TR
Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
About
Istanbul Encyclopedia
Reşad Ekrem Koçu
Web Project
Entries
❯
Volume 8: Çir-Diş
DİLÂVER (Mestanın)
1317 (1899-1900) de Üsküdarda Rumeli muhâcirlerinden Mestan Ağa adında fakir bir seyyar berberin oğlu ondokuz yaşında gaayetle dilber bir delikanlı idi. Tütün kaçakcılığı yoluna sapdı. Büyük bir kaçakcı şebekesinin malı olarak Merdiven Köyünde yâhud İçerenköyünde birine teslim edilmek üzere Lefkeden üç at yükü tütün getirirken oranın rumları atlı bir ulak çıkarıp reji kolcularına ihbar etmesi için Büyük Bakkal Köyü papazına haber yollamışlar, papazın ihbârı üzrine de üç nefer hırvat kolcu, kaçakcıların dâimâ tercih ettikleri yolda, Samandıra ile Sarıgaazi arasında Saz Deresi üzerindeki harab köprüde pusu kurmuşlar. Dilâver geceleri yol alır, gündüzleri ıssız dere yataklarında, korularda gizlenir uyurmuş. Bir seher vakti Saz Deresi üstündeki mâhud köprüden geçerken üç hırvat kolcu tarafından sarılmış. Kolcular delikanlıya adı ile hitâb ederek: — Dilâver teslim ol!.. diye bağırmışlar. Kaçıp kurtulamayacağını anlayan genç kaçakçı da teslim olmuş. Fakat delikanlının güzelliği hırvatları melânet yoluna sevk ederek üstüne çullanmışlar, dere içine sokarak kötü arzûlarına cebren nâil olmak istemişler ise de Dilâver boylu boslu ve pençeli olduğundan üç canavar herifle boğuşmuş ve üçüncü de sille yumruk hayli hırpalamış, nihâyet içlerinden biri zavallı genci tüffenkle vurmuş; diğer iki kol...
⇓ Read more...
1317 (1899-1900) de Üsküdarda Rumeli muhâcirlerinden Mestan Ağa adında fakir bir seyyar berberin oğlu ondokuz yaşında gaayetle dilber bir delikanlı idi. Tütün kaçakcılığı yoluna sapdı. Büyük bir kaçakcı şebekesinin malı olarak Merdiven Köyünde yâhud İçerenköyünde birine teslim edilmek üzere Lefkeden üç at yükü tütün getirirken oranın rumları atlı bir ulak çıkarıp reji kolcularına ihbar etmesi için Büyük Bakkal Köyü papazına haber yollamışlar, papazın ihbârı üzrine de üç nefer hırvat kolcu, kaçakcıların dâimâ tercih ettikleri yolda, Samandıra ile Sarıgaazi arasında Saz Deresi üzerindeki harab köprüde pusu kurmuşlar. Dilâver geceleri yol alır, gündüzleri ıssız dere yataklarında, korularda gizlenir uyurmuş. Bir seher vakti Saz Deresi üstündeki mâhud köprüden geçerken üç hırvat kolcu tarafından sarılmış. Kolcular delikanlıya adı ile hitâb ederek: — Dilâver teslim ol!.. diye bağırmışlar. Kaçıp kurtulamayacağını anlayan genç kaçakçı da teslim olmuş. Fakat delikanlının güzelliği hırvatları melânet yoluna sevk ederek üstüne çullanmışlar, dere içine sokarak kötü arzûlarına cebren nâil olmak istemişler ise de Dilâver boylu boslu ve pençeli olduğundan üç canavar herifle boğuşmuş ve üçüncü de sille yumruk hayli hırpalamış, nihâyet içlerinden biri zavallı genci tüffenkle vurmuş; diğer iki kolcu da yerde ağır yaralı yatan Dilâverin üzerine silâhlarını birer el boşaltarak genci kahbece öldürmüş. Sarıgaazide Alipaşa Çiftliğinin çobanı fâciayı gizlendiği fundalıkdan