ŞEHBAZ – İri bir cins doğan kuşunun adı olan Şahbaz’dan gelir ve mecâzen delikanlı,yiğit,ve bilhassa kalenderler,kalender meşreb şâirler ağzında genc irisi mahbub,vücud yapısı iri güzel oğlan anlamlarında kullanılır. Kalender şâirler Şehbaz dedikleri bir mahbub gencin şânında yazdıkları manzumelerde çehre ve vücud yapısının tarifi yanında,kılık kıyâfetlerini çoğunlukla mühmel,çıplak ayaklı göstermişlerdir.Hattâ bâzı güzel delikanlıların hizvi yolunda “Şâh idi,şehbaz oldu” denilir (B.:Şâh.: Cild ,sayfa ). Eski meddah hikâyelerinde kahramanları istisnasız ayak takımından bir “Hanım Oynaşı”(Jigolo) olan mahbub gencler için de “Kayıkcı Şehbazı”,“Yorgancı Şehbazı”,“Hallaç Şehbazı” denilmişdir. Çarşı hamamlarında çalışan mahbub gencler için de “Hamam Çıplağı Şehbaz” denilmişdir. Aşağıdaki satırları Alacahamamlı Reşis Efendinin ruznâmesinden alıyoruz :“ İstanbul hamamlarında hamam çıplağı dellâki pâk ve hizmetlerinde çistü çâlâk azdan az üç nefer eşbeh uşak vardır ki ulemâ ve meşâyihin ve kibar ile ricâlin makbulleri ve şuerânın memduhleri olmuşlardır..”. Şu iki kıt’ayı da Şehrengiz yollu yazılmış “Hûbannâmei Nevedâ” isimli risâleden alıyoruz : Bağçıvan Bağçıvan civanı şehbazdır elhak, Anda iti kıyım olur el ayak . Ne gamdır âlûde olmuş türâbe , Ya niçün yapılmış bunca germâbe . Dest...

ŞEHBAZ – İri bir cins doğan kuşunun adı olan Şahbaz’dan gelir ve mecâzen delikanlı,yiğit,ve bilhassa kalenderler,kalender meşreb şâirler ağzında genc irisi mahbub,vücud yapısı iri güzel oğlan anlamlarında kullanılır. Kalender şâirler Şehbaz dedikleri bir mahbub gencin şânında yazdıkları manzumelerde çehre ve vücud yapısının tarifi yanında,kılık kıyâfetlerini çoğunlukla mühmel,çıplak ayaklı göstermişlerdir.Hattâ bâzı güzel delikanlıların hizvi yolunda “Şâh idi,şehbaz oldu” denilir (B.:Şâh.: Cild ,sayfa ). Eski meddah hikâyelerinde kahramanları istisnasız ayak takımından bir “Hanım Oynaşı”(Jigolo) olan mahbub gencler için de “Kayıkcı Şehbazı”,“Yorgancı Şehbazı”,“Hallaç Şehbazı” denilmişdir. Çarşı hamamlarında çalışan mahbub gencler için de “Hamam Çıplağı Şehbaz” denilmişdir. Aşağıdaki satırları Alacahamamlı Reşis Efendinin ruznâmesinden alıyoruz :“ İstanbul hamamlarında hamam çıplağı dellâki pâk ve hizmetlerinde çistü çâlâk azdan az üç nefer eşbeh uşak vardır ki ulemâ ve meşâyihin ve kibar ile ricâlin makbulleri ve şuerânın memduhleri olmuşlardır..”. Şu iki kıt’ayı da Şehrengiz yollu yazılmış “Hûbannâmei Nevedâ” isimli risâleden alıyoruz : Bağçıvan Bağçıvan civanı şehbazdır elhak, Anda iti kıyım olur el ayak . Ne gamdır âlûde olmuş türâbe , Ya niçün yapılmış bunca germâbe . Destinde civanın çapa hem kürek , Ruhlerinde hattı reyhânî gerek . Kayıkcı Kayıkcı civanı bıçkın şehbazdır , Kara donlu kara mintanlı lazdır . Elif görse mertek,be görse tekne , Kusurun bağışla câhilliğine . İşve cilve bilmez,hoyratlık,nazı , Kalbi âşık kırar allahın kazı . Çok ufak farkla aynı anlamda ve ifâdeyi kuvvetlendirmek için “Şehlevend” kelimesi ile birlikde,“Şehbaz ve Şehlevend” diye de kullanılır (B.:Hanım Oynaşı, cild ,sayfa ;Levend,cild ,sayfa ;Şehlevend ). Aşağıdaki satırları Evliyâ Çelebiden alıyoruz : “Bir kere Sultan Süleyman Han Yeniçerilere kırılarak gazaba geldikde buyurdular ki: – Terbiyeli olun!!.. yoksa sizi Mercan Çarşısındaki pabuçcu bekârlarına kırdırtırım!... “Bu kelâmları pabuçcu bekâr uşak larına vâsıl oldukda der akab pür silâh, eli muştalı, beli puştalı kırk bin yarar fetâlar Allah Allah diyerek Bâbı Hümâyundan içeri girdiler. Sultan Süleymanın huzuruna çıkarak çarışdılar. Pâdişah: – Nedir şehbazlarım!.. diye sorduk da: – Yeniçerileri kırmak için bizi istemişsiniz.. Pabuçcu bekârlarıyız, ferman pâdişâhımızındır!.. dediler..” Şu tasvir de Evliyâ Çelebinindir : “..Debbağ esnafının içinde nice şehbazlar vardır ki âdem ejdehâsıdırlar.” Tarih kaynaklarımızda genc kahramanları, dilâverleri tasvir yollu : “Deli Husrev nam şehbaz gaazi”. “Toz koparan dedikleri şehbaz civan” gibi tâbirler sık sık geçer.