ezberledim Aldın ele özümü Açmakçün kalb gözümü Dört açdım gözü baba Tutmak içün sözümü * Bâde iç dedin içdim İşte kendimden geçdim Sen beni yar seçince Oldun işte mürşidim Sevdim âşık babamı Yakdım ona abamı Hak ve hakikat bildim Ağzında her kelâmı Âşık Râzi ile de pek az sonra tanışmışdır,öyleki,o zengin ve kibar adam,yakın dostu rum asıllı ressam Tomas Tomaidis'e yalın ayaklı,hırpanı kılıklı genc amelenin bir resmini yapdırtmışdır ki Erzurumlu Âşık İbrahimin,ikisi fotograf üç resminden biridir. Manzumede kaydedilmiş “ayak mühürleme”,bilhassa mevlevi vebektaşiler ağzında bir tekke deyimidir(B.:Ayak Mühürleme,cild 3,sayfa 1426 ;Çamlıca Bektaşi Tekkesi,cild,sayfa 3717). Defterler dolusu manzumelerinde terennümlerinin konusu,kadim şehrengizler esnaf güzellerinin tasviri,işsiz garibandan dilberlerin tasviri,onlardan yakın dost ve arkadaşlarının ahvâli,sonradan hatırladığı kendi mâcerâları,kendi kendisi ile hasbihalleri,yaşadığı tekkelerin ahvâlidir,İstanbulun günlük hayatı bakımından çok kiymetli kayıdlardır.Hal tercemesi yollu yazılmış manzumeleri yüzden fazla olub çoğu bahsedilen kişinin adı ile ve müstakil maddeler olarak bu ansiklopediye alınmışdır.Aşağıdaki manzumesi İbrahim adında hâneberduş bir genc ağzından yazılmışdır : Hey be Âşık İbrahim Erzurumlu Dadaşım Meşrebi meşrebime uygun olan adaşım Üstümüzde çul çaput ayaklarımız çıplak Yalnız sen otuzunda benim ondokuz yaşım Sen âşıksın ben âşık sen güzelsin ben güzel Döküm kıyım biçimli işte ayak işte al At yaşları bir yana bak şu boya şu bosa Civelek mi civelek levendâne müheykel Nakşi hüsün dillerde kitâbı aşk ezberde Hey dadaşım adaşım râhi aşkda sırdaşım Sen beni ben de seni bulamayız her yerde Bazı terennümlerinden örnekler : Karyağdıdaki Can İçin Karyağdı Dergâhında bir can gördüm bir can ki Güzelliğinden yana Cennetden kaçmış sanki Sordum hâki pâkini Avlonyalıyım dedi Bektaşi canlarından arnavud şehlevendi Saçlar omuzlarında topuklu dağ levendi Bağışla ismin dedim adım Mustafa dedi Erzurumlu İbrahim olmuş şöhretim şânım Kalenderlik yolunda gün günden perişânım Çamlıcadaki Halil İçin Hacı Bektaş köçeği bir âşık kalenderim Nerde görsem bir güzel kulun kölenim derim Bektaşi tekkeleri kalender menzili Her birinde bulunur bir diyârın güzeli Serilir iki cana bir köşede pir postu Her dervişin yanında can yoldaşı bir dostu Hacı Bektaş aşkına soyundum soydum seni Germâbei dilimde halvete koydum seni Kalenderlik yoluna düşmüş olan gariban Bencileyin olmalı yalun ayak daltaban Bûsi pâyine destur ey mürâhik aşkbazım Târi zülfün üstünde oynar usta canbazım Ben Âşık İbrahimim buldum işte Halili İsimlermiz sıdkile muhabbetin delili Sen ondokuz yaşında ben gelşimim otuza Hâcet var mı ey dilber gayri işmar rumuza Mardiven Köyündeki Şahkulu Dergâhına yerleşmesini şöyle anlatıyor : Mürşidim Hilmi Baba aşkına yakdım aba Kabul eyle bu canı pir aşkına merhaba Dadaşlık var kanımda bir kuzum var dalımda Aşk ateşi yanıyor gönlümün külhanında Baş açık yalun ayak düşmüşüz kapuna bak Neyse dergâhda töre eyleriz biz intıbak Oldu divâne gönlüm bir görüşde kördüğüm Cümle sırre hakikat divân'ında gördüğüm Serdik dergâhda postu sendi bulduk biz dotu Senin irşâdın ile tuttuk rehi lâhûtu Olduk sana kul köle bir nazar kıl bak hele Bir bana ve birde şu dalımda gonca güle Ateş göster basalım arşa kılıç asalım Ben keseyim lafımı sen tamamla masalım İstanbul Kopukları için Saz bizdedir söz bizde nazla cefâ güzelde Yâre sadakat bizde yokdur vefâ güzelde Bir güzele bağlansam dâim anınla olsum Öyle bir yâri sâdık kande arasam bulsam Etrafıma bakarım cümle bıçkın serkeşler Dubaracı yalancı şimdi bütün dilkeşler Hele şu garibanın bıçkın meşreb kopuğu Tüyünü düzer düzmez başa kakar topuğu