bütün safhaları ile görmüş. Kolcular Dilâverin üstüne de soydukdan sonra atlarla beraber vak’a yerinden süratle uzaklaşmışlar. Şâhid Çoban beni de öldürür korkusu ile vücûdunu kaatillere belli etmemiş. Fakat hemen o gün Maltepe zâbıtasına vak’ayı tafsilâtı anlatması üzerine, Dilâverin kolcularla bir silâhı mücâdelede değil, teslim olduğu halde şenî bir tecâvüz yolunda öldürüldüğü anlaşılmış. Kaatil kolcu hırvatların Reji İdâresinin ecnebi rüesâsı tarafından himâye edilmiş ve memleketden kaçırılmış olduğu söylendi. Dilâverin Karacaahmedin Saraçlar Çeşmesi civarındaki eteğine gömüldüğünü duymuşdum. Saz Deresi Köprü başında da, üzerinde yazısız bir taş bulunan bir kabri için de Dilâverin mezarıdır denilirdi. Aşağıdaki mersiyeyi (ağıdı) delikanlının arkadaşlarının recâsı üzerine yazmışdım: İstanbulu kırk yıl gezdim gezeli Görmedim onun gibi güzel Kara kara mürdüm gözler gamzeli Ağlaşarak haber verdi yolcular Dilâvere kıymış hâin kolcular Çeker üç at yükü tütünü Paket fişek hem doldurmuş üstüne Seher vakti kolcu kesmiş önünü Ağlaşarak anlatıyor yolcular Dilâveri vurmuş nâmerd kolcular Duman duman bıyık yeni terlemiş Civanı satub da alacak bahşiş İhbar iden Bakkal Köyünden keşiş Ağlaşarak söyler bütün yolcular Dilâvere kıymış iblis kolcular Bir dâneyken o şah hûban içinde Cebkeni poturu al kan içinde Kanın vebâli o urum piçinde Kan ağlıyor gören bütün yolcular Dilâveri vurmuş alçak kolcular Selviden bir dal kırılmış yatıyor Kara gözler açık kalmış bakıyor Kolcu cellâdlara lânet saçıyor Ağlaşarak derdleşiyor yolcular Dilâvere kıymış sefil kolcular Mestan Ağa başını vursun taşlara Seher Hanım ağu katsın aşlara Haber verin cümle arkadaşlara Ağlaşırlar bakub bakub yolcular Dilâveri vurmuş kahbe kolcular Reci oldu devlet içinde devlet Kolcuları halka idiyor savlet Çökdü memlekete ye’sile zulmet Ağlaşıyor gelüb geçen yolcular Dilâvere kıymış o... kolcular Dilâver dir yaşım henüz ondokuz Canıma kasd eden üç kara domuz Nefsi şaytâniyle üçü de kuduz Ağlaşarak şâhid olun yolcular Teslim olmuş iken vurdu kolcular Üç at yükü tütün aldım Lefkeden Köprümüş urumlar hased öfkeden Geçer iken Sar Derede Köprüden Haber verin uçan kuşlar yolcular Vurdu beni kahbe alçak kolcular Dur dediler söyleyerek adımı Teslim oldum aldılar üç atımı Olur mu tütüne nâmus satma Nâ muradlıkla kudurdu kolcular Kudurub alçakca vurdu kolcular Kolcu dedikleri üç şakî hırvat Sîretin aynası müstekreh surat Bende de nâmus var kal’ai pûlâd Reci frenk muhbir uzun, yolcular Dilâveri vurdu hırvat kolcular Güzel idim bir nevcivan merd idim Mihnet çekdim bir gün yüzü görmedim Saz Deresi Köprüsüdür meşhedim Unutmayın fâtihayı yolcular Dilâveri burda vurdu kolcular Vâsıf HİÇ
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Creator
Vâsıf Hiç
Identifier
IAM080967
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 8, pages 4563-4564
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
In collaboration with  
Rights Statement
Cookie Policy
LPPD