Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
Riza (Hacı) maddesi
RİZA ( Hacı ) - İkinci Abdülhamid devri sonlarında namlı haraccı kabadayılardan,asle Karadeniz yalısından olduğu için “Laz Riza” diye de anılırdı.Kasımpaşada otururdu,fakat hayatı Galatada,Çeşmemeydanında,Yüksekkaldırımda,Tophânede ve oralardaki kahvehânelerde,meyhânelerde ve hamamlarda geçerdi ;söztde garib gencleri himâye eder,onlara merdlik yolunda örnek olurdu.Kendi tâbiri ile “çok emek sarf edip yetiştirdiği iki de şorolosu vardı,biri Kara Süleyman adında bir kürd genci,biri de Güzel Hasan diye meşhur diye bir rum dönmesi oğlandı,1900 ile 1905 arasında Süleyman ile Hasan 18-19 yaşlarında,Hacı Riza da 30 yaşında idi.Galata umumhânelerinden birinde Eleni adında bir de gacası vardı.Bir gece Eleniye gitmiş,ev halkı şaşırmış,Mama kızın müşterisi olduğunu söylemiş,orada Güzel Hasanı gören Riza da şaşırmış,“Ulan ne işin var burda” diye sorunca oğlan :“Süleymanı bekliyorum” demişdi,Eleninin odasına kapuyu kırıp giren kabadayı içerde de Süleymanı bulmuşdu.Orada kürd gencine bir kaç tokat atmış,tabancasına el atarken dışardan Güzel Hasan koşmuş,“Kıyma bize ağabey..gencliğimize acı” diyerek kabadayının arkadan kollarını tutmuş,Süleyman da bıçağını çekerek Hacı Rizayı sekiz on yerinden vurup öldürmüşdü.
Cinâyet hemen bütün Galatayı ayağa kaldırmış,ertesi günü de bütün erâzil güruhunun t...
⇓ Devamını okuyunuz...
RİZA ( Hacı ) - İkinci Abdülhamid devri sonlarında namlı haraccı kabadayılardan,asle Karadeniz yalısından olduğu için “Laz Riza” diye de anılırdı.Kasımpaşada otururdu,fakat hayatı Galatada,Çeşmemeydanında,Yüksekkaldırımda,Tophânede ve oralardaki kahvehânelerde,meyhânelerde ve hamamlarda geçerdi ;söztde garib gencleri himâye eder,onlara merdlik yolunda örnek olurdu.Kendi tâbiri ile “çok emek sarf edip yetiştirdiği iki de şorolosu vardı,biri Kara Süleyman adında bir kürd genci,biri de Güzel Hasan diye meşhur diye bir rum dönmesi oğlandı,1900 ile 1905 arasında Süleyman ile Hasan 18-19 yaşlarında,Hacı Riza da 30 yaşında idi.Galata umumhânelerinden birinde Eleni adında bir de gacası vardı.Bir gece Eleniye gitmiş,ev halkı şaşırmış,Mama kızın müşterisi olduğunu söylemiş,orada Güzel Hasanı gören Riza da şaşırmış,“Ulan ne işin var burda” diye sorunca oğlan :“Süleymanı bekliyorum” demişdi,Eleninin odasına kapuyu kırıp giren kabadayı içerde de Süleymanı bulmuşdu.Orada kürd gencine bir kaç tokat atmış,tabancasına el atarken dışardan Güzel Hasan koşmuş,“Kıyma bize ağabey..gencliğimize acı” diyerek kabadayının arkadan kollarını tutmuş,Süleyman da bıçağını çekerek Hacı Rizayı sekiz on yerinden vurup öldürmüşdü.
Cinâyet hemen bütün Galatayı ayağa kaldırmış,ertesi günü de bütün erâzil güruhunun toplandığı bir cenâze töreni yapılmış,Hacı Riza Galatadan Kasımpaşaya götürülerek orada Kulaksız mezarlığına defnedilmişdi.
Devrin ünlü halk şâirlerinden Destancı Vâsıf Hocanın bu vak'a üzerine 40 kıt'alık uzun bir destanı vardır(B.: Hiç,Vâsıf,cild ,sayfa ),Bâbıâlide Arşak Matbaasında basılmışdır,Hoca merhum :“Kâğıdı matbaası 3 mecidiye harcadım,1000 nusha bastırdım,bir kaç gün içinde hepsi satıldı,4 altın para kazandım,Hacı Rizanın ruhuna can ve yürekden bir Yâsin okudum” diyor.Aşağıdaki kıt'alar o destandan alınmışdır :
Hatırnüvazdı gaayet merd dilâver
Kahraman koç idi öyle şanâver
Şecîydi,cerîydi kavmi cengâver
Hacı Riza idi dillerde yâdı
Kasımpaşa idi yiğite makam
Ekseri eyler Galatada âram
Külhanlık dersini eylemiş tamam
Olmuş çoğuna hâcei üstad
Kürd Süleyman diye namdar biri
Hemdem idi anınla çokdan beri
Birbirine fedâ ederler seri
Halkı memleket anların işhâdı
Meyyit Yokuşundan ta Kasımpaşa
Semtine varınca boyandı yaşa
Yandılar civana bey ile paşa
.......................
Bibl.:Vâsıf,Destânı Hacı Riza ve not ;M.Süleyman Çapanoğlu,not.
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Belge
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Madde Başlığı
Kod
R9A006
Tema
Kişi
Konular
Riza (Hacı), Hacı Riza, Haraççı Kabadayı, Abdülhamid II (Sultan), Laz Riza, Karadeniz Yalısı, Karadeniz Mansion, Galata, Çeşmemeydanı, Yüksekkaldırım, Tophane, Kara Süleyman, Güzel Hasan, Gaca, Galata umumhaneleri, Brothels of Galata, Kulaksız Mezarlığı, Kulaksız Cemetery, Vâsıf Hoca (Destancı), Arşak Matbaası, Arşak Printing House, Bâbıâli, Sublime Porte, Destan-ı Hacı Riza (Kitap), Destan-ı Hacı Riza (Book), Vâsıf Hiç, Suç, Crime, Cinayet, Murder
Tür
Belge
Biçim
Daktilo yazısı, El yazısı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
İstanbul Ansiklopedisi Riza-Rizeliler bölümü için yazılmış metin
Not
Kâğıt üzerine daktilo
Bakınız Notu
Hiç (Vâsıf)
Bibliyografya Notu
Vâsıf, Destânı Hacı Riza ve not; M. Süleyman Çapanoğlu, Not
Provenans
İstanbul Ansiklopedisi Arşivi, Kadir Has Üniversitesi ve Salt iş birliğiyle erişime açılmıştır.
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Belge
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.