Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
Riza (Hadji) article
RİZA ( Hacı ) - İkinci Abdülhamid devri sonlarında namlı haraccı kabadayılardan,asle Karadeniz yalısından olduğu için “Laz Riza” diye de anılırdı.Kasımpaşada otururdu,fakat hayatı Galatada,Çeşmemeydanında,Yüksekkaldırımda,Tophânede ve oralardaki kahvehânelerde,meyhânelerde ve hamamlarda geçerdi ;söztde garib gencleri himâye eder,onlara merdlik yolunda örnek olurdu.Kendi tâbiri ile “çok emek sarf edip yetiştirdiği iki de şorolosu vardı,biri Kara Süleyman adında bir kürd genci,biri de Güzel Hasan diye meşhur diye bir rum dönmesi oğlandı,1900 ile 1905 arasında Süleyman ile Hasan 18-19 yaşlarında,Hacı Riza da 30 yaşında idi.Galata umumhânelerinden birinde Eleni adında bir de gacası vardı.Bir gece Eleniye gitmiş,ev halkı şaşırmış,Mama kızın müşterisi olduğunu söylemiş,orada Güzel Hasanı gören Riza da şaşırmış,“Ulan ne işin var burda” diye sorunca oğlan :“Süleymanı bekliyorum” demişdi,Eleninin odasına kapuyu kırıp giren kabadayı içerde de Süleymanı bulmuşdu.Orada kürd gencine bir kaç tokat atmış,tabancasına el atarken dışardan Güzel Hasan koşmuş,“Kıyma bize ağabey..gencliğimize acı” diyerek kabadayının arkadan kollarını tutmuş,Süleyman da bıçağını çekerek Hacı Rizayı sekiz on yerinden vurup öldürmüşdü.
Cinâyet hemen bütün Galatayı ayağa kaldırmış,ertesi günü de bütün erâzil güruhunun t...
⇓ Read more...
RİZA ( Hacı ) - İkinci Abdülhamid devri sonlarında namlı haraccı kabadayılardan,asle Karadeniz yalısından olduğu için “Laz Riza” diye de anılırdı.Kasımpaşada otururdu,fakat hayatı Galatada,Çeşmemeydanında,Yüksekkaldırımda,Tophânede ve oralardaki kahvehânelerde,meyhânelerde ve hamamlarda geçerdi ;söztde garib gencleri himâye eder,onlara merdlik yolunda örnek olurdu.Kendi tâbiri ile “çok emek sarf edip yetiştirdiği iki de şorolosu vardı,biri Kara Süleyman adında bir kürd genci,biri de Güzel Hasan diye meşhur diye bir rum dönmesi oğlandı,1900 ile 1905 arasında Süleyman ile Hasan 18-19 yaşlarında,Hacı Riza da 30 yaşında idi.Galata umumhânelerinden birinde Eleni adında bir de gacası vardı.Bir gece Eleniye gitmiş,ev halkı şaşırmış,Mama kızın müşterisi olduğunu söylemiş,orada Güzel Hasanı gören Riza da şaşırmış,“Ulan ne işin var burda” diye sorunca oğlan :“Süleymanı bekliyorum” demişdi,Eleninin odasına kapuyu kırıp giren kabadayı içerde de Süleymanı bulmuşdu.Orada kürd gencine bir kaç tokat atmış,tabancasına el atarken dışardan Güzel Hasan koşmuş,“Kıyma bize ağabey..gencliğimize acı” diyerek kabadayının arkadan kollarını tutmuş,Süleyman da bıçağını çekerek Hacı Rizayı sekiz on yerinden vurup öldürmüşdü.
Cinâyet hemen bütün Galatayı ayağa kaldırmış,ertesi günü de bütün erâzil güruhunun toplandığı bir cenâze töreni yapılmış,Hacı Riza Galatadan Kasımpaşaya götürülerek orada Kulaksız mezarlığına defnedilmişdi.
Devrin ünlü halk şâirlerinden Destancı Vâsıf Hocanın bu vak'a üzerine 40 kıt'alık uzun bir destanı vardır(B.: Hiç,Vâsıf,cild ,sayfa ),Bâbıâlide Arşak Matbaasında basılmışdır,Hoca merhum :“Kâğıdı matbaası 3 mecidiye harcadım,1000 nusha bastırdım,bir kaç gün içinde hepsi satıldı,4 altın para kazandım,Hacı Rizanın ruhuna can ve yürekden bir Yâsin okudum” diyor.Aşağıdaki kıt'alar o destandan alınmışdır :
Hatırnüvazdı gaayet merd dilâver
Kahraman koç idi öyle şanâver
Şecîydi,cerîydi kavmi cengâver
Hacı Riza idi dillerde yâdı
Kasımpaşa idi yiğite makam
Ekseri eyler Galatada âram
Külhanlık dersini eylemiş tamam
Olmuş çoğuna hâcei üstad
Kürd Süleyman diye namdar biri
Hemdem idi anınla çokdan beri
Birbirine fedâ ederler seri
Halkı memleket anların işhâdı
Meyyit Yokuşundan ta Kasımpaşa
Semtine varınca boyandı yaşa
Yandılar civana bey ile paşa
.......................
Bibl.:Vâsıf,Destânı Hacı Riza ve not ;M.Süleyman Çapanoğlu,not.
Theme
Person
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Article Title
Identifier
R9A006
Theme
Person
Subject
Riza (Hacı), Hacı Riza, Haraççı Kabadayı, Abdülhamid II (Sultan), Laz Riza, Karadeniz Yalısı, Karadeniz Mansion, Galata, Çeşmemeydanı, Yüksekkaldırım, Tophane, Kara Süleyman, Güzel Hasan, Gaca, Galata umumhaneleri, Brothels of Galata, Kulaksız Mezarlığı, Kulaksız Cemetery, Vâsıf Hoca (Destancı), Arşak Matbaası, Arşak Printing House, Bâbıâli, Sublime Porte, Destan-ı Hacı Riza (Kitap), Destan-ı Hacı Riza (Book), Vâsıf Hiç, Suç, Crime, Cinayet, Murder
Type
Document
Format
Typewriting, Handwriting
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Text written for the Riza-Rizeliler chapter of Istanbul Encyclopedia
Note
Typewriting on paper
See Also Note
Hiç (Vâsıf)
Bibliography Note
Vâsıf, Destânı Hacı Riza ve not; M. Süleyman Çapanoğlu, Not
Provenance
Istanbul Encyclopedia Archive has been opened to access in cooperation with Kadir Has University and Salt.
Theme
Person
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.